براساس نیویورک تایمز، از زمانی که استرالیا یکی از سختترین قانونها درباره برچسبهای هشداردهنده ضد تنباکو و سیگار را وضع کرد هفت ماه میگذرد. بر اساس این قانون برروی بستههای سیگار تصاویر ترسناک و مشمئز کننده از عواقب اعتیاد به سیگار چاپ میشود،تصاویری از ریههای سرطانی، دهانهای زخمی و اندامهای عفونی بدن، و با وجود اینکه متخصصان معتقدند برای تعیین اثر این تصاویر بروی مصرف تنباکو هنوز خیلی زود است، یک موضوع به قطعیت رسیده است: سیگاریها میگویند طعم سیگارها عوض شدهاست!
شکایتها درباره تغییر کردن طعم سیگارها و بد شدن طعم آنها از اول دسامبر،یعنی بلافاصله پس از اجرایی شدن قانون برچسبهای هشداردهنده آغاز شد. نکته جالب اینجا است که در فرمول سیگارها هیچ تغییری ایجاد نشدهاست،تنها مصرفکنندگانی که تا پیش از وجود برچسبها طعم سیگارها را خوب میدانستند،پس از اعمال قانون برچسبها سیگارها را بد طعم احساس میکنند،درواقع تنها موردی که درباره سیگارها تغییر کرده بستهبندی آنها است و ظاهرا نوع بسته بندی کالاهای مصرفی برنوع طعم و کیفیت آنها اثرگذار است.
این فرایند تصوری روانی و ادراکی است که تحت تاثیر ترکیبی از ناخوشایندی تصاویر و لذتبخش بودن سیگار ایجاد شدهاست. این تصور به واسطه آنچه در روانشناسی تداعی نامیده میشود به وجود میآید: ایجاد توقعی که برروی واکنش فرد نسبت به یک محرک تاثیر میگذارد.
مطالعات نشان دادهاند که آب آشامیدنی زمانی که از بطریهای گرانقیمت برندهای مشهور خارج شوند، به نظر مصرفکننده نسبت به آب شیر گواراتر خواهد آمد.حواس انسان تا اندازهای درونی هستند و آنچه به نظر فردی طعم خوبی دارد، از نظر دیگری بسیار بدطعم است و آنچه فردی موسیقی استنباط میکند از نظر دیگری همهمهای بیش نیست.
این رویدادها معمولا ناخودآگاه هستند، افراد از اینکه قیمت روی بطری آب میتواند طعم آن را برایشان خوشایندتر کند اطلاعی ندارند و نمیدانند که عکس بیماریهای ناشی از اعتیاد به سیگار بروری بسته سیگار میتواند طعم سیگار را برای آنها دگرگون سازد. اما شرکتهای تولیدکننده تنباکو و سیگار از این امر آگاهی دارند و از این رو علیه استفاده از برچسبهای هشداردهنده برروی بستهبندی سیگارها مبارزه میکنند.
یکی از قویترین اثرات برروی ادراک انسان ناشی از توقعات او است،امری که دستاندرکاران در تجارت و تبلیغات از آن به خوبی آگاهند و از آن به واسطه طراحی بستهبندیهایی که خوشایند مصرفکننده باشد بهره میبرند. محصولات پرطرفداری که نسلهای متوالی به فروش رسیدهاند برای همخوانی با سلیقه نسلهای جوانتر دچار تحولاتی میشوند. شنیدن نظرات مثبت و منفی نیز برروی ارزیابی نسبت به یک محصول تاثیرگذار است، افراد از دیدن فیلم و یا رفتن به رستورانی که درباره آن نظرات مثبت شنیدهاند لذت میبرند.
البته پدیده تداعی یکی از چندین نمونهای است که برروی ارزیابی انسان اثرگذار است و لزوما پدیدهای جهانی و قدرتمند نیست زیرا همه سیگاریها پس از دیدن تصاویر هشداردهنده روی بستههای سیگار احساس تغییر در طعم تنباکو را نداشتهاند. همچنین بسیاری از افرادی که درباره یک فیلم یا رستوران تعریفهای زیادی شنیدهاند از تجربه خود ناراضی بودهاند. با اینهمه تصاویر هشداردهنده برروی مصرفکنندگان تاثیر ناخودآگاه دارند و این دلیل افزایش شکایتها درباره تغییر طعم تنباکو در استرالیا است.