به لطف آلاینده‌های بی‌شمار و بی‌اعتنایی مسئولان اجرایی، آسمان تعدادی از کلانشهرها برای بیماران قلبی و تنفسی حکم سرزمین ممنوعه گرفته و برای دیگر ساکنانش هم خطرناک ارزیابی شده است. در برخی کلانشهرهای کشور نظیر تبریز، اهواز، مشهد و اصفهان نیز شرایط در وضعیت ناسالم قرار دارد؛ به‌طوری که دیروز مدارس شهر اصفهان درپی افزایش آلاینده‌های جوی تعطیل شد.
شاخص آلودگی هوای تهران نیز که یکشنبه تا عدد 130 و شرایط ناسالم رسیده بود، دیروز مرز دیگری را درنوردید و به شرایط هشدار و عدد 200 رسید که حاکی از شرایط بسیار ناسالم است. ذرات معلق کمتر از2.5میکرون و کمتر از 10میکرون در روزهای اخیر عامل اصلی آلودگی هوای شهر محسوب می‌شوند که شهر را به حالت نیمه تعطیل درآورده‌اند. کمیته هشدار آلودگی هوای تهران همچنین اعلام کرد که مسئولان و مدیران ادارات و نهادهای دولتی با مرخصی کارمندان و کار در منزل آنها موافقت کنند.
آخرین اطلاعات رسیده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا نشان می‌دهد غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون با 180پی‌اس‌آی در شرایط هشدار قرار دارد. از سوی دیگر وضعیت هوا در برخی ایستگاه‌ها مانند دروس با 198و شهید بهشتی با 192پی‌اس‌آی به مرز اضطرار رسیده‌است. همچنین برخی ایستگاه‌ها ازجمله پارک شکوفه، اقدسیه، رز و منطقه14 بیشترین میزان آلایندگی را به‌خود اختصاص داده‌اند.
یوسف رشیدی مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به وضعیت نامناسب هوای تهران گفت: روز دوشنبه شاهد افزایش میزان آلاینده‌ها در هوای پایتخت بودیم، چنان که متوسط شاخص آلودگی هوا به لحاظ ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5میکرون بسیار فراتر از حد مجاز رفت. وی خاطرنشان کرد: با توجه به بالا بودن میزان آلاینده‌های هوا توصیه می‌شود گروه‌های حساس مانند کودکان، افراد سالمند، بیماران قلبی و ریوی و زنان باردار تا حد امکان از تردد در سطح شهر خودداری کنند.
رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خاطرنشان کرد: هفته گذشته درحالی‌که بارش باران را در تهران شاهد بودیم، باز هم غلظت آلاینده ذرات معلق فراتر از حد مجاز بود که این نشان می‌دهد طرح آبپاشی و مه پاشی که دوستان بر اجرای آن اصرار دارند هم به‌رغم غیرکارشناسی بودن، پاسخگوی کاهش آلودگی هوای تهران نخواهد بود.
واکنش مجلس به تعطیلی تهران
رئیس فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار مجلس در پی تعطیلی تهران و بحرانی شدن هوای کلانشهرها اعلام کرد: مسکوت ماندن طرح جامع کاهش آلودگی، عامل بحرانی شدن هواست. محمدرضا تابش با انتقاد از اقدامات مقطعی در زمینه کاهش آلودگی هوا گفت: بی‌توجهی به اجرای برنامه جامع کاهش آلودگی هوا، نبود برنامه آمایش سرزمینی و توسعه نیافتگی مهم‌ترین عوامل بحران آلودگی هواست.
وی تصریح کرد: در شرایط کنونی ما راهبرد و استراتژی جامعی برای توسعه پایدار که توجه به محیط‌زیست سالم جزو لاینفک آن است نداریم و متأسفانه تصمیمات مقطعی در این حوزه سبب به مخاطره افتادن سلامت انسان‌ها و تهدید زیست‌بوم شده است.
