سه‌شنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۲ - ۰۷:۵۸
۰ نفر

پراگماتیسم یا عمل‌گرایی در فرهنگ‌های فلسفی به معنی فلسفه اصالت عمل معرفی شده است؛ روشی فلسفی در فلسفه مدرن که طی آن با اعتراف به غیرممکن‌بودن اثبات بعضی مسائل، آنها را با توجه به کاربردشان در زندگی انسان می‌پذیرد.

هنر به منزله تجربه

 از دیدگاه پراگماتیسم، تمامی تصورات، مفاهیم، قضاوت‌ها و نظرات ما قواعدی برای «رفتار» (پراگمای) ما هستند اما «حقیقت» آنها تنها در سودمندی عملی آنها برای زندگی ما نهفته است. از دیدگاه پراگماتیسم، معیار حقیقت، عبارت است از سودمندی، فایده، نتیجه و نه انطباق با واقعیت عینی چرا که در واقع حقیقت هر چیز به‌وسیله نتیجه نهایی آن اثبات می‌شود. اما یکی از فیلسوفان برجسته عملگرا جان دیویی است که کتاب «هنر به منزله تجربه» از او در حقیقت کتاب کلاسیک فلسفه هنر پراگماتیست محسوب می‌شود که به‌خاطر فقر منابع،علاقه‌مندان فارسی‌زبان کمتر با منابع این نوع نگاه به هنر آشنایی داشته‌اند؛ کتابی که گفته می‌شود زیبایی‌شناسی پراگماتیستی با این کتاب در سال‌1978‌ زاده می‌شود. هنر به منزله تجربه تالیف جان دیویی که با ترجمه مسعود علیا و به همت نشر ققنوس منتشر شده در اصل ماحصل 10درس گفتار دیویی در دانشگاه هارواد است که در سال1931 ایراد شده‌اند. جان دیویی در این کتاب که نمونه‌ای کلاسیک از رویکرد عمل‌گرایانه (پراگماتیستی) به هنر است زوایای گوناگونی از پدیده‌های هنر و هنر‌آفرینی را با مفاهیم اصطلاحات عمل‌گرایانه می‌کاود و به‌دنبال این است که به مخاطبین نشان دهد از منظر پراگماتیستی چه چیز‌هایی می‌توان در یک اثر هنری دید.

از آنجا که یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های زیبایی‌شناسی دیویی طبیعت‌‌گرایی است باید گفت وی در این کتاب در پی«بازیابی پیوند تجربه زیبایی‌شناختی با فرایند معمول زندگی» است. درنظر دیویی کل هنر محصول تعامل بین موجود زنده و محیط زندگی اوست. حال این موجود چه یک انسان باشد چه یک حشره یا پرنده. این فیلسوف پراگماتیست اعتقاد دارد که زیر بنای زیستی به‌عنوان عامل تسریع و ژرف ساخت به جای خود باقی است و این منبع محافظ نیروهای عاطفی هنر است که موجب تقویت زندگی می‌شود و این ساختار ارتباطی به طبقه هنرمند ندارد. از نظر دیویی ارزش کارکرد ویژه هنر، نه در غایت و هدفی خاص که در ارضای موجود زنده به‌طور کلی است. هنر به منزله تجربه در 14سر‌فصل با چنین عناوینی سامان پذیرفته است؛ موجود زنده، موجود زنده و چیز‌های اثیری، به‌دست دادن تجربه‌های واحد، عمل بیان، عین بیانگر، ماده و فرم، تاریخ طبیع فرم، سازمان‌یافتگی نیروها، ماده مشترک هنر‌ها، سهم بشری، به چالش خواندن فلسفه، نقد و ادراک، هنر و تمدن.

کد خبر 223377

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار ادبیات و کتاب

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز