به گزارش خبرنگار همشهری آنلاین، ترافیک و تبعات ناشی از آن، از دغدغه‌های اصلی پایتخت‌نشینان است که تبدیل به یک عضو جدایی ناپذیر زندگی شده، آنقدر که هرکجا قرار است باب گفتگویی باز شود و ارتباطی شکل بگیرد بعد از آب و هوا، ترافیک‌های بزرگ و گره‌های کور آن سر منشا سخن می‌شود.
اگرچه با تولید انبوه خودرو دیگر راهی برای جدایی از این یار دیرینه نیست اما طی 7 سال گذشته ترافیک در تهران شکل دیگری به خود گرفته و به قول مردم کوچه و خیابان ساماندهی شده است. خطوط گسترده بی آر تی، ورود اتوبوسهای خصوصی به ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه شبکه مترو، ساماندهی تاکسی‌های فرسوده و تنوع آن، ایجاد طرح ترافیک و زوج و فرد کردن خودروها، هوشمند سازی خیابان‌ها و معابر اصلی و البته ساخت بزرگراه‌ها، پل‌ها، تونل‌ها و خیابانهای جدید بخشی از آنهاست.
برنامه شهرداری تهران برای ترافیک پایتخت
براساس گزارش عملکرد مدیریت شهری تهران که در انتهای سال 1390 منتشر شده است شهردار تهران برای حل معضل ترافیک، سند طرح جامع راهبردی ساختاری شهر تهران را طراحی کرد.
مسئولان ترافیک شهری معتقدند رسیدن به این خواسته اصولا از طریق توسعه یک سیستم حمل و نقل یکپارچه، در دسترس، روان، راحت، ایمن، پاک و معطوف به توسعه اقتصادی تهران امکان پذیر خواهد بود.
مدیریت شهری تهران در سال‌های اولیه، مهم ترین اهداف خود در حوزه حمل و نقل عمومی را توسعه حمل و نقل عمومی و ارتقای کیفیت خدمات، ساماندهی جریان‌های عبور و مرور در معابر شهری با الزامات نظام‌مندی و شهروند مداری، ارتقای فرهنگ ترافیک و ترددهای شهری، افزایش سهم سفرهای غیرموتوری مانند پیاده و دوچرخه و ارتقای فرهنگ حمل و نقل و ترافیک تعریف کرد.
رویکردها و جهت گیری‌ها چه بود
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در این‌باره به همشهری آنلاین می‌گوید: با در نظر گرفتن شرایط موجود و برنامه‌های آینده، رویکردها و جهت‌گیری‌های اساسی خود را در چندین محور راهبردی براساس طرح جامع حمل ونقل و ترافیک ترسیم و دنبال کردیم. در این زمینه توسعه و ساماندهی سیستم حمل و نقل همگانی با تاکید بر ترویج استفاده از سامانه‌های حمل ونقل ریلی با اولویت مترو و کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی از مهم‌ترین رویکردهای شهرداری تهران در این بخش به شمار می‌رود.
سید جعفر تشکری هاشمی توسعه و ساماندهی سیستم حمل و نقل همگانی و کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی، استفاده از سامانه‌های حمل و نقل ریلی با اولویت مترو، گسترش حمل ونقل پاک و سازگار با محیط زیست با تاکید بر گسترش حرکت پیاده و دوچرخه، توسعه سامانه‌های هوشمند حمل ونقل به ویژه در حوزه کنترل ترافیک، ساماندهی فضاهای عمومی سوار و پیاده شدن مسافر را از دیگر رویکردهای مدیریت شهری عنوان کرد.
