اما خب مگر میشود اصالت این ژانر کلاسیک و اهمیت اش در تاریخ سینما را نادیده گرفت؟ شاید در همین حال و هوا ،نسخه موزیکال بینوایان که در 8 بخش نامزد دریافت اسکار شده بتواند این ژانر را احیا نماید.
بعید است کسی با رمان ویکتور هوگو ناآشنا باشد. بینوایان به تمام زبانهای زنده دنیا بارها و بارها ترجمه شده و در خود فرانسه از زمان نگارشش تاکنون بارها بر صحنه تئاتر اجرا گردیده. در هرکشوری نیز به فراخور وضعیت فرهنگی خودش رمان بینوایان طرفداران خاص خودش را دارد. در انگلستان اما وضع جالبتر است.
هر بار که فیلمی از روی بینوایان ساخته میشود (اولین فیلم تاریخ سینما که بینوایان را به روی پرده نقره ای برد اثری 10 دقیقهای محصول 1909 بود) صداهای مخالف زیادی به ویژه از سوی متعصبین تئاتری به هوا بر میخیزد که: چرا شان نوشته و اجرای صحنهای این اثر به یادماندنی نادیده گرفته شده است. اما به نظر میرسد بینوایان ساخته تام هوپر حتی توانسته این طرفداران تئاتری را نیز راضی کند.
جالب اینجا است که اولین اجرای بینوایان در تئاتر انگلستان مربوط به دهههای خیلی دور نیست. اول بار در سال 1985 این تئاتر در وست اند اجرا شد و پس از آن برای انگلیسی جماعت این اجرا، متر و معیار پروفرمانسهای بعدی شد. تا جایی که حتی برای سینما نیز همین هواداران خط و نشان میکشیدند.
حالا جدیدترین نسخه سینمایی بینوایان رونمایی شده و توانسته هم دل منتقدان را بدست بیاورد و هم توجه تماشاگران را به خود جلب نماید.
پروژه 61 میلیون دلاری بینوایان این بار هیچ دخلی به فرانسوی جماعت ندارد. تام هوپر انگلیسی (او را با فیلم برنده اسکار سخنرانی پادشاه به یاد بیاورید) به همراه بازیگران عمدتا انگلیسیاش فیلمی در ژانر موزیکال ساخته و به نوعی بینوایان ویکتور هوگو را شکلی و شمایلی تازه بخشیده است.
نسخه موزیکال هوپر البته محدودیتهایی هم دارد. وقتی اجرا و تصویر و قالب و ساختار بر مبنای ژانر موزیکال قرار میگیرد، طبیعتا محدودیتهایی نیز گریبانگیر اثر میشود. بر همین اساس بینوایان هوپر یک کار تقریبا تئاتری هم میتواند نام بگیرد اگرچه به نظر میرسد او توانسته برخی از این محدودیتها را با خلاقیتهای تصویر برداری و مهمتر از آن بازی هنرپیشههای فیلم از پیش رو بردارد.
ویژگیهای بیانی و تصویری بینوایان یکی دو تا نیستند و نامزدی این فیلم در 8 بخش برای اسکار 2013 خود گویای نقاط برجسته این فیلم میباشد. فیلم در پس زمینهای تاریخی روایت میشود. بنابراین داشتن جلوههای بصری عالی یک امر حتمی است. فیلم مربوط به فضای قرن نوزدهم فرانسه است. طراحی لباس و صحنه نیز به خوبی انجام گردیده و احتمالا رقیبی جدی (به جز لینکلن) در اسکار 2013 در این بخش نخواهد داشت.
