بسیاری در آغاز سال جدید به مسافرت می‌روند یا دیدوبازدید از خویشان را در برنامه روزانه خود قرار می‌دهند اما آنچه در این میان اهمیت دارد این است که میزان مصرف غذا و تنقلات و شیرینی‌جات در تعطیلات فروردین به‌دلیل انجام مسافرت‌ها و دیدوبازدیدها، نسبت به سایر مواقع سال افزایش می‌یابد؛ از این‌رو با دکتر احمد‌رضا درستی، متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگویی پیرامون بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای در نوروز انجام دادیم.
دکتر درستی با اشاره به خرید مواد غذایی در سال کهنه و سال نو گفت: در خرید همبرگر آماده، گوشت‌های چرخ‌کرده، جوجه کبابی آماده طبخ، ماهی نمک‌سود و دودی و ماهی و محصولات گوشتی فریز‌شده باید دقت کافی به خرج دهیم. برخی از محصولات گوشتی پس از شروع فساد و لیزشدن، توسط معدودی از فروشندگان سودجو به‌صورت فریز درآورده شده و در معرض فروش قرار می‌گیرد. ضمنا مرغ‌های فاسد لیزشده نیز وضعیت مشابهی دارند و با مقداری پیاز، روغن و نمک (برای خوشمزه‌تر و سنگین‌وزن شدن) مخلوط شده و به جوجه کبابی آماده طبخ تبدیل می‌شوند. خرید سالاد، مواد غذایی سس‌دار و پرادویه که ماندگی و فساد و تغییر بو و مزه آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و دیگر مواد غذایی آماده از فروشگاه‌های غیرمعتبر به صلاح نیست. از خرید میوه‌های کهنه، شیرینی به مقدار فراوان، سمنوی کهنه و به‌ویژه خرید از مغازه‌های غیربهداشتی و نامطمئن خودداری کنید. سمنوفروشان روزهای آخر سال یک دیگ سمنو آماده و آن‌را برای مدت طولانی نگهداری می‌کنند و حتی گاهی کپک ظاهرشده روی آن را برداشته و بقیه را به فروش می‌رسانند. از خرید شیر، سرشیر، خامه، بستنی، ماست و پنیر محلی غیرپاستوریزه نیز جدا خودداری شود.
دکتر درستی با اشاره به اینکه باید در تعطیلات نوروز از خوردن زیاد پرهیز کرد، گفت: این ایام را به فال نیک گرفته و تا جایی که ممکن است غذاهای چرب، شیرین، نمکی، نوشابه‌های گازدار، تنقلات کم‌ارزش تغذیه‌ای و آجیل، کمتر میل کنید تا علاوه بر جلوگیری از ابتلا به دل‌درد و اسهال و عوارض مشابه، مواد مغذی مورد نیاز بدن نیز به اندازه کافی دریافت شوند. همانگونه که واضح و روشن است، نمک زیاد موجود در غذا و برخی تنقلات، زمینه ایجاد پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی-عروقی را فراهم می‌سازد و در کسانی که اندک آمادگی داشته باشند، لطمات جدی و فوری نیز ممکن است ظاهر شود. هنگام صرف غذا مقدار مناسبی (بسیار کم یا بسیار زیاد نباشد) برنج، مقداری خورش (از بخش‌های حاوی چربی کمتر) یا ترجیحا تکه‌ای کباب در بشقاب خود قرار داده و بخشی از ظرفیت بشقاب را نیز به سالاد کم‌سس و سبزیجات اختصاص دهید. تکه‌ای نان و یک پیاله ماست مکمل غذای شما خواهد بود.
دکتر درستی با بیان اینکه ماهی، یکی از مواد غذایی سودمندی است که می‌توانیم در ایام عید از آن استفاده کنیم، گفت: مسلما خرید ماهی کاملا تازه در این ایام برای همگان امکان‌پذیر نخواهد بود، لذا توصیه اکید می‌شود که این موجودات باارزش از فروشگاه‌های کاملا معتبر خریداری شوند. همچنین تا جایی که امکان دارد از خرید ماهی دودی و نمک‌سود خودداری شود. هنگام روبه‌روشدن با فروشگاه‌های سیار، لازم است توجه شود که برخی از فروشندگان ممکن است ماهی در حال فساد را فریز کرده و درون یخ قرار داده باشند و به‌فروش برسانند. مشخص است که موقع بازشدن یخ اینگونه محصولات، بوی فساد و مزه نامناسب آنها حکایت از خرابی آنها خواهد داشت.
توجه ویژه به این نکته ضروری است که با سرخ‌کردن ماهی- اعم از اینکه روغن مصرفی مایع یا جامد باشد- ارزش غذایی آن به‌شدت افول کرده و در عوض روغنی که در اثر حرارت بالا دارای مواد سمی و سرطان‌زا شده به همراه آن مصرف خواهد شد.دکتر درستی با اشاره به اینکه مصرف میوه در ایام نوروز افزایش چشمگیری دارد گفت: عقیده عمومی بر این است که میوه هرقدر هم مصرف شود اشکالی ایجاد نمی‌کند.
گرچه تمام ارزش‌های غذایی سبزیجات، قابل تعمیم به میوه‌ها نیز هست، لیکن رعایت مقدار مصرف در حد نیاز بدن فرد امر مهم و قابل‌توجهی است. میوه‌ها مقداری قند دارند که به هنگام مصرف زیاد انواع میوه، قندشان در بدن باقی مانده و ضمن ایجاد چربی اضافی در بدن، سیری کاذب ایجاد می‌کند که این خود می‌تواند از مصرف متعادل دیگر مواد غذایی جلوگیری کند.
دکتر درستی ضمن اشاره به اینکه در زمان سفر نباید هر جا و در هر شرایطی آب مصرف کرد، گفت: از آنجا که ممکن است آب سالم در همه‌جای مسیر در اختیار و دسترس نباشد و استفاده از آب ناشناس می‌تواند انواع سم، باکتری، ویروس، قارچ تک‌سلولی، تخم انگل و انگل‌های تک‌سلولی ایجاد‌کننده بیماری‌های مختلف را به همراه داشته باشد، لذا اکیدا توصیه می‌شود آب سالم و کافی همراه سفرکنندگان باشد. ظروفی که از آنها برای حمل آب استفاده می‌شود باید بدون نشت باشند و موادی از دیواره آنها وارد آب نشود تا نه‌تنها بو و مزه آب عوض نشود بلکه مواد آلاینده و خطرناک نیز وارد آب نشود. استفاده از فلاسک که ظرف داخلی آن شیشه‌ای باشد یکی از بهترین انتخاب‌هاست. همچنین می‌توان آب‌جوش جهت تهیه چای در فلاسک همراه داشت.
