به این ترتیب تعداد گواهینامههای صادره از ششنوع به سه نوع و مدت اعتبار آنها به 10سال تغییر کرد. در گواهینامههای جدید، خودروها به سه گروه سبک، نیمهسنگین و سنگین تقسیم شدهاند؛ گواهینامه پایهسه برای خودروهای سبک صادر میشود و متقاضی باید 18سال تمام سن داشته باشد و خودرو با ظرفیت حداکثر 3/5تن و یا حداکثر 9نفر را میتواند با این گواهینامه جابهجا کنند.
گواهینامه پایه دو برای رانندگی با خودروهای نیمهسنگین صادر میشود. متقاضی این گواهینامه باید 23سال سن داشته و همچنین دو سال از صدور گواهینامه پایهسهاش گذشته باشد.
گواهینامه پایه دو برای خودرو با حداکثر بار ششتن و حمل 26سرنشین صادر میشود.
متقاضیان گواهینامههای پایه یک باید حداقل 25سال سن داشته باشند و دو سال نیز از زمان صدور گواهینامه پایه دوشان گذشته باشد، این گواهینامه برای حمل بار بیش از شش تن یا جابهجایی افراد بیش از 26سرنشین و خودروهای سنگین صادر میشود.در سیستم جدید صدور گواهینامه دارندگان گواهینامههای پایه سه، همچنان در یک سال اول اجازه تردد در جادههای برون شهری و تردد در شب را ندارند.
اعتبار گواهینامهها برای افراد تا سن 65سال، از پنجسال به 10سال تغییر یافته است؛ همچنین افراد از سن 65تا 70سال هر پنج سال و بالای 70سال هر دو سال نیازمند تمدید گواهینامه هستند.
افسر کادر امتحان میگیرد
تغییر دیگری که در نظام صدور گواهینامه رخ داده، مربوط به آزمون عملی آن است.
آزمون نهایی آموزشگاههای رانندگی برای صدور گواهینامه توسط افسران بازنشسته ناجا انجام میشد اما طبق آییننامه جدید، آزمون نهایی توسط افسران کادر شاغل در پلیس راهور انجام میشود.
مشخصات گواهینامههای جدید
گواهینامههای جدید، چیپهای هوشمندی دارند که تمامی مشخصات فردی راننده اعم از گروه خونی، بیماریهای خاص، تخلفات و نمرات منفی در آن درج میشود که درصورت دسترسی غیرمجاز به چیپ این گواهینامهها اطلاعات آن بهصورت اتوماتیک پاک میشود و فرد دارای گواهینامه باید برای دریافت مجدد گواهینامه به پلیس10+مراجعه کند.
پلیس میگوید، یکماه پیش از پایان انقضای مهلت گواهینامه، دارندگان گواهینامهها میتوانند برای تعویض گواهینامه خود مراجعه کنند و اگر مهلت گواهینامه به اتمام برسد و دارنده گواهینامه برای تعویض آن مراجعه نکند، باید جریمه بپردازد.
گواهینامه هوشمند بهدلیل توانایی و قابلیتهایی که دارد تنها در تعداد محدودی از کشورهای جهان عملیاتی شده و برای نخستین بار در ایران نیز به مرحله اجرا گذاشته شد؛ بهعبارت دیگر جمهوری اسلامی ایران چهاردهمین کشوری است که از تکنولوژی فوق بهرهبرداری میکند.
این گواهینامهها نسبت به گواهینامههای قدیمی از کیفیت برتر در نوع جنس، دارای ضریب ایمنی بالا و طراحی زیبا هستند.
از سوی دیگر افزایش ضریب ایمنی گواهینامه و بالا بودن مقاومت در برابر رطوبت و حرارت موجبشده تا کوچکترین تغییر در شکل و ماهیت چیپ به مخدوششدن آن منجر شود.
همچنین طراحی و رنگآمیزی این گواهینامهها متناسب با پیشرفتهترین استانداردهای بینالمللی انجام شده است.
طرح گواهینامههای هوشمند با هدف ارتقای فرهنگ ترافیک، شناسایی رانندگان پرخطر، تجمیع اطلاعات گواهینامهها، امکان ثبت تخلفات رانندگی، ارتقای سطح کیفی رفتارهای کاربران، تجمیع اطلاعات شمارهگذاری و تعویض پلاک است.از سوی دیگری امکان امدادرسانی بهتر به مجروحان حوادث رانندگی با استفاده از اطلاعات پزشکی درجشده در گواهینامه هوشمند از دیگر اهداف اجرای این طرح است.