یک نکته را نیز باید در نظر داشت. اگرچه در حرکتی غریب قرار است امسال در اسکار از ژانر موزیکال و برخی فیلمهای مطرح در این گونه سینمایی تجلیل به عمل بیاید، اما کیست که نداند که ژانر موزیکال مدتها است که ژانر محبوبی نیست. اما خب با اصالتش چکار می توان کرد؟ تردیدی در اصالت و ویژگیهای ژانر موزیکال نیست اما خب دروهها گذشته و حتی با وجود اسکاری شدن فیلمهایی نظیر آرتیست باز هم اقبال به این گونه آثار تقریبا کم است. اما مگر بینوایان تام هوپر چه ویژگیهای دارد که بتواند دوباره کمی ژانر موزیکال را احیا کند؟
جدای از طراحی صحنه و لباس مهمترین امتیاز فیلم ،حفط فرم و فضای اثر موزیکال از ابتدا تا انتها است. فیلم ممکن است اپرا گونه باشد اما محدویتهای تئاتریاش را به طور قطع و یقین با موفقیت پشت سر میگذارد. توجه داشته باشید که قرار نیست تمام داستان روایت شود و اصلا هم قرار نیست صحنههای نبرد بهترین سکانس باشند. روندی که اتفاقا همینگونه از کار درآمده.یعنی حدود 2 ساعت از فیلم بسیار درگیرانه با تماشاگر پیش میرود و عملا 45 دقیقه پایانی سرد و تاریک پیگیری میشود. این روند اما کمتر توانسته به انسجام کلی آسیب وارد کند.
مطلب دیگر تک خوانی بازیگران است. در فیلم موزیکال رقص و آواز و شمایل اپرا گونه یک کاربرد قطعی است. در بینوایان اما از این اسلوب خبری نیست. به جای آن تک خوانی بازیگران است که وظیفه جلو بردن داستانکها را به عهده دارد. ترانههای خوانده شده همان ترانههای تئاتری هستند و با تلفیق با تک خوانیها باعث گیرایی کل داستان هم شدهاند.
نقش آفرینیها نیز قابل ستایشند. از دیالوگ تقریبا در فیلم خبری نیست و بازیگران به صورت زنده آوازهایشان را خواندهاند. هیو جکمن و راسل کرو در این زمینه در خور ستایش کار کردهاند و حتی ضعیفترین بازیگران (به دلیل همین اجرای آواز) بالاخره گلیم خود را از آب بیرون کشیدهاند. اما فاصلهها نمایان است و این جزو نقصهای فیلم است. ساشا بارون کوهن و هلنا بوهام کارتر (خانم و آقای تناردیه) با فاصله زیاد نسبت به دیگر بازیگران جلوهگری خاصی نداشتند. اما با اجرای مسلط بقیه، باز هم یکدستی اثر حفظ شده است.
Les Miserables
کارگردان: تام هوپر
تهیه کننده: تیم بوان، اریک فلنر، دبرا هایوارد، کامرون مکینتوش
فیلمنامه: ویلیام نیکلسون، آلیان بوبلیل، کلود میشل شانبورگ و هربرت کرتزمر
بر اساس نوشته موزیکال کلود میشل شانبورگ و آلیان بوبلیل از رمان بینوایان نوشته ویکتور هوگو
موسیقی: کلود میشل شانبورگ
مدیر فیلمبرداری: دانی کوهن
تدوین: ملانی آن اولیور، کریس دیکنز
کمپانی پخش کننده: یونیورسال
زمان فیلم: 160 دقیقه
اکران: 7 دسامبر 2012
محصول: انگلستان
بودجه: 61 میلیون دلار
فروش: 283 میلیون دلار
بازیگران: هیو جکمن (ژان والژان)، راسل کرو (بازرس ژاور)، آن هاتاوی (فانتین)، آماندا سیفرید(کوزت)، ادی ردماین (ماریوس)، ساشا بارون کوهن (آقای تناردیه)،هلنا بونهایم کارتر(خانم تناردیه)
فیلم بینوایان در 8 بخش نامزد دریافت اسکار 2013 شده است:
- بهترین فیلم سال (تیم بوان،اریک فلنر،دبرا هایوارد،کامرون مکینتوش)
- بهترین بازیگر نقش اول مرد (هیو جکمن)
- بهترین بازیگر نقش دوم زن (آن هاتاوی)
- بهترین آواز (بوبلیل،کلود میشل شانبورگ و هربرت کرتزمر)
- بهترین طراحی لباس (پاکو دلگادو)
- بهترین گریم (لیسا وستکات)
- بهترین تدوین صدا (اندی نلسون،مارک پترسون،سیمون هایز)
- بهترین طراحی صحنه(ایو استیوارت،لینچ روبینسون)