تابش با انتقاد از عمل نشدن به برنامه جامع آلودگی هوا و موارد تصویب شده در این زمینه در قانون پنجم توسعه، گفت: تمامی وزارتخانه‌ها نسبت به انجام وظایفشان در این زمینه کوتاهی کرده‌اند، به‌عنوان مثال وزارت نفت نسبت به تولید سوخت استاندارد، وزارت صنایع و معادن نسبت به تولید خودروهای با مصرف سوخت استاندارد و ارائه تسهیلات برای جایگزینی خودروهای فرسوده و وزارت جهادکشاورزی در توسعه فضای زیست‌محیطی سالم کوتاهی داشته‌اند که نتیجه آن رسیدن هوای هشت کلانشهر کشور به مرز خطر است.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین موسی احمدی عضو کمیسیون انرژی مجلس، آلودگی هوای تهران را نتیجه آلودگی خودروهای غیراستاندارد و تردد بیش از ظرفیت خودرو در تهران دانست و گفت: وقتی آلودگی هوا به اوج می‌رسد، سلامت شهروندان به‌ویژه افرادی که ناراحتی‌های قلبی دارند و نیز کودکان و سالمندان را مورد تهدید قرار داده و به خطر می‌اندازد. وی با اشاره به اهمیت تأثیر انجام مستمر معاینه فنی به‌عنوان یک ضرورت اساسی در کاهش آلودگی هوا افزود: معاینه‌فنی باید همه‌ساله انجام شود و وسایل نقلیه آلاینده به‌منظور سنجش وضعیت آلایندگی تحت ضوابط و آزمون‌های مراکز معاینه‌فنی قرار بگیرند.
احمدی به توسعه حمل‌ونقل عمومی در تهران اشاره و اظهار کرد: فرهنگسازی به‌منظور استفاده از حمل‌ونقل عمومی، ازجمله راهکارهای ضروری جهت کاهش آلودگی هواست و چنانچه در مورد تشدید آلودگی هوا پیگیری لازم صورت می‌گرفت، نیازی نبود که مسائل ساده را به معضلات پیچیده تبدیل کنیم و مجبور به تعطیلی تهران شویم.
مسعود پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز درباره عارضه شهری آلودگی هوای کلانشهرها، گفت: این نقیصه را می‌توان در سه محور ضعف در تدوین برنامه‌های متناسب، نبود مدیریت صحیح در اجرای قوانین و کمبود مطالبات اجتماعی و مردمی جست‌وجو کرد. وی تصریح کرد: علت وجود مشکلاتی نظیر آلودگی هوا که علاوه بر آسیب‌های زیست‌محیطی، جان شهروندان را با مخاطرات جدی روبه‌رو کرده، می‌توان در سه محور ضعف در قانون و تدوین برنامه‌های متناسب و بازدارنده، نبود مدیریت صحیح در اجرای قوانین موجود و همچنین کمبود مطالبات اجتماعی جست‌وجو کرد.
به گفته وی، در قانون چهارم و پنجم توسعه برای پیشگیری از آلودگی هوا، توصیه‌هایی در زمینه گسترش حمل‌ونقل عمومی، کاهش واحدهای آلاینده در کلانشهرها، خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل‌ونقل، تولید سوخت استاندارد و همچنین ساخت خودروهای دارای مصرف سوخت استاندارد شده است که البته روند اجرایی شدن و سرعت انجام این پروسه متناسب با قانون نبوده است.
عضو کمیسیون بهداشت ودرمان مجلس شورای اسلامی، وجود فشردگی، آلودگی و ترافیک در کلانشهری نظیر تهران را عامل ناهمگونی خواند که چیزی جز بی‌عدالتی و بدقوارگی نیست، و نیاز به نگاهی عالمانه و عاقلانه در سطوح مختلف تصمیم‌گیری و اجرایی برای حل این عارضه دارد.