کاهش امکان جعل گواهینامه و سوءاستفاده از آن یکی دیگر از اهداف اجرای طرح است زیرا در گواهینامههای مزبور، نکات ویژه ایمنی برای جلوگیری از جعل بهکار رفته و درون گواهینامهها چیپهایی (تراشههایی) تعبیه شده که اطلاعات فردی و پزشکی صاحب گواهینامه و همچنین رفتارهای ترافیکی فرد درون آن ذخیره میشود.
ثبت اطلاعات پزشکی دارنده گواهینامه در کارت هوشمند از قبیل گروه خونی، داروهای خاص و بیماریهای خاص، ثبت اثر انگشت دارنده گواهینامه در کارت هوشمند، جلوگیری از امکان استفاده از گواهینامه اشخاص دیگر، ثبت اطلاعات تخلفات رانندگی دارنده گواهینامه، ثبت اطلاعات شمارهگذاری و تعویض پلاک دارنده گواهینامه و نیز ثبت اطلاعات گواهینامههای قبلی دارنده گواهینامه از ویژگیهای گواهینامه هوشمند به شمار میآید.
قرارگیری میکروچیپ در کارت گواهینامه هوشمند که دسترسی به اطلاعات آن از طریق دستگاه کارتخوان امکانپذیر است، از دیگر ویژگیهای این گواهینامه محسوب میشود.
گواهینامه ایرانی کجاها اعتبار دارد؟
گواهینامه ایرانی در کشوهای عضو کنوانسیون وین معتبر است. بر این اساس دارندگان گواهینامههای ایران میتوانند بهمدت ششماه پس از ترجمه گواهینامه خود در این کشورها، رانندگی کنند اما پس از این مدت باید برای طی مراحل دریافت گواهینامه اقدام کنند.
همچنین پلیس راهور ایران با 60کشور دنیا تفاهمنامه متقابل امضا کرده تا گواهینامه ایرانی پس از ترجمه بهطور دائمی در این کشورها معتبر باشد.بر این اساس دارندگان گواهینامههای ایران در این کشورها میتوانند پس از ششماه نسبت به تبدیل گواهینامه خود به گواهینامه معتبر آن کشور اقدام کنند و نیازی به آزمون در این خصوص ندارند.
تبدیل گواهینامههای رانندگی معتبر صادرشده از کشورهای خارجی که گواهینامه صادره از ایران در قلمرو سرزمینی آنان برای رانندگی معتبر محسوب میشود یا آن کشور از متعاهدین کنوانسیونهای ۱۹۶۸ وین، راجع به مقررات عبور و مرور در راهها و علائم راهها به شمار میآید، با رویت اصل گواهینامه خارجی و با احراز سلامت جسمی و روانی درخواستکننده صورت میپذیرد. در موارد دیگر تبدیل گواهینامههای رانندگی با تأیید وزارت کشور انجام میشود.
گواهینامه
کسانی که گواهینامه خود را گم میکنند، باید ششماه منتظر بمانند تا پس از استعلام، گواهینامه جدیدبرای آنها صادر شود. البته این بدان معنا نیست که نتوانند رانندگی کنند. براساس قانون درصورتی که مراجع قضایی استعلامی در مورد گواهینامه بگیرند پلیس اصالت گواهینامه را تأیید میکند. عدمتمدید گواهینامه رانندگی، دارنده آن را در حکم فرد فاقد گواهینامه قرار نمیدهد و با پرداخت جریمه مربوطه گواهینامهاش تمدید میشود.
برای راندن برخی از وسایل نقلیه مانند تاکسی علاوه بر داشتن گواهینامه، صاحب آن باید 23سال سن داشته باشد یا از زمان دریافت گواهینامهاش یک سال گذشته باشد. در این حالت فردی که فاقد این شرایط است در حکم راننده بدون گواهینامه نیست اما عمل وی تخلف از مقررات رانندگی است که باید جریمه شود ولی مجرم محسوب نمیشود و حتی اگر رانندگی او منجر به وقوع تصادف شود صرف نداشتن شرایط لازم برای رانندگی مقصر حادثه بهحساب نخواهد آمد بلکه آنچه در تعیین مقصر حادثه اثرگذار است وجود رابطه بین وقوع حادثه و خطای راننده است که این رابطه باید مستقیم باشد؛ یعنی اگر آن علت وجود نمیداشت حادثه هم بهوجود نمیآمد.