مهر نوشت: برنامه "شناسنامه" این هفته که همزمان با سالروز رحلت حضرت امام(ره) از شبکه سه سیما پخش شد، به مصاحبه علی لاریجانی، نماینده مردم قم و رئیس مجلس شورای اسلامی با محمد حسین رنجبران اختصاص داشت.
لاریجانی در ابتدای این برنامه در مورد فعالیت های انقلابی و مبارزاتی پدرش گفت: مرحوم پدر ما (آیت الله آملی) توجه کامل خود را روی مسائل علمی معطوف داشتند و همیشه هم به ما در این مورد توصیه و سفارش می کردند. بعد از اینکه ایشان بحث های فقهی و فلسفی را در سنین جوانی در تهران و قم گذراندند و به درجه اجتهاد رسیدند، به شهر نجف مهاجرت کردند. آن زمان نجف مرکزیت علمی- فقهی بود، ایشان چهل سال در این شهر اقامت داشتند و همان جا هم ازدواج کردند و به همین دلیل هم هست که ما متولد نجف هستیم.
وی ادامه داد:ایشان در آن برهه زمانی شاگرد اساتید بزرگ و مبرزی چون مرحوم آیت الله نائینی، مرحوم آقا ضیاء عراقی و مرحوم سید ابولحسن اصفهانی بودند. ایشان دوباره به ایران و شهر قم بازگشتند و کار تدریس را در قم پیگیری کردند. لذا تحصیلات ما هم در قم شروع شد.
لاریجانی افزود:مرحوم پدر در جریان انقلاب هم همیشه از امام و اهداف ایشان حمایت می کردند. از طرفی با مرحوم آیت الله طباطبایی خیلی مانوس بودند و همینطور به شهید مطهری علاقمند بودند. این اواخر که شهید مطهری به قم آمده بودند و تدریس می کردند، برای مرحوم پدر جاذب بود و شخصیت ایشان را دوست داشتند.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه برنامه انتخاب رشته ریاضی و کامپیوتر برای ادامه تحصیل اظهار داشت:مرحوم پدر علاقمند بودند که ما هم مسیر ایشان را در روحانیت طی کنیم اما همه بچه ها را آزاد گذاشته بودند تا هر کس به هر شاخه ای از علم که علاقه دارد و استعداد آن را در خود می بینید، مشغول شود.البته پدر ما به صورت جدی به ملا شدن و درس خواندن پایبند بودند. اواخر که در قم بودم و در کلاس یازده مشغول تحصیل بودم، به دلیل شلوغی که در منزل وجود داشت و رفت و آمدهایی که بود، ایشان فرمودند در غربت درس بخوانید. به همین دلیل من به تهران آمدم و کلاس دوازدهم را در تهران گذراندم.
وی افزود:علاقه من به رشته ریاضی بود و به همین دلیل در رشته ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شریف خیلی خوب رشد کردم. چون رشته را دوست داشتم خیلی خوب پیش می رفتم و با معدل 18 به عنوان شاگرد اول دانشکده مطرح بودم اما به مرور و با توجه مطالعات جانبی که در مورد مباحث فلسفی داشتم، کشیده شدم به رشته فلسفه...
لاریجانی گفت: فضای دانشگاه در آن ایام به نوعی چند قطبی شده بود. یک جریان بود که با روحانیت و شهید مطهری ارتباط داشت و یک جریان هم بود که با جریان روشنفکری آن زمان مثل دکتر شریعتی در ارتباط بود که گاهی هم به منافقین و... کشیده می شد. ما جزو جریان نزدیک به شهید مطهری بودیم. آن زمان تفاوت های ایشان زیاد مشخص نبود و بعد از انقلاب این موارد مشخص شد اما کسانی که بیشتر به مبانی فکری توجه داشتند، از همان زمان اختلافات را کاملاً درک می کردند.
پایه های فکری من و برادرانم متفاوت نیست
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اینکه آیا همه برادران لاریجانی دارای یک تفکر و گرایش سیاسی هستند یا خیر، گفت:عموماً پایه های فکری ما چندان متفاوت از هم نیست. ممکن است یکی ما در زمینه سیاسی سابقه و تلاش بیشتری داشته باشیم، دیگری در زمینه پزشکی و... در هر صورت پایه های فکری ما یکی است.
وی ادامه داد: ما خیلی کم فرصت می کنیم دور هم جمع شویم. به دلیل کثرت کار و اشتغالات زیادی که داریم کمتر فرصت می شود یکدیگر را ببینیم. البته شاید یکدیگر را به صورت جداگانه ملاقات کنیم اما خیلی کم پیش می آید همگی دور هم جمع بشویم.
لاریجانی در پاسخ به این سوال که وقتی دور هم جمع می شوید، غالب صبحت هایتان در چه موردی است هم اظهار داشت:مباحث ما متفاوت است و گاهی مباحث مختلف خانوادگی هم بین ما مطرح می شود.
لاریجانی در بخش دیگری از برنامه در پاسخ به این سوال که دو قوه کشور در اختیار برادران لاریجانی است، چه نظری دارید، گفت:نظر خاصی ندارم. دو قوه با دو ملاک جداگانه دارند کار می کنند. اخوی ما وقتی می خواستند حکم ریاست قوه قضاییه را از مقام معظم رهبری دریافت کنند، به رهبری هم عرض کرده بودند که ممکن است در بیرون تلقی های خاصی به وجود بیاید و شاید به مصلحت نباشد اما رهبری فرموده بودند این دو قوه متفاوت از هم است که هر کدام شرایط خاص خود را دارد و ارتباطی با یکدیگر ندارد.
