وضعیت دریاچه بدتر شده
وی با اشاره به اینکه این مدل تهیه و به مسئولان ذی‌ربط ارائه شده است، افزود: در نخستین گام می‌توان هزار هکتار از کل دریاچه را در حد شکوفایی قبل از دوران بحران احیا کرد؛ این شیوه از یک سو، باعث تولید فراوان آرتمیا و از سوی دیگر سبب اشتغال فراوان می‌شود. با اجرای این مدل می‌توان دریاچه را احیا کرد.
ناصر آق با تأکید بر اینکه وضعیت دریاچه ارومیه نسبت به سال‌های قبل تفاوتی نکرده و بهبودی در آن دیده نمی‌شود، افزود: احیای دریاچه بدون درنظر گرفتن عواملی که باعث بروز بحران شده امکانپذیر نیست. دراین میان، یکی از مهم‌ترین راهکارها، مدیریت آب‌های موجود است. به گفته وی هنوز در استان آب‌های فراوانی وجود دارد که می‌توان با مدیریت علمی و بهینه، بخش عمده‌ای از آب دریاچه را تأمین کرد؛ اما متأسفانه بی‌توجه به این قابلیت اثرگذار، بحث انتقال حوضه به حوضه مطرح می‌شود.
مدیریت آب‌های موجود به جای انتقال آب
این عضو هیأت علمی افزود: وقتی نمی‌توانیم آب‌های استان را مدیریت کنیم انتقال حوضه به حوضه آب چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ مسئله این است که ما به جای مدیریت آب‌های استان و به جای تبدیل‌کردن آبیاری سنتی به آبیاری مکانیزه و به جای کنترل آب‌های زیرزمینی به‌دنبال انتقال حوضه به حوضه آب هستیم؛ از سوی دیگر بارورسازی ابرها را در دستور کار قرار داده‌ایم. بارورسازی ابرها زمانی مؤثر است که نظارت و کنترل جدی بر استفاده از آب‌های زیرزمینی صورت بگیرد و شیوه کشت و آبیاری دگوگون شود. وی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل تشدید وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه تبخیر زیاد است؛ به‌ویژه در اواخر تابستان این وضعیت به نقطه اوج خود می‌رسد. امسال از یک سو میزان تبخیر نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته و ازسوی دیگر، خشکسالی و کمبود نزولات جوی سبب افت شدید ورودی آب به دریاچه شده است. در واقع نه‌تنها بهبودی در وضعیت دریاچه مشاهده نمی‌شود بلکه اوضاع بدتر از قبل شده است.آق درباره بارورسازی ابرها گفت: مشکل دریاچه با یکی دو اقدام خاص حل نمی‌شود زیرا منشأ بحران عوامل متعددی است، به همین دلیل حل معضل موجود در گرو رفع همه این عوامل است.
این پژوهشگر، مصرف بی‌رویه آب، هدر رفتن آب در مصرف کشاورزی(راندمان آب در این بخش 30درصد است) و برداشت بی‌حساب و کتاب از آب‌های زیرزمینی را از مهم‌ترین عوامل ایجاد شرایط موجود عنوان کرد و گفت: حوضه آبخیز ارومیه یکی از مناطق سردسیر است و براین اساس، همواره انتظار آن است که در این حوضه نزولات جوی در حد بسیار بالایی باشد اما با شروع خشکسالی در سال 77 و ادامه آن، از میزان نزولات به‌ویژه بارش برف به‌شدت کاسته شد و به تبع آن، میزان ورودی آب به دریاچه هم کاهش یافت. با وجود این طی 15سالی که ما شاهد خشکسالی و کاهش بارش بوده‌ایم نه‌تنها اقدامی برای تغییر روش آبیاری و شیوه کشت صورت نگرفته بلکه کشاورزی به همان شیوه سنتی و با استفاده از روش غرقابی توسعه یافته؛ در نتیجه بخش عمده‌ای از آب همچنان هدر می‌رود.
وی با تأکید براینکه اگر شیوه آبیاری، اصلاح و استفاده از آب‌های زیرزمینی کنترل شود نشت آب دریاچه معکوس می‌شود، افزود: از آنجا که حوضه آبخیز ارومیه حوضه پرآبی است مسئولان با هدف مهار آب‌های منطقه با هدف توسعه کشاورزی و تأمین آب شرب و آب صنعتی، سدهای متعددی در استان احداث کردند اما با بروز خشکسالی‌های پی درپی و کاهش نزولات جوی، بحران درابعاد مختلف آشکار شد.
میزان شوری 440گرم در لیتر
رئیس پژوهشکده آرتمیای دانشگاه ارومیه درباره وضعیت آرتمیا در این دریاچه گفت: به‌دلیل افزایش میزان شوری آب دریاچه، جمعیت آرتمیا کاهش یافته اما به‌طور کامل نابود نشده و نمی‌شود زیرا تخم آرتمیا در دریاچه باقی می‌ماند و هر زمان که شرایط مناسب باشد جمعیت آرتمیا احیا می‌شود. ناصر آق میانگین میزان شوری آب دریاچه را در فصل بارندگی 320گرم در لیتر عنوان کرد و افزود: این میزان در آخر فصل تابستان به 440گرم در لیتر می‌رسد که باعث کاهش جمعیت آرتمیا می‌شود. این گزارش می‌افزاید: رئیس پژوهشکده آرتمیای دانشگاه ارومیه در حالی از بیلان منفی وضعیت دریاچه ارومیه خبر می‌دهد که مسئولان محیط‌زیست طی ماه‌های گذشته با اشاره به بارندگی و بارورسازی ابرها، بارها از افزایش سطح آب دریاچه و وضعیت روبه‌بهبود این دریاچه خبر داده‌اند.
در تازه‌ترین اظهارات، روز سه‌شنبه گذشته، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در مراسم اختتامیه فاز اول طرح حفاظت از تالاب‌های ایران و امضای سند فاز دوم این طرح گفت: اجرای این طرح در سه حوضه ارومیه، پریشان و شادگان باعث کاهش 50درصدی مصرف آب، کاهش 44درصدی مصرف کود و سم و افزایش راندمان حداقل 20درصدی محصولات کشاورزی شده است. از همه مهم‌تر اجرای این طرح با اقبال بالای مردم بومی مواجه شده است.
محمدی‌زاده در همان مراسم به 24راهکار مصوب هیأت دولت برای احیای ارومیه اشاره و تصریح کرد: این راهکارها منطبق با شرایط خشکسالی و ریسک به تصویب رسیده و بالاترین اختیار در این زمینه از طرف قوه مجریه به سازمان محیط‌زیست تفویض شده است، برهمین اساس یک برنامه راه متناسب با شرایط ریسک برای تأمین حقابه ارومیه به تصویب رسیده و نهادهای ذی‌ربط ملزم به تأمین این حقابه شده‌اند.
