با ورود تعداد بیشتری از نیروهای نظامی آمریکا به بغداد برای پیگیری طرح امنیتی این شهر، نیروهای لشگر مهدی از چند روز پیش وارد شهر دیوانیه شده‌اند. این شهر 400 هزار نفری در گذشته هم پایگاهی برای شیعیان عراق بود.
در چهارمین سالگرد اشغال عراق و سقوط صدام حسین، دو شهر نجف و کوفه که کانون اصلی شیعیان این کشور است صحنه تظاهرات اعتراض‌آمیز بیش از صدهزار عراقی بود. این تظاهرات را طرفداران مقتدی صدر با پیام او برنامه‌ریزی و برگزار کردند و در آن پرچم آمریکا به آتش کشیده شد.
شهر نجف از سال 2004 و بعد از درگیری شدید میان طرفداران صدر و ارتش مهدی از یک سو و اشغالگران از سوی دیگر که با میانجیگری آیت‌الله سیستانی به پایان رسید، تاکنون چنین ناآرامی ضد اشغالگری را به خود ندیده بود. به همین دلیل اتفاق روز دوشنبه مورد توجه رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گرفت.
آیا صحنه تجمع هزاران شیعه در خیابان‌های کوفه و نجف به معنای پایان آتش‌بس میان ارتش مهدی و نظامیان آمریکایی است؟ همزمان با برگزاری تظاهرات اخیر شیعیان در عراق، برخی منابع خبری از خروج نمایندگان صدر از پارلمان به دستور او خبر داده‌اند.
این منابع خبری که عمدتاً عراقی هستند دیروز خبر دادند که نمایندگان 35 نفره صدر در پارلمان به دستور او از پارلمان خارج می‌شوند. این نمایندگان یک‌سوم ائتلاف شیعیان حاکم بر پارلمان را تشکیل می‌دهند. این تصمیم در پی حمله نظامیان آمریکایی و پلیس عراق به مقر نیروهای ارتش مهدی در شهر دیاله در 100 کیلومتری بغداد اتخاذ شده است.
مقتدی صدر در ماه‌های اخیر چنان آرام و بدون خبر بوده که بعضی منابع از خروج او از عراق و پناه گرفتنش در ایران خبر داده بودند.
هرچند این خبر از سوی نزدیکان صدر به‌شدت تکذیب شد اما ادامه سکوت او به شایعات درباره خروج صدر از عراق دامن می‌زد. در ماه‌های اخیر تندروهای سنی و بازماندگان حزب بعث به حملات و انفجارهای خود ادامه دادند و همچنان هم از میان شیعیان و هم از نظامیان آمریکایی تلفات گرفتند. اما شیعیان حملات خود را متوقف کرده و سکوت اختیار کرده بودند.
در تظاهرات گسترده روز دوشنبه، مقتدی صدر در پیامی از نیروهای امنیتی عراق در شهرهای نجف و کوفه خواست از ادامه همکاری با نظامیان آمریکایی خودداری کرده و به مبارزه با اشغالگران روی بیاورند.
او در این پیام خطاب به نیروهای امنیتی عراق گفت که در کنار اشغالگران با مردم عراق نجنگند بلکه به خاطر خدا در مقابل دشمن قرار بگیرند.
نمایش قدرت روز دوشنبه مقتدی صدر نقطه شروعی برای فعالیت‌های دوباره او خواهد بود. شهر دیوانیه که در 100 کیلومتری بغداد قرار دارد ممکن است کانون بعدی نمایش قدرت او باشد. با ورود تعداد بیشتری از نیروهای نظامی آمریکا به بغداد برای پیگیری طرح امنیتی این شهر، نیروهای لشگر مهدی از چند روز پیش وارد شهر دیوانیه شده‌اند. این شهر 400 هزار نفری در گذشته هم پایگاهی برای شیعیان عراق بود.
در روزهای اخیر چند عراقی که با ارتش لهستان مستقر در این شهر همکاری می‌کردند هدف قرار گرفتند. ماه گذشته هم چند ایستگاه پلیس در مناطق مختلف شهر به آتش کشیده شد.
وقایع شهر دیوانیه در کنار تظاهرات صد هزار نفری اخیر در کوفه و نجف می‌تواند نشان دهنده این باشد که پیمان آتش‌بس شکننده میان نظامیان آمریکایی و شبه‌نظامیان ارتش مهدی اکنون دیگر به پایان رسیده است.
وقتی فرمان افزایش شمار نیروهای آمریکایی در شهر بغداد صادر شد و مقتدی صدر هم از نیروهایش خواست که سلاح‌هایشان را به زمین بگذارند، چنین به نظر می‌رسید که او قصد همکاری با نظامیان آمریکایی را دارد.