رئیس اسبق صدا و سیما در مورد حضورش در صدا و سیما هم اظهار داشت:من کارم را با رادیو شروع کردم. سال 58 ما در رادیو به صورت روزانه سخنرانی ها را تنظیم می کردیم و کارمان را از آن جا آغاز کردیم. بعد از مدتی آقای طارمی به ریاست مدیریت کل اطلاعات اخبار منصوب شدند. ایشان از من خواستند به قسمت برون مرزی اخبار بروم. یک مدتی آنجا فعالیت کردم و بعد از اینکه آقای عبدالله نوری مدیر اطلاعات اخبار شدند، ایشان از من خواستند به دفتر مرکزی خبر بروم و فعالیت کنم.
اولین رئیس رادیو تلویزیون بودم
وی ادامه داد:اولین رئیس رادیو، تلویزیون من بودم. بعد از تصویب ایجاد شورای سرپرستی صدا و سیما، این شورا من را به عنوان رئیس رادیو، تلویزیون انتخاب کرد و در ایام ریاست جمهوری بنی صدر که اتفاقاً دوران پر مساله ای هم بود، رئیس صدا و سیما بودم. علی رغم اینکه من عضو حزب جمهوری اسلامی نبودم، بنی صدر ما را عضو این حزب می دانست و طوفان درست می کرد. البته اگر عضو این حزب بودم باعث افتخارم بود اما در این حزب عضویت نداشتم و بنی صدر هم همه را با طرح این مساله، متهم به گروه گرایی می کرد.
لاریجانی افزود: هرچه مرحوم شهید بهشتی سعی می کرد فضا را آرام کند و در داخل کشور یک نوع وحدت به وجود بیاید، بنی صدر بازی را بهم می زد و با یک سخنرانی یک بحران جدید ایجاد می کرد. روزهای اولی که مسولیت رادیو تلویزیون را قبول کردم، ما مواد اولیه ای مثل فیلم و... هم نداشتیم. من با آقای نوبری (رئیس وقت بانک مرکزی که توسط بنی صدر منصوب شده بود) این موضوع را در میان گذاشتم و 10 میلیون دلار پول بابت تهیه مواد اولیه کار در خواست کردیم اما ایشان بازی های مختلفی انجام دادند و این پول را پرداخت نکردند. درنهایت از شهید رجایی کمک گرفتیم و از ایشان تقاضای امکانات کردیم که ایشان با کمک های زیادی که انجام دادند باعث شدند فضا آرام شود.
رئیس مجلس ادامه داد:در مورد حرکت زشتی که بنی صدر چهاردهم اسفند در یکی از دانشگاه ها انجام داد، من تحلیلم این بود که این واقعه، همانطور که هست باید برای مردم روشن شود. تلقی مردم از بنی صدر این نبود و چیز دیگری از وی تصور می کردند. زمانی که بنی صدر به ریاست جمهوری رسید، سیاسیون و روحانیون به دو قسم تبدیل شدند. یک عده بودند که واقعاً از بنی صدر حمایت می کردند و می گفتند آدم خوبی است اما یک عده هم بودند که او را شناخته بودند و با او مخالفت می کردند. حزب جمهوری اسلامی یکی از مواردی بود که با شناخت صحبت می کرد و بنی صدر را به خوبی شناخته بود. ما هم او را از نزدیک دیده بودیم و با تفکرات او از پیش از انقلاب آشنا بودیم و موضع مخالفی هم با او داشتیم اما در اولین ملاقاتی که با امام داشتم ایشان فرمودند شما طرفین را مورد توجه قرار دهید. به همین دلیل من نمی توانستم در مورد بنی صدر موضع صریحی اتخاذ کنم اما او چهاردهم اسفند فضا را به طور کلی بهم زد و به همین دلیل من معتقدم بودم باید همه چیز را با مردم در میان بگذاریم.
لاریجانی با بیان اینکه بعضی از مدیران سازمان با پرداختن به این موضوع مخالف بودند، افزود: من خودم در پخش تلویزیون حضور پیدا کردم و گفتم این فیلم باید تا انتها از تلویزیون پخش شود. بعد از پخش این فیلم برای مردم مشخص شد که این شخص چقدر در گفتار و رفتارش دریدگی دارد. بعد از عزل بنی صدر هم من از رادیو تلویزیون بیرون آمدم.
لاریجانی در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود اظهار داشت:سوابقی که در رادیو تلویزیون داشتم در تصمیم رهبری برای انتخاب بنده به عنوان رئیس سازمان صدا و سیما بی تاثیر نبود. من بعد از اینکه از رادیو تلویزیون بیرون آمدم؛ مصادف بود با ایام جنگ و به همین دلیل به سپاه رفتم و بعد از اینکه آقای خاتمی از وزارت ارشاد رفتند، من آمدم و وزیر ارشاد شدم. بعد از دو سال فعالیت در وزارت ارشاد، آقا فرمودند من می خواهم در صدا و سیما تغییر ایجاد کنم، به همین دلیل شما از وزارت ارشاد به صدا و سیما بیا.
