به گفته کارشناسان وجود کتابخانه‌های کودکان می‌تواند نقش بزرگی در علاقه‌مندی کودکان به مطالعه و کتابخوانی در دوران بزرگسالی ایجاد کند. به همین خاطر در کتابخانه‌های عمومی کشور، متولیان فرهنگی و مدیران امور کتابخانه‌ها باید به ایجاد کتابخانه‌ای که منحصرا به کودکان اختصاص داشته باشد، توجه ویژه‌ای داشته باشند. در واقع نخستین سؤالی که مطرح است اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور چه برنامه‌هایی را در جهت ترویج مطالعه کتاب به بخش کودک اختصاص داده است؟ ابراهیم شمشیری، مدیرکل امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه در حال حاضر بالغ بر دو هزار کتابخانه عمومی، تحت پوشش نهاد کتابخانه‌های عمومی و 800کتابخانه عمومی دیگر هم با مشارکت مردم در کشور اداره می‌شود، می‌گوید: با توجه به اهمیتی که سنین خردسالی و نوجوانی برای پیوند دادن بچه‌ها با کتاب و کتابخوانی دارد، ما از دو سال قبل برنامه‌ای را تحت عنوان ایجاد و گسترش بخش کودک و نوجوان در کتابخانه‌های عمومی شروع کرده‌ایم و طی این مدت توانسته‌ایم بالغ بر 1200کتابخانه را در سطح کشور به بخش کودک مجهز و آنها را راه‌اندازی کنیم.
کارشناسان معتقدند با توجه به ویژگی‌های فیزیکی و شخصیتی کودکان لازم است ساختمان کتابخانه‌های کودکان به‌گونه‌ای باشد که حداکثر آسایش و ایمنی را برای کودکان فراهم کند؛ در عین حال به‌نحوی باشد که آنان را به حضور در کتابخانه تشویق کند. همچنین به تبع آن تجهیزات این کتابخانه‌ها نیز باید پاسخگوی نیازهای کودکان باشد؛ نکته‌ای که مدیرکل امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در پاسخ به این موارد تأکید می‌کند: به تمامی کتابخانه‌های کشور اعلام کرده‌ایم تا برای بخش کودک با توجه به استانداردهای موجود، نکاتی را که لازم است مورد توجه قرار دهند؛ مثلاً قفسه‌های کوتاه، میز و صندلی‌های کوتاه، دیوارهای رنگی، تصاویر جذاب، تنوع در مبلمان و موارد مشابه را تا حد امکان برای این بخش درنظر بگیرند. همچنین سعی کرده‌ایم تا آنجا که امکان داشته باشد فضای مستقلی را برای فعالیت کودکان در کتابخانه‌ها پیش‌بینی کنیم. علاوه بر آن بالغ بر 1500عنوان کتاب را طی دو سال گذشته و امسال برای کتابخانه‌های دارای بخش کودک ارسال کرده‌ایم و امسال حداقل نزدیک به دومیلیارد تومان کتاب در مجموع برای این بخش درنظر گرفته شده و به کتابخانه‌ها ارسال شده است؛ ضمن اینکه در کنار اینها ما یکسری برنامه‌ریزی‌های محتوایی مثل قصه خوانی و مسابقات کتابخوانی، چکیده داستان‌نویسی، برنامه‌های اجرای تئاتر و اجرای نمایش‌های خلاق را برای بخش کتاب کودک در کتابخانه‌ها سازماندهی کرده‌ایم.
اما نکته مهم دیگر نقش کتابدار کودک در کتابخانه‌های عمومی است که علاوه بر دانش کتابداری باید به دانش تخصصی در زمینه نیازهای خاص کودکان نیز مجهز باشد. خدمات کتابخانه‌ای مؤثر برای کودکان مستلزم وجود طیف وسیعی از تجارب و مهارت‌های حرفه‌ای است. کتابدارانی که به کودکان خدمات می‌دهند، باید دانش تخصصی در زمینه نیازهای خاص استفاده‌کنندگان کتابخانه کودک را نیز داشته باشند. کتابداران باید به نیازهای مراجعه‌کنندگان با نیازهای خاص، کودکان دارای فرهنگ‌های قومی متفاوت، والدین و مراقبان کودکان و دیگر بزرگسالانی که از منابع بخش کودکان استفاده می‌کنند، توجه داشته باشند و محیطی مناسب برای استفاده لذتبخش و آسان از منابع را فراهم سازند. شمشیری مدیرکل امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در پاسخ به اینکه آیا در این 1200کتابخانه‌ای که به بخش کودک مجهز شده کتابداران کودک با آموزش‌های لازم وجود دارد یا نه، می‌گوید: یکی دیگر از کارهایی که امسال جدی‌تر داریم پیگیری می‌کنیم استفاده از کتابداری کودک است.