ادامه گفتگوی همشهری‌آنلاین با تشکری هاشمی را در زیر بخوانید:
- دبیر شورای عالی ترافیک تهران عملکرد شهرداری تهران را در طول سال‌های گذشته نامناسب ارزیابی می‌کند این در حالی است که شهرداری تهران تاکید دارد که در بحث معضل ترافیک تهران موفق بوده و توانسته تا حدودی در جهت بهبود وضعیت نابسامان پایتخت کمک کند، آیا امار دقیق و علمی در این‌باره دارید؟
- سید جعفر تشکری هاشمی: مقایسه سنجه‌های سال‌های مبدا و مقصد یعنی بازه زمانی 1390-1384 حاکی از آن است که متوسط زمان سفر با وسایل حمل و نقل درون شهری از 5/21 دقیقه به 1/25 دقیقه رسیده است. این وضعیت می‌تواند به معنای آن باشد که فزونی سرعت عرضه خودروهای شخصی در قبال توسعه زیرساخت‌ها و سامانه‌های حمل و نقل، همچنان ترافیک را به عنوان یک چالش شهری فراروی شهرداری تهران قرار دهد. در مقابل، اندازه این شاخص در مورد وسایل حمل و نقل عمومی درون شهری به میزان 5/15 دقیقه، یعنی حدود 10 دقیقه اختلاف با شاخص کلی، نشان می‌دهد که اقدامات 6 سال گذشته در جهت کوتاه ساختن زمان سفر و صرفه جویی‌های حاصل از آن از طریق توسعه حمل و نقل عمومی موثر و کارآمد بوده است. از سوی دیگر، شاخص تعداد سفرهای روزانه حکایت از آن دارد که سامانه حمل و نقل عمومی به تدریج جایگاه بهتری در ارائه خدمات سفر یافته و رشد قابل ملاحظه سفرهای حمل و نقل عمومی طی دوره 6 ساله سبب شده است تا سهم این بخش از حدود 47.6 درصد سال 1384 به 54.4 درصد در سال انتهایی دوره، یعنی سال 1390 برسد. در این میان، 2.5 برابر شدن سهم مترو در سفرهای درون شهری و رشد سهم اتوبوسرانی تا سطح 23 درصد تاثیر به سزایی در این تحول داشته است.
- بگذارید جزئی‌تر در این بخش وارد شویم و اجزای ناوگان حمل و نقل عمومی را به شکل بخشی ارزیابی کنیم، ابتدا مترو را ارزیابی کنیم، جایگاه مترو تهران در سال 84 چه بود و هم اکنون چیست؟
- تمهیدات شهرداری تهران طی سال‌های 1386 تا 1390 شامل تلاش برای تامین منابع مالی، بهره گیری از فناوری‌های پیشرفته در حفر و ساخت تونل، سرمایه گذاری در تولید داخلی واگن و لوکوموتیو و برخی تدابیر دیگر سبب شد ظرفیت اجرایی توسعه و بهره برداری از خطوط به حدود 15 کیلومتر در سال برسد. حاصل این اقدامات افزایش طول خطوط مترو به 140 کیلومتر در پایان سال 90 بوده که بیانگر اجرای برنامه توسعه حمل و نقل ریلی شهر تهران مطابق برنامه راهبردی و چشم انداز بخش است. این تحول کمی مثبت به معنای رشد 57 درصدی طول خطوط و رشد حدود 105 درصدی ایستگاه‌ها در بازه زمانی 1390- 1384، افزایش نرخ دسترسی شهروندان به مترو را نشان می‌دهد. در حقیقت، با رشد قابل ملاحظه ایستگاه‌ها از 31 در ابتدای دوره به 84 ایستگاه در پایان دوره سبب شده تا نسبت ایستگاه به طول خطوط از 1 به 2.5 کیلومتر به شاخص 1 به 1.6کیلومتر کاهش یابد که مترادف با تسهیل دسترسی شهروندان به مترو در فواصل کوتاه تر است.