مسئولین مراقب باشند از اطرافیانشان خط نگیرند
وی ادامه داد:اواخر دوره آقای بنی صدر بود که یک اختلافی در مورد بودجه وجود داشت. در آن زمان بنا شد یک گفت و گوی تلویزیونی بین بنی صدر و یکی از کارشناسانش و نماینده های دولت برگزار کنیم. ایشان با اینکه نسبت به ما خیلی موضع داشت، به تلویزیون آمد. بنده به ایشان گفتم شما اینقدر نسبت به ما موضع می گیرید اما ما چند بار نامه نوشتیم تا شما را ببینیم اما قبول نکردید! ایشان در پاسخ گفت این نامه ها به دست من نرسیده. من آنجا حس کردم کسانی اطراف او هستند که حتی اطلاعات و اخبار را هم به صورت قطره چکانی به او می رسانند. به نظر من مسولین باید خیلی مراقب باشند از اطرافیانشان خط نگیرند.
لاریجانی با بیان اینکه در همان دوره کوتاه اول انقلاب در رادیو تلویزیون مناظرات فکری و سیاسی خوبی ایجاد کردیم، خاطرنشان کرد:یک بخشی از این برنامه ها به مناظرات فکری اختصاص داشت که شخصیت های بزرگ دو طرف مثل آیت الله مصباح،سروش، آقای بهزاد نبوی و... می آمدند. بخش دیگری از این برنامه ها هم مناظرات سیاسی بود. این مناظرات برای روشن شدن نقاط اختلاف نظر و همچنین روشن شدن حرف مکاتب مختلف، خیلی موثر بود.
وی افزود: یادم هست یک بار که بحث های عقیدتی را دنبال می کردیم، فکر می کنم همراه با احسان طبری یا آقای کیانوری در حال بالارفتن از پله های رادیو تلویزیون بودیم که از من سوال کردند بحث بعدی مناظرها در چه موردی است؟ گفتم توحید! او در پاسخ به من گفت اگر فکر می کنید من می آیم و پشت تلویزیون می گویم خدایی در کار نیست، در اشتباه هستید و این درحالی بود که ما از طریق این مناظره ها می خواستیم حقایق اصلی مکاتب موجود در کشور را برای مردم روشن کنیم.
رئیس مجلس در ادامه مصاحبه خود با برنامه شناسنامه در مورد قیاس وزارت ارشاد و ریاست سازمان صدا و سیما گفت:هر دو حساسند اما کارهای حساس لحظه ای رادیو تلویزیون بیشتر از وزارت ارشاد است. وزارت ارشاد با یک مجموعه وسیع از هنرمندان در رشته های مختلف مرتبط است و در واقع باید بگویم عرصه وزارت ارشاد بیشتر است. از آن طرف رادیو تلویزیون عرصه محدودتری دارد اما حساسیت های لحظه ای بیشتری در آن وجود دارد. رئیس رادیو تلویزیون هم باید به کارهای فرهنگی- هنری رادیو تلویزیون اشراف داشته باشد و در مورد استراتژی دراز مدت آن فکر و برنامه ریزی کند و هم از طرف دیگر ناچار است که به مسائل روزمره بپردازد. حوادث فوری به وجود می آید و از آنجایی که کشور ما حادثه خیز است، حساسیت روزمره رادیو تلویزیون بیشتر است.
رئیس اسبق سازمان صدا و سیما در مورد مهم ترین برنامه و دستاورد دوره حضور در وزارت ارشاد را هم اینطور شرح داد:احساس من این بود که چند گره در وزارت ارشاد وجود دارد. این وزارتخانه نسبت به دیگر وزارتخانه ها کوچک اما با قشر فرهیخته ارتباط و منابع محدودی هم داشت.در آن زمان یک سری تصمیم در وزارت ارشاد گرفته می شد که من متوجه مبنای آن نمی شدم.
رویس مجلس در این زمنیه توضیح داد:مثلاً به خاطر دارم آن موقع ویدئو را ممنوع کرده بودند. من هرچه گشتم و استدلال ها را پرسیدم گفتند بعضی فیلم های بد تولید و به این وسیله پخش می شود! من دیدم این منطق خوبی نیست چون فیلم های خوب هم تولید می شود و می توان از ویدئو در جهت درست استفاده کرد. مباحث دیگری هم وجود داشت که منطق قوی نداشت و با توجه به تحولات منطقه من این منع را در شورای عالی انقلاب فرهنگی برداشتم و پیشنهاد دادم بیایم و به کارهای ایجابی بپردازیم.
وی ادامه داد:این شد که مرکز رسانه های صوتی تصویری تاسیس شد تا محصولات خوب تولید و در اختیار مردم قرار داده شود. آن روزها تعداد زیادی مغازه و فروشگاه هم برای عرضه محصولات فرهنگی تاسیس شد و از این طریق شغل هم ایجاد شد. با برداشتن این ممنوعیت هم تعداد زیادی شغل ایجاد شد و هم دیگر دغدغه ای وجود نداشت.