اما به نظر می‌رسد که صبر مقتدی صدر به‌سر آمده و اگر چنین باشد، آمریکا یکی از موفقیت‌هایی را که بر روی آن مانور زیادی می‌داد و آن را نتیجه استراتژی افزایش نیرو می‌دانست از دست داده است.
قدرت مقتدی صدر را نظامیان آمریکایی روز یکشنبه وقتی شاهد عجله مردم برای سوار شدن بر اتوبوس و رفتن به شهر نجف بودند دریافتند. در نخستین ساعات روز دوشنبه نظامیان آمریکایی مسیر ورود خودروها به شهرهای نجف و کوفه را مسدود کردند.
روز یکشنبه نظامیان آمریکایی با پیش‌بینی ناآرامی در شهر بغداد ورود خودرو به این شهر را ممنوع کرده بودند اما این شهر تمام روز آرام بود. کاخ سفید با کم‌اهمیت خواندن تظاهرات ضدآمریکایی در شهر نجف آن را نشانه وجود آزادی در کشور عراق تحت اشغال خواند.
همزمان با چهارمین سالگرد اشغال عراق یکی از مقامات دولت عراق سند 500 صفحه‌ای را منتشر کرد که حاوی خطاها و سوءمدیریت حیرت‌آور دستگاه اشغال آمریکا در عراق است. به گفته این مقام عراقی این خطاها آن‌قدر مخرب است که موجب خواهد شد تا در سال 2007 مردم عراق به «نیروهای رهایی‌بخش آنها از شر صدام پشت کنند.»
در این سند که با عنوان «اشغال عراق» توسط انتشارات دانشگاه ییل آمریکا منتشر شده آمده است، حکومت سرکوبگر و فاسد صدام رفته و به‌جای آن حکومت جدید که ناکارآمد، سردرگم و فاسد است روی کار آمده است.
این سند را علی علوی از اعضای دولت عراق نوشته که از سال 2003 تاکنون در پست‌های مختلف از جمله وزارت دفاع، تجارت و دارایی حضور داشته.
او که در آمریکا و انگلیس درس خوانده، اولین مقام دولت جدید عراق است که درباره فعالیت چهار سال گذشته این دولت مطلب می‌نویسد و چنین انتقاد می‌کند. در این کتاب خطاهای صورت گرفته از ابتدا و از زمان حکومت پل برمر تاکنون مورد نقد قرار گرفته است.
از جمله اولین خطاهای مطرح شده در این کتاب انحلال ارتش عراق با دستور برمر است. به گفته علوی این ارتش می‌توانست در سرکوب ناآرامی‌ها و حملاتی که اکنون نیروهای آمریکایی را از پا درآورده است کمک بزرگی باشد.
اخراج اعضای حزب بعث از ادارات و سازمان‌ها از دیگر خطاهای بزرگ دستگاه اشغال بوده است.
خصوصی‌سازی شتاب‌زده تجارت از دیگر خطاهای اشغالگران بوده است که موجب شده بازماندگان حزب بعث با سرمایه‌گذاری خود بعضی بخش‌های مهم تجارت را به انحصار خود درآورند.
در این سند هم‌چنین به عدم موفقیت آمریکا در بازسازی تأسیسات و امکانات کشور جنگ‌زده عراق اشاره شده و ریشه این ناکامی را در سال اول اشغال دانسته است.
انتشار این سند و تظاهرات هزاران نفری شیعیان بعد از گذراندن چند روز پر تلفات برای آمریکایی‌ها که در آن طی دو روز 10 نظامی کشته شدند، نوید خوبی برای شروع پنجمین سال اشغال برای آمریکایی‌ها نیست.
تظاهرات اخیر شهر نجف نشان داد که مرحله تازه‌ای در عراق آغاز شده است. بدون شک مقتدی صدر قصد بازگشت دوباره به صحنه را دارد اما این بار در پی آن است که روی بازی‌های طولانی‌تر شرط‌بندی کند.
در این بازی او فشار کنگره برای عقب‌نشینی نظامیان آمریکایی طی 16 ماه را از نظر دور ندارد. برخی اخبار در هفته‌های اخیر حاکی از این بوده که مقتدی صدر و آیت‌الله سیستانی به یکدیگر نزدیک شده‌اند و در یک سال گذشته چندین بار با یکدیگر دیدار کرده‌اند.
نظامیان آمریکایی در ماه‌های آینده با نیروهای جدید و تحولات تازه‌ای در عراق روبه‌رو خواهند بود.