-در بخش زیربنایی فعالیت‌ها به چه شکل بوده است؟ آیا تمام امکانات مترو همچنان وارداتی است؟
- خیر. بررسی‌های ما از عملکرد توسعه ناوگان متروی تهران نیز در طول این 6 سال بیانگر افزایش 2.3 برابری واگن یک طبقه، رشد 2.3 برابری واگن دوطبقه و رشد 2.7 برابری لوکوموتیوها است و تامین تسهیلات سفر بیشتری را نشان می‌دهد. در جهت خوداتکایی و تقویت تولید ملی نیز با تاسیس شرکت واگن‌سازی تهران و افتتاح کارخانه تولید واگن در سال 1385، بهره‌برداری از اولین دستگاه قطار یک‌طبقه فولادی ساخت داخل در مردادماه 1389 تحقق یافت و نخستین دستگاه قطار یک طبقه آلومینیومی در اردیبهشت ماه 1390 با استفاده از دانش مهندسان داخلی تولید شد. در پی این امر، قرارداد طراحی و تأمین 455 دستگاه واگن یک طبقه، 160 دستگاه واگن دوطبقه و 38 دستگاه لکوموتیو با شرکت یادشده منعقد شده است. از سوی دیگر، رویکرد شهرداری تهران در توسعه زیرساختی مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته و تجربه سال‌های اخیر در خطوط پنجگانه نخست مبنایی شد تا ساخت تونل‌ها در خطوط 6 و 7 متروی تهران به روش مکانیزه و با استفاده از 3 دستگاه حفار نوع متعادل کننده فشار زمین برنامه ریزی و انجام شود. پس از حفاری تونل به وسیله دستگاه حفار و متناسب با پیشرفت کار، قطعات پیش ساخته بتنی جداره نهایی تونل (سگمنت) توسط همین دستگاه نصب می‌شود. کارخانه‌های سه گانه تولید سگمنت، واحدهای صنعتی پیشرفته‌ای هستند که به منظور تولید قطعات بتنی جداره تونل‌های مترو، به عرض 5/1 متر و با مقاومت بالا در سال 1388 تکمیل و راه اندازی شده‌اند.
- یکی از موضوعات مورد انتقاد دولت این است که قرار بود مترو بیشترین سفرهای درون شهری را پوشش دهد اما ادعا می‌شود هم اکنون رقم جا به جایی مسافران بسیار ناچیز است.
- اینگونه نیست، بر اساس ارقام موجود، در حالی که طی سال‌های گذشته، حجم جابه جایی مسافران با مترو از 3 میلیارد نفر گذر کرده، این رقم در سال 1390 بالغ بر 568 میلیون نفرسفر بوده و بیشترین میزان جابه جایی را نشان می‌دهد. بر این مبنا محورهای اصلی فعالیت شهرداری تهران در حوزه حمل و نقل عمومی طی سال‌های 1384 تا1390 شامل مواردی چون راهبری حمل و نقل ریلی، اتوبوسرانی و تاکسیرانی، هدایت و مدیریت ترافیک شهری، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل شهری و ارتقای فرهنگی بوده و سبب شده است تا شاخص‌های این بخش طی 6 سال اخیر با تحولی مثبت همراه گردد.
- ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
- به طور مشخص، اعطای دو جایزه جهانی به شهرداری تهران در زمینه توسعه حمل و نقل پایدار طی دوسال اخیر در واقع بازتاب ابتکارات و اقدامات نهادینی است که در جهت حل این معضل اساسی در شهر تهران به انجام رسیده و به طور عمده معطوف به ایجاد حمل و نقل یکپارچه، در دسترس، ایمن، آسان و پاک در چارچوب منابع محدود و دستاوردهای حاصل از آن بوده است. همچنین تلاش مضاعف در جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان از طریق هدایت شبکه شهری و نظارت بر فرآیند توسعه مناطق به ویژه از جنبه ایجاد سامانه اتوبوس تندرو و ایستگاه‌های دوچرخه، شهرداری تهران را در شمار 10 شهر برتر جهان و شایسته دریافت جایزه بین المللی در دهمین همایش جهانی مترو پلیس قرار داد.