لاریجانی همچنین گفت:یکی دیگر از مطالبی که در وزارت ارشاد با آن مواجه بودیم این بود که علی رغم بودجه محدودی که در اختیار داشتیم، به ما می گفتند کتابخانه بسازید و ما سالی پنج- شش کتابخانه می ساختیم و چند کارمند هم استخدام می کردیم که از آن مراقبت کند. من دیدم با این بودجه نمی توان کار فرهنگی گسترده ای انجام داد به همین دلیل طرحی را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دادم که می گفت ما به جای اینکه خودما متولی کتابخانه ها باشیم، اجازه دهیم متولی مردم باشند و ما به آن ها در این مسیر کمک کنیم.
وی افزود: در این زمینه طرح کانون های فرهنگی- هنری متصل به مساجد را تدوین کردیم که به همه مساجد اجازه می داد این کانون ها را تشکیل و آن را اداره کنند و ما نیز به آن ها کمک می کردیم و کتاب های مورد نیاز را در اختیارشان قرار می دادیم. در واقع پول مختصری که در اختیار داشتیم را بین تعداد زیادی از مساجد توزیع کردیم و موتور این حرکت راه افتاد و به جای اینکه ما برای نگهداری کتابخانه ها کارمند استخدام کنیم، خود مردم این کانون ها را اداره می کردند.از این طرق هم هزینه اضافی به دوش دولت نمی افتاد و هم در زمینه مطالعه یک نوع فراگیری به وجود آمد.»
رئیس مجلس در ادامه با بیان اینکه در صنعت سینما ایران دارای یک سبک سینمایی شده است، گفت: البته ممکن است این موضوع در قواره فکر فلسفه فیلم در نیامده باشد اما یک سبک هایی در آن به بلوغ رسیده و در مجموع صنعت سینمای ایران خوب است و بدنه آن به سبک های بومی رسیده است. تلاش ما در آن دوره این بود که بتوانیم به فیلمسازان کمک کنیم تا فیلم های برجسته ای بسازند. در همین راستا باید با کارگردان های صاحب سبک صحبت می کردیم که در نهایت این جرقه ها به وجود آمد.
وی افزود: در زمینه رمان های برجسته هم این اتفاق افتاد. رهبری یک بار نامه ای برای من نوشتند که در آن ایشان توضیح داده بودند که چقدر خوب است انقلاب اسلامی در زمینه رمان و داستان و فیلم برای خودش صاحب سبک باشد. ایشان در این نامه اشاره کرده بودند که داستایوفسکی به هرحال یک سبک است و خوب است که به جریان های فکری نویسنده و فیلمساز کمک شود که سبک های خود را بلوغ دهند.
تفاوت لاریجانی با خاتمی در وزرات ارشاد
لاریجانی در ادامه برنامه در پاسخ به این سوال که تفاوت شما با وزیر ارشاد مستعفی چه بود، اینطور گفت:هم از نظر اجراییات اختلاف نظر وجود داشت و هم از نظر چگونگی گسترش فکر فرهنگی!
انگیزه لاریجانی از ورود به انتخابات 84
وی در مورد انگیزه حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 گفت:با انگیزه ریاست جمهوری وارد انتخابات شدم(خنده). آن زمان شرایط مختلفی داشت. بنا بود گروه هایی که اصولگرا نامیده می شوند، جمع شوند و یک نفر را معرفی کنند.
کسانی که نظم سیاسی را نمی پذیرند باید پاسخگو باشند
لاریجانی در واکنش به این صحبت که برخی می گویند علت اصلی تشتتی که بین اصولگرایان در آن سال پیش آمد، انتخاب علی لاریجانی از سوی شورای هماهنگی بود، گفت:یک مسائل پشت صحنه وجود دارد و افرادی هستند که نظم سیاسی پیدا نمی کنند، این مشکی است که امروز هم با آن مواجه هستیم. اصولاً هر نظم سیاسی که به وجود می آید معنایش این نیست که هر انتخابی می کند، همه قبول کند. مهم این است که آیا همه آن نظم سیاسی را قبول داشتند یا خیر؟
وی افزود: آقای ناطق نوری رئیس این گروه بود و همه افرادی که می گفتند ما این تصمیم را قبول نداریم، عضو این شورا بودند. این گروه هفت-هشت ماه کار کردند و در نهایت من را به عنوان کاندیدای خود معرفی کردند.
لاریجانی ادامه داد: باید ببینیم آن هایی که تصمیم گرفتند اشکال دارند یا کسانی که این تصمیم را نپذیرفتند؟! پشت صحنه ای وجود داشت که باعث شد این مسائل بهم بخورد. این باعث شد پایه های نظم سیاسی بهم بخورد. جالب است که در بیرون گفتند ما با هم هستیم اما بازهم کار را بهم زدند. وقتی نظم سیاسی بهم بخورد، در ادامه هم کار بهم می خورد. این وضعیت امروز هم وجود دارد. کسانی که نظم سیاسی را نمی پذیرند باید در مقابل رفتار خود پاسخگو باشند.
پشت پرده شورای هماهنگی سال 84
لاریجانی با بیان اینکه من همه زوایا و پشت صحنه این موضوع را می دانم، گفت:کسی در آنجا مشتاق نبود که حتماً رئیس جمهور شود. اصرار خود ِ همین آقایان بود که می گفتند فلانی بیاید. بعد از بحث ها و مذاکرات زیاد با کاندیداهای متفاوت و درخواست تئوری ها در مورد اقتصاد و سیاست و... نمره دادند و در نهایت گفتند فلانی (لاریجانی) بیشترین نمره را کسب کرده است. اینجا بود که یک عده گفتند ما این را قبول نداریم.