هرچند همه کتابداران کمابیش در این زمینه اطلاعاتی دارند، ولی با توجه به اهمیت، حساسیت و نیاز به برنامه‌ریزی‌های ویژه و خاصی که بخش کودک دارد، ما امسال در آزمون استخدامی نهاد تلاش خواهیم کرد حدود 100نفر با تخصص ویژه کتابداری کودک را جذب کنیم تا در یکی از کتابخانه‌های بزرگ هر استان حداقل یک یا دو نفر در بخش کودک مستقر شوند. البته آنها برای سایر کتابخانه‌ها نیز برنامه‌ریزی خواهند کرد و بعضا در آنجا هم حضور خواهند داشت؛ ضمن اینکه برای این افراد آموزش‌های ویژه‌ای درنظر خواهیم گرفت؛ به‌گونه‌ای که این کتابداران پس از آموزش‌های لازم قادر به طراحی، ترویج، اجرا و ارزیابی برنامه‌های متناسب با کودکان در تمام سنین و با تمام علایق باشند. به گفته شمشیری این کتابداران باید بتوانند به ایجاد ارتباط و توسعه برنامه‌های مشارکتی بین کتابخانه با سایر کتابخانه‌ها، مدارس و سایر مکان‌هایی که با کودکان سروکار دارند، اقدام کنند.
وی این را نیز اضافه می‌کند که در حال حاضر ما در نهاد سعی کرده‌ایم با ارتباط بیشتر با مجموعه‌های مختلفی مثل آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و حتی مهد کودک‌ها، از تجربیات آنها برای هدایت و تقویت بخش کودک کتابخانه‌ها استفاده کنیم. نکات مطرح شده در صحبت‌های مدیرکل امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اعم از فضا، تجهیزات و به‌خصوص حضور کتابدار کودک، که قرار است سال بعد، پس از جذب در کتابخانه‌ها به‌کارگیری شوند! حکایت از آن دارد که ما تا چه حد از استانداردهای جهانی فاصله داریم و زمان زیادی طول خواهد کشید تا در این‌باره به این استانداردها نزدیک شویم و اینکه چرا طی این سال‌ها از این موضوع مهم غفلت شده، سؤالی است که شمشیری در پاسخ می‌گوید: واقعیت این است که در این زمینه دو مشکل کلی در کشور وجود دارد؛ یکی اینکه آنچه ما در افق 1404 براساس استانداردهای جهانی اعم از بزرگسال و بخش کودک، از جهت تعداد و فضای کتابخانه‌ها طراحی کرده‌ایم برای هر 100نفر هشت مترمربع است که در سال91 به 5/2مترمربع رسیده و این به این معنی است که کتابخانه‌های عمومی ما نسبت به جمعیت کشور به تعداد کافی نیستند تا بتوانند خدمات و سرویس‌های کافی را به مخاطبین ارائه کنند. به همین دلیل نهاد کتابخانه‌های عمومی در یک اقدام هوشمندانه سعی کرده است با ایجاد کتابخانه‌های مشارکتی یا واگذاری فضاهای مختلف برای ایجاد کتابخانه، همچنین تأسیس انجمن خیرین کتابخانه‌ساز و... خدمات کتابخانه‌ای را گسترش دهد.
اما موضوع دوم بحث خود رسانه‌ها و تحول استفاده از کتاب در دوره جدید است. حتی در کشورهای غربی هم در کنار رسانه‌های متنوع، وظایف و نقش کتابخانه‌ها در دوره جدید جایگاه و نقش خود را با بازتعریف جدید حفظ کرده، بنابراین سعی ما بر این است تا کتابخانه‌های عمومی ظرفیت پذیرش همه کودکان را داشته باشند. اینکه چه زمانی برنامه‌های بیان شده از زبان مدیرکل امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در مرحله عمل تحقق پیدا خواهد کرد تا بتوان کودکان این مرز و بوم را در سال‌های ابتدایی با کتاب و کتابخانه مأنوس کرد، سؤالی است که شمشیری باز هم تأکید می‌کند: هرچند این امر مشکلات و نیازهای خاص خودش را اعم از بودجه و اعتبارات عمرانی دارد، با این حال ما امیدواریم تا پایان سال بتوانیم همه این دو هزار کتابخانه عمومی را به بخش کودک مجهز کنیم!
