2 سال پیش در فضای هیجانزده و پرشور بعد از انقلاب و سرنگونی حکومت 30ساله مبارک، مصریها در دوراهی میان نامزد نماینده دوران مبارک یعنی احمد شفیق و گزینه مورد نظر اخوانالمسلمین یعنی محمدمرسی، دومی را انتخاب کردند، اما از همان فردای روز انتخابات مشکلات آغاز شد. مردم مصر میدانستند چه نمیخواهند اما نمیدانستند چه میخواهند! آنها فقط بهدنبال حذف کامل همه عوامل نظام مبارک بودند، اما از گزینهای که به اجبار به آن روی آوردهبودند هم راضی نبودند.
مرسی یک تنه به نماد 80سال فرهنگ و تاریخ اخوان المسلمین تبدیل شد. جنبشی که طی دهههای گذشته بهدلیل سرکوب و زندان و اعدام و تبعید اعضایش، محبوبترین نهاد سیاسی اجتماعی مصر و تا حدی جهان عرب شده بود، اکنون در کانون خشم مردم قرار گرفته و موقعیت سیاسیاش در دیگر کشورهای عربی هم به خطر افتادهاست. طی 5دهه گذشته حکومتهای مصر از جمال عبدالناصر تا انور سادات و بعد هم مبارک، همه توان خود را برای تضعیف و سرکوب این جنبش بهکار بردند اما موفق نشدند. اکنون اما فقط یک سال حضور در قدرت، لطمهای جبرانناپذیر به این جنبش زدهاست. مخالفان اخوانالمسلمین و شخص مرسی، اتهامات زیادی در اثبات ناکارآمدی و خودرایی آنها مطرح میکنند. از تلاش برای تصاحب همه قدرت از طریق فرمانهای اجرایی رئیسجمهور، تضعیف پارلمان و تدوین یکجانبه پیشنویس قانون اساسی گرفته تا سرکوب رسانهها و حتی معامله پنهانی با غرب و کشورهایی چون قطر. اما واقعیتی که این روزها و در میان تب و تاب پوشش رسانهای تجمعات میلیونی در خیابانهای مصر نادیده گرفته میشود، موقعیت کشوری است که بعد از سالها حکومتهای نظامی و فضای بسته سیاسی، با بیتابی و هیجان ، انتخابات آزاد و دمکراسی را تجربه میکند.
خودکامگی رئیسجمهوری که نماینده جنبش اسلامگرای تازه قدرت گرفته جهان عرب است و مقاومت مردم و مخالفان سکولار و دمکراسیخواه او همه واقعیت امروز مصر نیست. شمار جمعیتی که روز یکشنبه این هفته در خیابانهای قاهره درخواست رفتن مرسی را فریاد میزدند، از تعداد کسانی که 2 سال پیش در همان نقطه از قاهره علیه مبارک شعار میدادند بیشتر بود. 2 سال پیش همین مصریها، شعار خروج کامل ارتش از عرصه سیاست و عدممداخله در امور را میدادند. این شبها اما خواستار مداخله سریع نظامیان برای کنترل اوضاع کشور شدهاند. مخالفان مرسی تا همین چندماه پیش چنان متفرق و چندصدا بودند که اگر کسی فهرست درخواستهایشان بهعنوان نمایندگان معترضان دولت را طلب میکرد، ماهها باید منتظر اجماع آنها میماند.
وقتی 3 جوان مصری شروع به جمع کردن امضا از مردم کوچه و خیابان در چارچوب کمپین تمرد کردند، رهبران گروههای سیاسی مانند حزب وفد و شخصیتهایی چون عمر موسی و محمد البرادعی هم در چارچوب این کمپین یکصدا شدند. زمستان گذشته وقتی اقدام مرسی در اعلام متمم قانون اساسی که به رئیسجمهور قدرتی خدشهناپذیر و مستقل از دستگاه قضایی میداد با اعتراض گسترده مخالفان روبهرو شد او این متمم را پس گرفت و خواستار مذاکره با مخالفان شد. اما مخالفان هرگونه مذاکره را رد کردند و در مقابل خواستههایی حداکثری چون تکرار همهپرسی قانون اساسی را مطرح کردند. در این میان خیابانهای شهرهای مختلف مصر یک روز هم آرام نبود و زدوخورد موافقان و مخالفان به بهانههای مختلف، کشتههای زیادی به جا گذاشت تا ثبات و امنیت دوران دیکتاتوری مبارک برای مصریها به آرزو تبدیل شود. اینها گوشههایی از واقعیات مصر امروز است.
فضای تبآلود بعد از انقلاب، موقعیت شکننده اقتصادی و عدمانسجام گروهها و احزاب سیاسی بهدلیل سالها سرکوب سیاسی دوران مبارک، اکنون مصر را در آستانه کودتای نظامی قرار دادهاست. سناریویی که میلیونها مصری معترض در خیابان هم گویی از آن استقبال میکنند و آن را به یک رئیسجمهور منتخب در قدرت ترجیح میدهند.