علت عدم حضور لاریجانی در انتخابات 92
رئیس مجلس در مورد علت عدم شرکت در انتخابات بعدی ریاست جمهوری هم یادآور شد:در شرایط فعلی که من رئیس مجلس هستم، حضور در انتخابات ریاست جمهوری را مناسب نمی دانستم. در انتخابات ریاست جمهوری بگو مگوهای زیادی صورت می گیرد و این در حالی است که من فکر می کنم نهاد مجلس باید محترم شمرده شود. امام فرمودند مجلس در راس همه امور است پس قطعاً باید حرمت آن هم حفظ شود. این نماد مردم سالاری است و باید به آن احترام گذاشت.
وی افزود: در هر صورت یک وقتی روی یک نفر اجماع می شود اما وقتی اجماع نیست، کش مکش های زیادی صورت می گیرد و من تصور کردم در این شرایط، حضور من برای مجلس مناسب نیست. ضمن اینکه آقایان مختلفی هم بودند و من نیازی برای حضور نمی دیدم و معتقدم اینگونه کارها را نباید با هوس رانی انجام داد.
لاریجانی در بخش دیگری از برنامه ارزیابی خود از وضعیت فعلی تبلیغ انتخاباتی هم گفت:فضا در مجموع مثبت و خوب است و صدا و سیما در مجموع برنامه های خوبی را پخش می کند. فکر می کنم این مقدار تحمل در همه سیستم ها باید وجود داشته باشد که کاندیداها از وضع موجودانتقاد کنند. گردانندگان امروز هم باید تحمل نقد داشته باشند که نامزدها در موارد مختلف انتقادهای خود را بیان کنند. البته دستگاه ها هم می توانند به موقع پاسخ های خود را بیان کنند، اما فضای انتخابات همه جا به همین شکل است و مسائلی که تا امروز دیده ام، چندان عجیب نیست. در کل نامزدها در چهارچوب صحبت می کنند و مشکل خاصی وجود نداردو
نامزدها مراقب باشند حرفهایشان تبدیل به کد برای دشمنان نشود
وی ادامه داد: نامزدها باید دقت و رعایت کنند که منافع ملی کشور در گفته هایشان مخدوش نشود. باید به این موضوع توجه داشته باشند که ممکن است حرف های امروز آن ها تبدیل به کد شود و بعدها مورد سوء استفاده قرار بگیرد.
برجسته کردن مذاکره با آمریکا در تبلیغات کاندیداها خام اندیشی است
رئیس مجلس در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود در مورد ماجرای مذاکره با آمریکا که توسط کاندیداهای مختلف مطرح می شود، گفت:برجسته کردن بحث آمریکا تا این حد، به نظر می رسد به نوعی خام اندیشی است. صاحبنظرانی که در آمریکا حضور دارند هم این نظر را بیان می کنند که اینگونه محورسازی کردن در سیاست خارجی دول در مورد مساله آمریکا در عصر حاضر دچار یک نوع فروریختگی شده است.
کاندیداها خود را درست و با صداقت معرفی کنند
وی افزود: البته اینکه یک کسی بیاید و نظر خودش را مطرح کند، زیاد مهم نیست. نکته ای که آقا فرمودند که خیلی مهم است. کاندیداها باید خودشان را درست و با صداقت معرفی کنند. نامزدها باید به این موضوع توجه داشته باشند که همه مسائل کشور در این دو- سه هفته حل نمی شود. ما کشوری هستیم که گذشته و آینده داریم و به همین جهت عبارات و گفته ها باید پخته و سنجیده باشد و نامزدهای محترم با صداقت صحبت کنند تا به دل ها بنشیند.
لاریجانی در ادامه برنامه در پاسخ به این سوال که در چه شرایطی پرونده هسته ای را در اختیار گرفتید و در چه شرایطی تحویل دادی، اظهار داشت:من در بحث هسته ای، به جهت اینکه نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی بودم، قبل از دبیری شورای عالی امنیت هم در جریان پرونده بودم. در آن زمان دو قرائت وجود داشت. قرائت اول این بود که ما اگر مطالبی که غرب به عنوان اشکال مطرح می کنند را در گفت و گوها پیش ببریم، می توانیم هم به فناوری هسته ای دست پیدا کنیم و هم از ماجرا جویی آن ها در امان باشیم. به همین دلیل وقتی آن سه وزیر بعد از گزارشی البرادعی در مورد پرونده ایران، به کشورمان آمدند، با همین رویکرد بحث ها پیش رفت. آن ها گفته بودند شما فعالیت خود را چند هفته تعلیق کنید تا ما در آژانس پرونده را جلو ببریم تا شما به دانش هسته ای دست پیدا کنید.
وی ادامه داد:تقریباً به تعلیق کامل رسیده بودیم و حتی یو سی اف اصفهان هم تعطیل شده بود. از طرفی چون آن ها گفته بودند ما حتی چند سانتریفیوژ را هم نمی پذیریم، ظرفیتی برای تولید هم وجود نداشت. اشکالی ندارد که یک زمانی نظام بگوید ما موقتاً تعطیل می کنیم تا ببینیم شما پرونده را حل می کنید یا خیر اما دوسال گذشت و آن ها کاری انجام ندادند.
