به گزارش طاهره رحیمی از خبرگزاری میراث فرهنگی؛ فرهنگستان هنر با پیشنهاد و همکاری وزارت مسکن تدوین نخستین دانشنامه معماری و شهرسازی ایران را آغاز کرده است.
سید محمد بهشتی، مدیر بخش معماری فرهنگستان هنر، مسئولیت گروه پژوهشگران را برای تهیه این دانشنامه برعهده دارد.
به گفته وی قرار بر این است که فرهنگستان هنر با همکاری و پشتیبانی وزارت مسکن دانشنامه‌ای در زمینه تاریخی معماری و شهرسازی قلمرو فرهنگی ایران یعنی جغرافیایی وسیع‌تر از مرزهای فعلی تدوین کند.
بهشتی می‌گوید الگویی که ما برای ارائه اطلاعات این دانشنامه انتخاب شده چیزی شبیه "ویکی پدیا"ست،
او در مورد نیاز به چنین دانشنامه‌ای می‌گوید: "ما در ایران با یک سابقه ده‌هزار ساله یک‌جانشینی مواجه هستیم و بخش قابل توجهی از این آثار معماری در محوطه‌های باستانی می توان یافت. به همین دلیل دامنه تاریخی آثار معماری وشهرسازی بسیار بیشتر از آن چیزی است که قبلا فکر می‌شد."
او می‌افزاید:"نکته دومی که نیاز یک چنین دانشنامه ای را بیشتر می کند، فراوانی آثار در این زمینه است. تخمین زده میشود در این محوطه‌ها چیزی بیشتر از یک میلیون اثر یافت شده است که تمام اینها بخشی از تاریخ معماری ما است. البته بخش قابل توجهی از آنها به دوره‌های متاخر تاریخی باز می‌گردد. اگر کشورهای منطقه و حوزه فرهنگ ایران را هم در نظر بگیریم قطعا این عدد بسیار بزرگتر هم میشود."
بهشتی در مورد هدف این طرح گفت:" در حال حاضر مهم‌ترین کار ما این نیست که دایره‌المعارفی به شکل سنتی تهیه کنیم، بلکه خدمت خیلی بزرگتری است که امکان دسترسی همه محققان را به اطلاعات ، اسناد و مدارک معماری وشهرسازی فراهم کنیم."
"خوشبختانه ظرفیت‌های انفورماتیک می‌تواند به ما کمک کرده وحجم بسیار وسیع اطلاعات را جمع‌آوری و عرضه کنیم؛ چیزی که اساسا در دهه‌های قبل اصلاً ممکن نبود."
به گفته دکتر بهشتی مشکلات تهیه چنین دایرةالمعارفی همچون: وسعت مطالعات موجود و حجم اطلاعات جدیدی که هر روز اضافه میشود، فرهنگستان را وادار کرد که تصور قبلی از دانشنامه را تبدیل به شکلی جدید کند.
او می‌گوید: "بنابراین ما دانشنامه‌ای خواهیم داشت که در تمام کارهای دانشنامه‌ای معمول را منهای نوشتن مقالات انجام می دهد. یعنی ما آن اطلاعاتی را که در مخازن و کتابخانه‌ها هست را قابل عرضه می‌کنیم و به دلیل ظرفیت‌هایی که این فضا برای ما فراهم می کند، می توانیم پرسش‌های مختلف پژوهشگران را پاسخ دهیم."
به گقته بهشتی در واقع مقاله‌ای در این دائرهالمعارف نوشته نمی شود بلکه اطلاعات از مخازن ومراکز موجود در محل جمع آوری شده و به صورت اولویت بندی شده در اختیار کاربران قرار می گیرد. یعنی الگویی شبیه "ویکی پدیا"ست، اما نه کاملا هم شبیه به آن. در دنیا نیز کشورهای زیادی نیستند که در زمینه معماری وشهرسازی چنین روشی را دنبال کنند. ژاپن و آمریکا و اسپانیا دارند این روش را برگزیده اند.
او در مورد منابع این دائرهالمعارف می‌گوید: "هر جایی که اطلاعاتی در زمینه معماری وشهرسازی در اختیار دارد، مورد استفاده ما خواهد بود. یکی از این محل ها سازمان میراث فرهنگی است."
"علاوه بر این اسنادی در اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی و بنیاد ایرانشناسی قرار دارد که مورد استفاده ما خواهد بود. یکی از فعالیت‌های که ما دنبال می‌کنیم، جستجو برای یافتن نهادهایی است که اطلاعات آنها به درد دانشنامه می‌خورد. مثل مرکز مطالعه وزارت خارجه، سازمان اوقاف و سازمان اسناد و غیره."
همچنین به گفته دکتر بهشتی منابع خارج از مرزهای فعلی کشور که در حوزه فرهنگی ایران قراردارند نیز در تدوین این دانشنامه مورد توجه قرار گرفته‌اند و از جمله کشورهای حوزه قفقاز و آسیای مرکزی افغانستان، پاکستان و عراق را شامل می‌شوند.
معرفی دایره المعارف الکترونیکی معماری وشهرسازی ایران همزمان با روز جهانی محوطه‌ها و یادمان‌ها روز شنبه یکم اردیبهشت ماه از ساعت 17 الی 20 در تالار ناصری خانه‌ی هنرمندان ایران برگزار خواهد شد.
