شکل‌گیری رکود تورمی با بی‌ثباتی ارزی

در این میان باید انتظار ناهماهنگی‌ها را در سیاستگذاری ارزی از دولت داشت. طی دو هفته گذشته، سیاست اختصاص ارز مرجع به واردات کالای اساسی دوبار تغییر کرده است. ابتدا اعلام شد که ارز مرجع از واردات حذف شده است و بانک مرکزی هم بخشنامه رسمی در این زمینه صادر کرد اما وقتی دیده شد که این موضوع به طور مستقیم زندگی مردم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، این تصمیم تغییر کرد و سیاستی دیگر در پیش گرفته شد.

به غیر از اینکه این جابه‌جایی تصمیمات موجب برهم ریختگی بیشتر بازار کالاها می‌شود، بی‌ثباتی ارزی نیز تداوم می‌یابد. با این روند تغییر قیمت‌ها به‌طور مستمر ادامه خواهد داشت و طبیعتا کسری‌های دولت هم شدت می‌گیرد. تا زمانی که ثبات ارزی به کشور بازنگردد نمی‌توان انتظار ایجاد ثبات در بازار کالاها را داشت. این بی‌ثباتی ارزی در ساختار بودجه، وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی، عدم‌شفافیت نظام مالی و بانکی و عدم‌انضباط بودجه، ریشه دارد.

زمانی که کشور در مواجهه با تحریم‌ها دچار کمبود ارز شد، نباید بازار ارز رها می‌شد. رها شدن بازار ارز و ایجاد نرخ‌های جدید موجب شد تا به بالا رفتن قیمت‌ها در بازار کمک شود. در این شرایط دیگر نمی‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد. به‌عنوان مثال در حال حاضر در بخش حمل‌ونقل، کرایه‌ها دوبرابر قبل شده و بلیت هواپیما سنبل گرانی خدمات حمل‌ونقل است بدون آنکه آزادسازی قیمت در این بخش انجام شود. در این شرایط خودرو به 2.5 برابر قیمت‌های قبلی رسیده است اما خودروسازان از زیان دهی صحبت می‌کنند. هزینه‌های شرکت واحد اتوبوسرانی افزایش یافته و مشکلاتی را در این صنعت ایجاد کرده است. برای افزایش قیمت‌ها مثال‌های زیادی می‌توان ذکر کرد. قیمت‌ها افزایش یافته و تولید داخلی هم به‌دلیل وابستگی به کالاهای واسطه‌ای وارداتی، ضعیف شده است. در این شرایط رانت‌جویی به‌حد اعلا رسیده و این موضوع در بازار مسکن و زمین خود را نشان داده است.

قیمت کالاها در شرایطی طی یک سال دوبرابر شده که در بخش مصرف رکود حاکم شده است. این به آن معناست که هم هزینه تولید بالا رفته و چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها برای تولیدکننده باقی نمانده و هم قدرت خرید کاهش یافته است. در این شرایط رکود تورمی آسیبی جدی به اقتصاد وارد کرده است. ریشه این بیماری اقتصادی، بی‌ثباتی ارزی است که از 2سال پیش در کشور ایجاد شده و تا زمانی که این بی‌ثباتی سامان نیابد و آرامش به وضعیت ارزی کشور بازنگردد نمی‌توان انتظار ایجاد آرامش در بازار کالاها و ایجاد رونق در تولید را داشت.