وی توضیح داد: در واقع بعد از تعلیق ها این غرب بود که کار را خراب کرد. ایران گفت ما پیشنهادهای شما را گوش دادیم اما شما به وعده های خود عمل نکردید.به نظرم راه اندازی مجدد یو سی اف اصفهان به این دلیل انجام شد که آن ها خلاف عهد عمل کرده بودند. این پروسه را ایران پذیرفته بود اما آن ها قبول نکردند و می خواستند زمان بگذرد تا کار منفی شود.
لاریجانی افزود:اولین دیداری که با این چند وزیر خارجی در نیویورک داشتیم. وزیرخارجه آلمان به صراحت گفت ما هیچ وقت نگفتیم شما فعالیت های خود را تعلیق کنید، حرف ما همیشه این بوده که شما باید فعالیت های خود را تعطیل کنید و نباید غنی سازی داشته باشید. ما در جواب گفتیم شما به ما گفتید تعلیق کنید تا ما به یک اطمینان همگانی برسیم اما در نهایت نه خودتان این اطمینان را دادید و نه پیشنهاد دبیر شورای امنیت را پذیرفتید!
لاریجانی گفت: معلوم شد که آن ها به دنبال چیز دیگری هستند. آن زمان فعالیت های ما تعطیل بود و بین نیروهای دانشمند ما یک نوع یاس به وجود آمده بود که بعد از شروع مجدد فعالیت ها، کارها خیلی باعلاقه و شور و شوق پش رفت. به تدریج یو سی اف راه افتاد و بعد از آن هم فرآیند غنی سازی آغاز شد.البته آن ها اوایل یک اوقات تلخی در آژانس به راه انداختند اما بعدش مذاکرات با آقای سولانا آغاز شد که طی آن تلاش می شد به چهارچوب های مشترک دست پیدا کنیم.
دبیر سابق شورای امنیت ملی با بیان اینکه در مقطع به راه افتادن جنگ 33 روزه، می خواستند مساله را حاد جلوه دهند، اظهار داشت:آن موقع اختلاف نظرهایی بین ما و غرب وجود داشت اما قطعنامه ای در میان نبود. آقای ایوانف ایده تشکیل گروه 5+1 را دادند و بعد از آن مذاکرات ما با این گروه و همچنین با آژانس در جریان بود و کارها را دنبال می کردیم. وقتی جنگ 33 روزه اتفاق افتاد، آقای کسینجر مقاله ای نوشت و در آن این موضوع را مطرح کرد که الان وقتش رسیده که علیه ایران قعطنامه صادر کنیم. این شد که ظرف 48 ساعت یک قطعنامه نه چندان قوی در مورد ما صادر کردند. همان موقع آقای خاویر سولانا با من تماس گرفت و گفت خرابکارها کار خودشان را کردند، من از شما عذرخواهی می کنم.
وی ادامه داد:ما جمعه همان هفته قرار مذاکره جدید داشتیم اما معلوم بود که آن ها به دلیل مشکل دیگری که دارند، می خواهند فشار را روی ایران زیاد کنند. در کوران بمباران شدیدی که در لبنان انجام می شد، می خواستند یک فشار مضاعف هم بر ایران وارد کنند تا از این طریق شرایط خاورمیانه را تغییر دهند. آن ها در عراق به بن بست رسیده بودند و به همین دلیل می خواستند ماجرا را به جای دیگری منتقل کنند اما صحنه در جنگ 33 روزه تغییر کرد و معادلات آن ها بهم خورد.
جنس مذاکراتم این بود که نمی گذاشتم شکنندگی روابط به وجود آید
علی لاریجانی در مورد رابطه صمیمی خود با خاویر سولانا هم گفت:جنس مذاکرات من این است که نمی گذارم شکنندگی روابط به وجود بیاید. به هرحال آن ها هم انسان هستند و در هر صورت انسان باید با فرد مقابل خود ارتباط نزدیکی پیدا کند تا بتواند کار خود را پیش ببرد. احساسی که من داشتم این بود که آن ها نسبت به ما تلقی دارند که بین ما و طالبان تفاوتی قائل نیستند. یک شب بحث هسته ای را کنار گذاشتیم و از شام تا پاسی از شب راجع به تشیع، نوع فکر ما و مبانی اعتقادی خود با هم صحبت کردیم که اول یکدیگر را بهتر بشناسیم تا بتوانیم با هم بهتر مذاکره کنیم.
لاریجانی افزود:آقای سولانا به من گفتند دوست دارم کتابی در مورد تفکر شیعه مطالعه کنم. این موضوع در مذاکرات خیلی مهم است چون مذاکرات جای اعلام مواضع نیست، مهم این است که مذاکره یک ارتباطی برقرار شود که منجر به یک نوع وحدت شود. در هر صورت اواخر دوران مسولیت من در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، توانستم با آقای سولانا و آقای البرادعی به یک مدالیته مشترک برسیم.
