لینکلن / اسپیلبرگ و یک درام تاریخی دیگر

مهدی تهرانی: درام تاریخی لینکلن پیشتاز نامزدهای اسکار 2013 است. فیلمی که در 12 بخش نامزد شده و شانس بسیاری برای تصاحب حداقل نیمی از آن ها را داراست.

ضمن اینکه تنها فیلمی در این دوره اسکار هست که مجموع عوامل ساختش چه بازیگران و چه عوامل پشت دوربین حداقل هرکدام سابقه یکبار بردن جایزه اسکار را دارند.

لینکلن بیش از اینکه یک فیلم جهانی باشد یک داستان درون ملی و روایت 4 ماه پایانی زندگی آبراهام لینکلن شانزدهمین رئیس جمهور تاریخ آمریکا است.فیلم براساس نوولی نوشته دوریس کرن گودوین به نام تیم رقبا: نبوغ سیاسی آبراهام لینکلن ساخته شده است و اساس فیلم همت و پشتکار آبراهام لینکن و تیم سیاسی‌اش برای تصویب لایحه منع برده داری در آمریکا را نشان می‌دهد.

سکانس افتتاحیه مربوط با یک صحنه از جنگ داخلی آمریکا است و کمی تا قسمتی با سکانس افتتاحیه نجات سرباز رایان شباهت دارد. اما نباید اشتباه کنیم که فیلم لینکلن اصلا یک فیلم جنگی نیست و عمده داستان روایت‌های سیاسی را در بر می‌گیرد.

از این رو در طی شکل گیری داستانک‌های اصلی با شخیصت‌های تاریخی سنا و مجلس آمریکا در سال 1865 و همچنین اعضای کلیدی کابینه اول لینکلن روبرو می‌شویم. کاراکترهایی واقعی که احتمالا شاید خود آمریکایی‌ها نیز با تمام آنها زیاد آشنا نباشند. به ویژه اینکه برخی از این شخصیت‌ها نظیر ویلیام سوارد، وزیر کشور کابینه اول آبراهام لینکلن (با بازی دیوید استراترن) و هم چنین تادوس استیونس لیدر تندروی حزب جمهوری خواه در مجلس نمایندگان (با بازی تامی لی جونز) نقش‌های کلیدی در فیلم دارند.

فیلمنامه‌ای که تونی کاشنر برای اسپیلبرگ نگاشته نیز اگرچه شروع و اختتامش بر جنگ داخلی آمریکا تمرکز دارد اما هسته اصلی ماجرا همان 4 ماه پایانی زندگی لینکلن و درگیری و چالش‌های بسیار سخت وی برای به تصویب رسانیدن متمم سیزدهم قانون اساسی آمریکااست که منجر به لغو برده داری می‌گردید. بنابراین نحوه انتخاب شدن لینکلن برای دوره دوم ریاست جمهوری‌اش و هم چنین اتفاقات درونی جنگ داخلی آمریکا آنچنان در فیلم نمود ندارد وعمده داستان بین لابی‌ها و جلسات درونی لینکلن و رقبایش در خفا و یا در صحن علنی مجلس پیگیری می‌شود. روندی که برای بیننده غیر آمریکایی کمی تا قسمتی طولانی، نامفهموم و گسسته ممکن است جلوه گری کند.

با این همه لینکلن اسپیلبرگ دارای فاکتورهایی است که این فیلم را در زمره آثار خوش ساخت درام های تاریخی و یا بیوگرافیکال قرار می دهد. فیلمبرداری با شکوه یانوش کامینسکی و بازی‌های فیلم کلید اصلی و برگ برنده اسپیلبرگ هستند. فیلمنامه متمرکز کاشنر نیز (علیرغم تمام ایراداتی که در بالا ذکر شد) برای آمریکایی‌ها داستانی جذاب را ساخته و پرداخته کرده که با بهترین نوع بازی به تصویر کشیده شده‌اند. به این‌ها فاکتورهایی دیگری مانند موسیقی ویلیامز و طراحی صحنه را نیز اضافه کنید. تمام اینها در کنار مدیریت اسپیلبرگ توانسته از لینکلن فیلمی بسازد که خوش ساخت از کار درآمده باشد.

و شاید دلیل این خوش ساختی نهایتا به دو عاملی بر می‌گردد که اسپیلبرگ در ساخت لینکلن از ارائه آنها پرهیز کرد بود: اول پرهیز از جملات خسته کننده و جلسات سخنرانی‌های زیاد و دوم پرهیز از ساخت یک سکانس پایانی فانتزی .

درباره مورد اول ذکر این نکته ضروری است که یک رئیس جمهور قرن نوزدهمی آنهم در ایالات متحده آمریکا باید سخنوری کند و یک سخنران خوب به حساب بیاید. اگر قرار بر این می‌شد که تمام سخنرانی‌های مشهور لینکلن در فیلم به تصویر کشیده می‌شد باید فاتحه فیلم را می‌خواندیم.

اسپیلبرگ با تیزهوشی از این کار صرف نظر کرد و اگر فیلم را دیده باشید حتما دریافتید که از لینکلن فقط یک سخنرانی نصفه و نیمه داریم. در واقع مهم‌ترین سخنرانی لینکلن در فیلم؛ همان سخنرانی چند خطی در مراسم سوگند دومین دوره ریاست جمهوری او است. به وجهی که قبل از اکران بسیاری از منتقدان آمریکایی تصور می‌کردند که حتما یک سکانس طولانی در فیلم وجود دارد که مربوط به سخنرانی مهم آبراهام لینکلن معروف به سخنرانی گتسبرگ است؛ یک مجمع عظیم و به نوعی مهمترین سخنرانی لینکلن در تاریخ. اما می‌بینیم که از این خبرها نیست و عمده نظریات لینکلن در قالب دیالوگ و گفتگوهایش با اطرافیان پردازش و پرداخت گردیده است.

در مورد دوم و سکانس پایانی فیلم در مورد نحوه قتل لینکلن نیز تیزهوشی اسپیلبرگ باعث شد تا فیلمش همچنان یک روایت زنده و تاریخی نام بگیرد و نه یک فیلم مدح گرایانه و اشک برانگیز.اساس داستان وقتی فقط بر تصویب متمم سیزدهم قانون اساسی آمریکااست و این کار نیز طی روندی پر رمز و راز به تصویر کشیده می شود،دیگر هرچه به فیلم اضافه می شد کارکرد اصلی را خدشه دار می کرد.حتی اگر این روند اضافه، نحوه مرگ لینکلن می بود.

ذکر این نکته نیز بی اهمیت نیست که پروژه لینکلن از 12 سال پیش کلید خورد. حتی پیش از اینکه در سال 2005 نوول 950 صفحه ای دوریس کرن گودوین با نام تیم رقبا: نبوغ سیاسی به بازار نشر راه یابد.

در واقع بعد از پروژه نجات سرباز رایان در 1998 بود که اسپیلبرگ سرانجام اعلام کرد قصد دارد در باره لینکلن فیلمی متفاوت از کارهای قبلی بسازد.گودوین به اسپیلبرگ اعلام کرد که در حال تحقیق و نگارش در باره لینکلن است.به ویژه در باره 4 ماه پایانی زندگی او و تصویب لغو قانون برده داری در آمریکا.

در طی این فاصله طولانی تا سال 2011 بارها عوامل عوض شدند و بازیگران نقش اول جابجا گردیدند تا سرانجام دنیل دی لوئیس برای ایفای نقش آبراهام لینکلن و سالی فیلد برای ایفای نقش مری تاد لینکلن حضورشان قطعی اعلام شد.

لینکلن