هر دمی یک بازدمی دارد. زباله بازدم یک شهر است. زباله و پسماند اگر درست مدیریت نشود، مشکل آفرین می‌شود. جمع‌آوری زباله و برنامه‌ریزی برای آن یکی از مقیاس‌های اصلی توسعه یافتگی یک شهر در همه جای جهان است. ما باید به موضوع زباله و پسماند اینگونه نگاه کنیم. اگر بخواهیم بگویم تهران‌ام‌القرای جهان اسلام است، باید به موضوع جمع‌آوری زباله و رفت و روب و به تمام مباحثی که به پاکیزگی شهر ارتباط دارد توجه کنیم. ما نباید امروز زباله‌های شهر تهران را به محدوده 70کیلومتری آن منتقل کنیم. باید بتوانیم زباله را در خود شهر تهران مدیریت کنیم. ما باید زباله را به یک ارزش تبدیل کنیم. باید سرانه تولید زباله را در شهر کاهش دهیم. امروز در تهران به‌صورت میانگین 790گرم زباله به ازای هر فرد تولید می‌شود. همکاران ما در بخش پسماند، نقش بسیار مهمی دارند و لایه اول خدمات در شهر محسوب می‌شوند.
هر شهروند نخستین چیزی که در شهر می‌بیند، تمیزی شهر است. پس از آن است که به حمل‌ونقل و موضوعات دیگر توجه می‌کند. بنابراین کار ما بسیار سخت و همینطور بسیار پیچیده است. زباله‌های شهر تهران با حجم انبوهی که دارد، ظرفیتی مناسب برای بهره‌بری‌های مختلف ایجاد می‌کند که باید با بهره‌گیری از دانش و تجربه جهانی از آنها استفاده بهینه را داشت. شهرداری تهران با ایجاد خط پردازش زباله در نظر دارد که بتواند تولید انرژی از پسماندهای شهری را داشته باشد. نخستین کارخانه تولید انرژی از زباله‌های شهری در منطقه چهارتهران طراحی شده که اکنون در آخرین مراحل احداث خود به‌سر می‌برد.
در این کارخانه ابتدا پسماندها در سوله پردازش با مساحتی بالغ بر دوهزار و 400مترمربع تفکیک شده و مواد آلی و تجزیه‌پذیر را از هم جدا می‌کند. پس از جداشدن، زباله‌ها وارد خردکن و همگن‌ساز می‌شوند و پس از همگن‌سازی وارد مخزن پریچمبر شده و مواد افزودنی توسط واتر تانک به آن اضافه می‌شود. این در حالی است که به‌مدت سه‌روز در دستگاه پریچمبر، تجزیه میکروبی و ارگانیک شروع می‌شود و پس از تجزیه کامل، مواد وارد چهار مخزن اصلی یعنی هاضم‌ها شده که دارای سقف‌های خاص پلاستیکی هستند. مواد به‌مدت 20روز در دوهاضم اولیه توسط همزن زیر و رو شده و 70درصد گاز متان متصاعد توسط لوله‌های تمام استیل به ژنراتور رسیده که تولید انرژی و برق می‌کند و در ادامه مواد وارد دوهاضم ثانویه می‌شود که باقیمانده گازمتان در آنجا به‌دست می‌آید. ظرفیت این خط پردازش 300تن در روز است و پیش‌بینی می‌شود حدود 200تن آن به‌عنوان پسماند‌تر جهت ورود به سیستم‌هاضم و مابقی آن به‌عنوان پسماند خشک بازیافت شود. این خط ظرفیت تولید دو مگاوات ساعت برق را دارد که می‌تواند تحولی جدی در مدیریت پسماندهای شهری تهران ایجاد کند. شهرداری‌تهران تلاش دارد از تهدیدات زباله‌های شهری فرصتی برای توسعه شهر بسازد و از این‌رو اقدامات علمی گسترده‌ای را در حال اجرا دارد.
* مدیرعامل سازمان پسماند و بازیافت مواد