وی همچنین گفت:ما در چهارچوب زمانی مشخص مسائل شش گانه آژانس را حل می کنیم که آقای البرادعی گفتند ما این موضوع را قبول می کنیم.این چند مساله حل شد و آن ها هم برای حل شدن هر مساله ای به ما رونوشت می دادند. در هر صورت من معتقدم انسان باید از روزنه های مشترک استفاده کند و به سمت جلو حرکت نماید.
در زمان سولانا بهتر می شد مسائل را پیش برد
رئیس مجلس شورای اسلامی در مورد ارزیابی خود در مورد عملکرد سه تیم مذاکره کننده هسته ای هم اینطور اظهار نظر کرد:پرونده هسته ای ایران فصل ها و شرایط مختلفی داشت. مذاکرات همیشه باید از چهارچوب و پشتوانه برخوردار باشد. من فکر می کنم زمانی که آقای سولانا مسولیت داشت، بهتر می شد مسائل را پیش برد. با اینکه ایشان هم با یک پشتوانه دیگر مباحث خود را مطرح می کرد، اما انعطاف هایی داشتند که باعث می شد بحث شکننده نشود. البته در این میان عناصر موذی هم هستند که کار را بهم می زنند.
علت استعفای لاریجانی از شورای عالی امنیت ملی
لاریجانی در ادامه مصاحبه خود در پاسخ به این سوال که علت اصلی استعفا از دبیری شورای عالی امنیت ملی چه بود، اظهار داشت:مسائلی که در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی وجود دارد، جزو مسائل حساس کشور است که یکی از آن ها مساله هسته ای ایران است. مسائل گوناگونی که به منفعت و امنیت ملی مربوط می شود، آنجا مورد بررسی قرار می گیرد.
وی افزود: من حس می کردم یک نوع اختلاف جدی مدیریتی با آقای احمدی نژاد داشتم.اعتقاد دارم مسائل استراتژیک کشور باید حساب شده پیش برود و احتیاج به همگرایی میان همه بخش های مختلف کشور دارد و کارهای لحظه ای نمی تواند صدق کند و برای کشور مشکلاتی ایجاد می کند.
وی افزود:تا یک مدتی تحمل بود و بحث می کردیم اما از یک زمانی به بعد من دیدم به هرحال ایشان رئیس جمهور است و حق دارد و لزومی ندارد که بنده مزاحم ایشان باشم و نمی خواستم حضوری تحمیلی داشته باشم. در واقع سطح من این نبود!
رئیس اسبق صدا و سیما در ادامه برنامه در مورد عملکرد مجلس گفت:مجلس مثل دستگاه های اجرایی نیست که رئیس فعال ما یشاء باشد و تصمیم گیری کند و همه چیز را ابلاغ کند، بلکه کار مجلس، یک کار جمعی است و همه نمایندگان یک وزن دارند. رئیس در واقع هماهنگ کننده امور مجلس و هیات رئیسه است. این یک تفاوت عمده است، کسانی که کارهای مجلس را مثل مسائل اجرایی می دانند که پشت صحنه یک توافقی انجام بگیرد و بعد اجرا شود، در اشتباهند. بر این اساس باید حسن و عیب مجلس را باهم در نظر گرفت. کل قوانین مجلس به تصمیم کلیت مجلس و تک تک نمایندگان بستگی دارد.
لاریجانی در مورد نقاط ضعف و قوت مجلس هشتم و نهم هم یادآور شد:هر نهادی نقاط مثبت و منفی دارد. هر نهادی که زنده است و کار می کند نقاط مثبت و منفی دارد و مجلس و دولت هم از این قاعده مستثنی نیستند. در مجلس هشتم دغدغه مهمی وجود داشت و آن هم این بود که تا جای ممکن مسائل اقتصادی کشور در بسته بندی های درستی قرار بگیرد. به همین دلیل قانون برنامه پنجم که در مجلس هشتم تصویب شد، قانون نسبتاً قوی است.
وی قانون هدفمندی یارانه ها را یکی دیگر از قوانین خوبی دانست که در مجلس هشتم تصویب شد، گفت: بارها گفته ام که این قانون درست اجرا نشد و به همین دلیل مشکلاتی برای کشور ایجاد شد. البته ما نقش نظارتی خود را در این مورد انجام دادیم و نتیجه نظارت را هم در صحن علنی قرائت کردیم و به قوه قضاییه هم ارجاع شد.
عالم سیاست عالم عشق نیست که اشتباهات فرد را نادیده بگیریم
وی افزود:البته نقاط ضعفی هم در مجلس هشتم وجود داشت. مثلاً بعضی از امور باید با جدیت بیشتری دنبال می شد. عالم سیاست، عالم عشق نیست که اگر به کسی عشق می ورزیم اشتباهات او را نبینیم. عالم سیاست، عالم ریاضیات و حساب است. مثلاً در مجلس مشخص بود که بانک مرکزی استقلال خود را از دست داده و خود مسولین بانک مرکزی هم این موضوع را قبول داشتند. مجلس در قانون برنامه برای استقلال بانک مرکزی یک ترتیبی قائل شد که سرو صدای زیادی بلند شد که امروز متوجه شده اند که آن سرو صدا ها اشتباه بود.
لاریجانی ادامه داد:هرچیزی باید سرجای خودش باشد. مسائل اقتصادی نباید سیاست زده شود چون در این صورت از ریل خود خارج می شود. اگر می خواهیم بگوییم قانون هدفمندی فلان جا اشتباه اجرا شده و فلان جا درست، باید محاسبه اقتصادی داشته باشیم و نباید با گرایش های سیاسی و ترس از شکست اظهار نظر اقتصادی داشته باشیم.
