لیگ برتر سیزدهم از دوم مرداد آغاز می‌شود و یکی از مهمترین دغدغه‌های این لیگ، داوران خواهند بود. قشر زحمت‌کش و پرتلاش و پاکی که فصل گذشته نیز همواره مورد کم‌لطفی و در برخی مواقع بی‌حرمتی‌هایی از سوی بازیکنان و مربیان و ... قرار گرفتند.
محسن ترکی داور بین‌المللی فوتبال، خواسته‌ها و دغدغه‌هایش را برای لیگ سیزدهم به شرح زیر بازگو کرد:
مهمترین خواسته داوران فوتبال از فدراسیون
خیلی‌ها تصور می‌کنند که خواسته داوران فوتبال بیشتر مسائل مادی و بحث دستمزدهای آنهاست. اگرچه مسائل مالی مهم است و در سه سال گذشته یک ریال به دستمزد داوران اضافه نشده است اما مهمترین خواسته داوران و کمک داوران از فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ و مسئولان برگزاری مسابقات این است که شأن و شخصیت داوران حفظ شود. فصل گذشته نیز بیش از 100 داور و کمک داور به فدراسیون طوماری نوشتند و خواستار حفظ شأن و شخصیت داوری شدند.
جریمه بی‌حرمتی به داوران به چه حسابی واریز می‌شود؟
یکی دیگر از مهمترین خواسته داوران از اهالی فوتبال این است که کمیته انضباطی در برخورد با متخلفان قاطعیت لازم و قانونی را انجام دهد. نمی‌دانم حالا ضعف در آئین‌نامه‌های انضباطی برای برخورد با متخلفان وجود دارد یا این ضعف در اجرای آئین‌نامه‌هاست. اینکه وقتی بازیکنی به داور بی‌حرمتی یا توهین می‌کند، یا در مصاحبه‌اش علیه داور صحبت می‌کند باید برخورد شدیدی با این بازیکن انجام شود. جریمه یک میلیون تومانی برای بازیکنی که دستمزد یک تا دو میلیاردی می‌گیرد برخورد قاطعی نیست زیرا یک میلیون تومان برای این بازیکنان پول خُرد محسوب می‌شود. از طرفی دیگر ما داوران نمی‌دانیم این جریمه‌های میلیونی به چه حسابی واریز می‌شود. اگر این جریمه‌ها به حساب کمیته داوران واریز و صرف آموزش و پیشرفت جامعه داوری می‌شد باز هم اشکالی نداشت و دلمان خوش بود که جریمه بازیکنان متخلف به داوری باعث پیشرفت داوران و کمک به جامعه داوری می‌شود.
سیستم‌های رادیویی هم در اختیار داوران نیست
سیستم ارتباط رادیویی داوران فوتبال در جهان در حال به روز شدن است اما داوران ما در لیگ برتر همین سیستم‌های قدیمی را هم در اختیار ندارند. همین فصل گذشته اگر داوران مجهز به سیستم رادیویی بودند قطعا مشکلات کمتری در زمین فوتبال پیش می‌آمد. در حالیکه در عرصه‌های بین المللی داوران خارجی همه می‌گویند که این سیستم‌های رادیویی از طریق فدراسیون فوتبال کشورشان در اختیار آنها قرار گرفته است اما در ایران فقط یک ست از این سیستم به فغانی داوری که نامزد قضاوت در جام جهانی است داده شد، که آن هم به زور و ضرب در اختیار این داور قرار گرفت. این در حالی است که داوران سال‌هاست که اسپانسر و حامی مالی دارند و سالی چند صد میلیون بابت این اسپانسر درآمدزایی می‌شود اما دستمزد داوران در سه سال گذشته تغییری نکرده است. حتی امکانات و تجهیزات داوران نیز به روز نشده است.
محرومیت بهترین جریمه برای اهانت کنندگان به داوری
بهترین برخورد این است که کمیته انضباطی بازیکنانی را که به داور بی‌حرمتی یا اهانت می‌کنند محروم کند. وقتی باشگاه ببیند که بازیکنش به خاطر بی‌احترامی به داور محروم شده است خودشان با بازیکنان برخورد می‌کنند تا دیگر آنها به داوران بی‌احترامی نکنند اما با جریمه نقدی هیچ اتفاق مثبتی برای حمایت از داوران رخ نمی‌دهد. انگار خود مربیان و باشگاه‌ها نیز بدشان نمی‌آید که به جامعه داوری فشار بیشتری وارد کنند تا افکار عمومی را منحرف کنند و بگویند دلایل پیروز نشدن‌شان داوران بوده‌اند.
