رضا افتخاری حالا حدود 40 سال است که کاشی‌کاری محراب‌ها و بناهای تاریخی را انجام می‌دهد. یک فرایند طولانی، ظریف و زیبا.
او می‌گوید: «پدرم نصرالله افتخاری این حرفه را به من آموخت و او نیز از پدرش این حرفه را یاد گرفت. به نوعی کار کاشی‌کاری در خانواده‌ی ما ارثی است.» او همراه پسرخاله‌اش صفر افتخاری در حیاط خانه‌ی هنرمندان مشغول کار کاشی‌کاری هستند.
این بخشی از نمایشگاه دومین دوسالانه‌ی دیوارنگاری شهر است که سه‌شنبه گذشته (31 اردیبهشت) در خانه‌ی هنرمندان به کار خود پایان داد.
مسجد امام صادق‌ع در میدان فلسطین، مسجد حجت‌بن الحسن‌عج و بناهای مذهبی و تاریخی زیادی را استاد افتخاری کار کرده است.
آن‌ها اشکال هندسی زیبایی را با زحمت فراوان روی کاشی‌های رنگی با تیشه‌ی مخصوص در می‌آورند. کاری که به دقت نیاز دارد. در گذشته، در شهرها بسیاری از سر در خانه‌ها مزین به این کاشی‌های زیبا بود.
علاوه بر سردر خانه‌ها، حوض‌خانه‌ها هم با این کاشی‌های بدیع مزین می‌شدند.
کاشی‌‌کاری‌یک هنر دیرپای است که ریشه‌ی آن در ایران، به قبل از اسلام می‌رسد و بعد از اسلام هم این هنر در ساخت بناهای مذهبی به اوج خود رسید. کاشی‌های آبی، سبز، سفید و هفت‌رنگ همراه نوشته‌ها و خط‌های زیبا که شامل آیات و دعاهای مخصوص و اشعار شعرای بزرگ است. این هنر سال‌هاست بناهای ایرانی را مزین کرده است.
در نمایشگاه دومین دوسالانه دیوارنگاری شهر تهران، پای صحبت استادان کاشی‌کار و گچ‌بر می‌نشینیم. افرادی که سال‌های زندگی خود را صرف چشم‌نوازی بناهای کشورشان کرده‌اند تا مردمان نسل‌های مختلف از این زیبایی سیراب شوند. آن‌ها دست‌ها و بدن خود را در این کار بیمار می‌کنند اما حاصل کار، خستگی و بیماری را از تن هر رهگذری به در می‌کند.
استاد افتخاری می‌گوید: «دانشجویان بسیاری پیش ما می‌آیند و می‌گویند که علاقه‌مند به آموزش کاشی‌کاری سنتی ایرانی هستند، اما بعد از چند صباحی به خاطر سختی کار، آن را رها می‌کنند.»
علی حاجیان 57 سال است که کار گچ‌بری می‌کند. از تجربه‌های زیبای او مرمت شمس‌العماره در سال 1350 است.
استاد حاجیان می‌گوید: «این حرفه را از 13 سالگی از حاج عباس عشقی آموخته‌ام و 10 سال پیش استاد شاگردی کردم.»
سبک‌های مختلف گچ‌بری‌ها را نشانمان می‌دهد. گچ‌بری و آینه ترکیب زیبای هنر دست هنرمندان ایرانی. او سفرهای بسیاری رفته و روی انواع گچ‌بری‌ها در شهرهای مختلف ایران و جهان مطالعه کرده است. او سعی کرده در کارهای خود خلاقیت و نوآوری‌هایی هم داشته باشد.
حاجیان می‌گوید: «گچ‌بری‌های دوره‌ی صفویه و قاجاریه بسیار قابل اهمیت هستند، اما در دوره‌ی قاجاریه ما اوجی در این هنر داشته‌ایم.»
او ابزار کارهایش را نشان می‌دهد. دَم‌بُر و نقاله‌های مختلف که با هر کدام از آن‌ها، بخشی از کار به انجام می‌رسد.
این هنرمندان کودکی و نوجوانی خود را صرف آموختن این حرفه کرده‌اند و عجیب این‌که با این همه هنر و تلاش، حتی بیمه هم نیستند.
از پیش این استادان که در حیاط خانه‌ی هنرمندان مستقر و مشغول کارند، به سمت گالری‌ها می‌رویم و نمونه‌های مختلف دیوارنگاری در شهر را تماشا می‌کنیم.
هم نمونه‌هایی که در کوچه و خیابان‌های شهر دیده می‌شود و هم نمونه‌هایی از کشورهای دیگر...
* عکس‌ها: محمود اعتمادى