وی با بیان اینکه در اقتصاد اگر حساسیت ملی وجود داشته باشد، نباید دعواهای حیدری-نعمتی رخ دهد گفت: در مجلس هشتم گاهی از این مسائل به وجود می آمد و بعضی از طوایف محاسبه درست اقتصادی انجام نمی دادند و عرصه ها را مخدوش می کردند. مجلس نهم البته به دلیل روشن تر شدن فضای سیاسی، در این مورد خیلی بهتر عمل می کند.
لاریجانی با بیان اینکه سطح سواد و تخصص در مجلس نهم افزایش یافته، گفت:ما افراد متخصصی داریم که شرف تخصص خود را فدای برخی از امیال نمی کنند.
با توجه به کاندیداهای موجود دولت مطلوب ممکن است حاصلی نداشته باشد
رئیس مجلس در پاسخ به این سوال که چه دولتی دولت مطلوب برای تعامل با مجلس محسوب می شود، اظهار داشت:ما اگر بخواهیم راجع به مطلوب صحبت کنیم ممکن است حاصلی نداشته باشد چون در نهایت یکی از این آقایان قرار است رئیس جمهور شود و به قول آقای جنتی رئیس جمهور از آسمان که نمی آید(خنده).
وی افزود:من فکر می کنم در عالم سیاست نمی توان مطلق گرایی کرد. این به نفع ملت است که هرکدام از برادران ما که پیروز شدند، این منهج را دنبال کنند.
وی ادامه داد:ما امروز در کشور در دو نقطه حساسیت داریم و یک آوردهایی هم وجود دارد. ما یک کشور ثروتمند هستیم که باید از ثروت های خود در زمینه های مختلف استفاده کنیم. از طرف دیگر نیروی متخصص قوی هم داریم که این هم برای ما سرمایه به حساب می آید.
وی تصریح کرد:همچنین ساختار و نظام پایداری داریم. شیطنت هایی هم که انجام می شود، نمی تواند برای کشور مشکلی ایجاد کند چون ولایت فقیه هست و مردم آن را قبول دارند. جمهوری اسلامی دموکراسی و فکر دینی را خیلی خوب با هم ممزوج کرده از طرف دیگر انقلاب ما وزن خوبی در منقطه به دست آورده است که همه این موارد جزو دستاوردهای انقلاب است.
لاریجانی با بیان اینکه در شرایط کنونی ما در دو نقطه دچار ضعف هستیم گفت: اول اینکه ما در حوزه اقتصادی رشد یافتگی مطلوب نداشتیم. ما در همین سال ها حدود 500 میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم که این مبلغ باید تبدیل به تولید سرمایه سنگین می شد. البته زحماتی هم کشیده شد اما وضعیت اقتصادی کشور دچار پدیده رکود و تورم است.
باید سامانیت دیپلمانیک داشته یاشیم با روابط خارجی اصلاح شود
وی دومین مشکل کنونی کشور را در بعد در حوزه بین الملل خواند و گفت: در این حوزه ما باید گرفتگی هایی که وجود دارد را باز کنیم و در این جهت از همه ظرفیت ها نیز استفاده نماییم.در اینکه آن ها موذی هستند و اذیت می کنند تردیدی نیست اما باید سامانیت دیپلماتیک وجود داشته باشد تا روابط ما اصلاح شود.
رئیس مجلس خاطر نشان کرد:کسانی که می خواهند در این عرصه مسولیت بپذیرند باید بدانند کار بزرگ و سنگینی است و نیاز به دقت نظر و تدبیر و وقت گذاری دارد. لذا باید حوزه اقتصاد را جدی بگیرند و برنامه دقیق داشته باشند.
درمان مشکلات رونق اقتصادی است هرکسی شعاری جز این دهد شوخی می کند
وی با بیان اینکه امروز وقت حرف ها پوپولیستی نیست که یک سری حرف بزنیم تا بتوانیم رای جمع کنیم تاکید کرد: درد مشخص است و درمان آن هم معلوم است چیست، درمان همان چیزی است که رهبری فرمودند و آن رونق تولید است. هرکسی شعاری به جز این بدهد شوخی می کند.
وی افزود: ما باید این نقدینگی را به سمت تولید کشاورزی، دامداری و صنعتی سوق دهیم. اگر این موضوع انجام شود، شغل ایجاد می شود و متعاقب آن تورم کاهش پیدا می کند. اما وقتی کارخانه ها کار نمی کنند و پول را به جیب جامعه می ریزیم، قیمت کالاها افزایش پیدا می کند و در نتیجه مجبور به واردات کالا می شویم.
لاریجانی همچنین گفت:افراد باید تجربه کافی و درک درستی از شرایط داشته باشند. به نظر من تجربه داشتن در این زمینه و همچنین داشتن نگاه دقیق و تصمیمات با برنامه فوق العاده مهم است. در این زمینه مجلس حتماً کمکی خواهد کرد. دولت اکابر نیست که افراد بیایند و کار یاد بگیرند. هر وزیری باید در روز 3-4 تصمیم استراتژیک بگیرد.