در فوتبال امارات بازیکن برای همیشه محروم می شود
در صورت محرومیت بازیکن باشگاه‌ها که می‌بینند در صورت اهانت به داور از محرومیت بازیکن متضرر می‌شوند خودشان اقدام‌های پیشگیرانه را انجام می‌دهند. نمی‌دانم در کمیته انضباطی سوابق انضباطی بازیکنان در کامپیوتر ثبت و ضبط می‌شود یا نه؟ زیرا هر فصل وقتی بازیکنی به داور توهین می‌کند گفته می‌شود چون مرتبه اولی است که او چنین کاری انجام داده است توبیخ کتبی با درج در پرونده و در صورت تکرار او را محروم می‌کنیم و برخوردهای شدیدتری با آن بازیکن می‌شود. این درست نیست که هر بازیکن در یک فصل سه بار فرصت اهانت به داور را داشته باشد و بعد فصل آینده دوباره همان بازیکن همان کارها را انجام می‌دهد و همان حرف‌ها را در موردش بیان می‌شود. از بازیکنانی که به امارات رفته‌اند بپرسید. وقتی بازیکنی در امارات برای بار اول به داور توهین کند جریمه نقدی می‌شود. در مرتبه دوم با محرومیت مواجه می‌شود و در صورت تکرار و مرتبه سوم به آن بازیکن اجازه حضور در لیگ امارات داده نمی‌شود.
به چه حقی مربی اخراجی بخشیده شد؟!
بهتر است در فصل آینده هرکسی وظیفه خودش را انجام دهد. مربی و بازیکن و داور هرکدام وظایف خودشان را انجام بدهند. اینگونه فوتبال ما پیشرفت می‌کند و مردم نیز از دیدن این فوتبال لذت بیشتری می‌برند اما اتفاقاتی در فصل گذشته رخ داد که شاید اگر به گوش فیفا می‌رسید ممکن بود ما را توبیخ کنند. نمونه‌اش اخراج یک مربی از سوی داور بود. فرض را بر این می‌گیریم که این اخراج اشتباه بوده است به چه حقی مربی اخراج شده بخشیده می‌شود؟! اگر داور هم اشتباه کند کمیته داوری به اشتباهاتش رسیدگی می‌کند. بهتر است هر کسی کار خودش را انجام دهد.
برخی تصور می‌کنند نتایج فوتبال واقعا بیرون زمین تعیین می‌شود
در برخی مواقع در فصل گذشته سلیقه‌ای عمل شد و وقتی یک مربی علیه داوری صحبت کرد با محرومیت و جریمه مواجه شد اما وقتی سرمربی دیگری همان حرف‌ها را و حتی با لحن تندتر و شدیدتر بیان کرد هیچ برخوردی با آن مربی نشد. آنقدر این صحبت‌های حاشیه‌ای علیه داوری در فوتبال مطرح شده که حتی برخی از فوتبال‌دوستان که خیلی به جزئیات فوتبال اهمیت نمی‌دهند تصور می‌کنند واقعاً نتایج برخی مسابقات در خارج از زمین رقم می‌خورد و مردم وقتی من را می‌بینند می‌گویند آقای ترکی این حواشی در فوتبال چیست؟ چرا باید وضع اینچنین باشد و حتی برخی مردم اجازه ندهند که فرزندانشان به طرف فوتبال بیایند. با این شرایط مردم را فوتبال زده می‌کنیم.
بازیکن با ماشین یک میلیاردی خود را برتر از داور می‌داند
بحث دستمزد داوری هم مهم است اگر بخواهند دستمزد داوری را ۲۰۰ یا ۳۰۰ هزار تومان افزایش دهند دردی درمان نمی‌شود آن هم داورانی که سه سال است یک ریال افزایش دستمزد نداشته‌اند. متأسفانه در فرهنگ ما شرایط به گونه‌ای شده است که پول تعیین کننده ارزش‌هاست و بازیکنی که با ماشین یک میلیاردی به ورزشگاه می‌آید وقتی داور را می‌بیند که با ماشین 20 یا 30 میلیون تومانی وارد ورزشگاه می‌شود احساس می‌کند نسبت به او برتری دارد و به همین دلیل هم در زمین برخی بازیکنان رفتارهای ناشایستی در قبال داور انجام می‌دهند.
برای انتخاب برترین داور، معیارهای مشخصی تعیین شودبه داور و کمک داور برتر فوتبال تبریک می‌گویم و برگزاری چنین مراسمی برای داوری مفید است و معنایش این است که همه جامعه داوری برنده شده‌اند. من 5-6دوره در لیگ برتر به عنوان بهترین داور انتخاب شدم همان موقع هم گفتم که همه جامعه داوری در این جایزه‌ام سهیم هستند و کارشان را خوب انجام داده‌اند. جایزه‌اش هم یک سکه طلا است که من همیشه آن را بخشیده‌ام زیرا جایزه‌ای که چشم دیگران به دنبالش باشد فایده‌ای ندارد. همان بهتر که در زندگی‌ات نباشد. البته بهتر است در سال‌های آینده معیارهای مشخص‌تری برای انتخاب داور برتر تعیین شود. اینکه گفته می‌شود برخی به انتخاب داور و کمک داور برتر معترض بوده‌اند درست نیست و بیشتر حرف دشمنان داوری است تا دوستان جامعه داوری، زیرا مسایل جامعه داوری بسیار مهم‌تر و بزرگ‌تر از این مسایل کوچک و پیش پا افتاده است.
علیرضا وهابی - فارس
