این اقدام که روز جمعه گذشته پایان یافت و گروه کارشناسان سازمان ملل بعد از پایان جلسات روز جمعه به کشورشان بازگشتند، یکی از جدیدترین تلاش‌های کشورهای عربی برای دستیابی به دانش و توانایی هسته‌ای در سالهای اخیر است.
دیپلمات‌های غربی می‌گویند این اقدام کشورهای عربی نوعی واکنش زنجیره‌ای به تلاش‌های سالهای اخیر کشور ایران برای دستیابی به توان هسته‌ای است و در این مورد ابراز خطر می‌کنند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تازگی گروهی از کارشناسان هسته‌ای خود را به ریاض فرستاد تا به اعضای شورای همکاری خلیج فارس درباره ساخت نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای مشاوره بدهد.اعضای شورای همکاری خلیج فارس یعنی بحرین، کویت، عمان، قطر و عربستان به همراه هفت شیخ‌نشین امارات متحده عربی تقریبا نیمی از ذخایر نفتی دنیا را در اختیار دارند.
به همین دلیل هر تحولی در این کشورها با دقت دنبال می‌شود. کشورهایی همچون مصر، اردن، سوریه، ترکیه و یمن در کنار چند کشور شمال آفریقا اعلام کرده‌اند که تصمیم دارند راکتورهای هسته‌ای غیرنظامی بسازند و به دنبال کمک و مشاوره فنی از آژانس هستند. اما هیچ کدام از این کشورها اشاره‌ای هر چند کوچک به ساخت سلاح هسته‌ای نکردند.
سفر یک هفته‌ای هیات کارشناسی سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای به ریاض بعد از دیدار ماه گذشته محمد البرادعی دبیر کل آژانس از این کشور صورت گرفت. شورای همکاری خلیج فارس قصد دارد نتایج تحقیق خود درباره توسعه و ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای را در ماه دسامبر آینده به رهبران کشورهای عضو این شورا در پایتخت عمان ارائه کند.
تاکید ایران بر دستیابی به توان هسته‌ای در پیگیری کشورهای عربی خلیج فارس برای به دست آوردن این توان بی‌تاثیر نبوده است. مصطفی علنی از کارشناسان امنیتی مرکز تحقیقات خلیج فارس که در دوبی مستقر است، اخیرا در مصاحبه‌ای گفت: اگر ایران بر حق خود برای دستیابی به توان هسته‌ای اینچنین تاکید می‌کند کشورهای دیگر منطقه هم بر این حق خود تاکید می‌کنند و اگر کشوری این برنامه هسته‌ای غیرنظامی را به برنامه نظامی تبدیل کند، دیگر کشورها هم چنین خواهندکرد.
رهبران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در محافل غیر رسمی و خصوصی خود می‌گویند که باید شکاف تکنولوژیک خود را با ایران و اسرائیل کم کنند. اسرائیل دو راکتور هسته‌ای دارد و گزارش‌ها حاکی از آن است که این رژیم از دهه60 تاکنون دست‌کم 80 کلاهک هسته‌ای ساخته است. البته اسرائیل تاکنون هیچ گاه به داشتن سلاح هسته‌ای اعتراف نکرده است.
دستیابی به توان هسته‌ای و چالشی که بر سر این موضوع در حال حاضر در جهان به وجود آمده، از محورهای مذاکرات در نشست رهبران سیاسی و تجاری دنیا در مجمع جهانی اقتصاد در اردن خواهد بود.
ایران در این نشست تلاش می‌کند حمایت کشورهای عرب منطقه را از برنامه هسته‌ای خود جلب کند. کشورهای حوزه خلیج فارس و از جمله ایران تاکید می‌کنند که علی‌رغم داشتن ذخایر عظیم نفتی و گازی به انرژی هسته‌ای به عنوان منبع مطمئن سوخت در جهان نیاز دارند.
این کشورها با مشکل قطعی برق رو‌به‌رو هستند و کمبود آب هم ضرورت داشتن توان هسته‌ای برای تصفیه سریع و تکنولوژیک آب دریا را برای این کشورها بیشتر کرده است. اما باید دید چند کشور از این منطقه طرح‌های پرهزینه و وسیع و بلندمدت هسته‌ای را اجرا می‌کنند.
برای بعضی از کشورهای عربی، توان هسته‌ای و مثلا داشتن نیروگاه یا راکتور هسته‌ای تنها وسیله‌ای برای به نمایش گذاشتن اعتبار در داخل کشور و یا نوعی مقابله با ایران است. اما بدون شک تمایل به داشتن توان و دانش هسته‌ای در خاورمیانه هیچ گاه تا این اندازه قوی و پررنگ نبوده است. با این حال مقامات آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای می‌گویند که بزرگترین موج رشد انرژی و توان هسته‌ای در کشورهای چین، هند، روسیه، آمریکا و آفریقای جنوبی در حال روی دادن است و کشورهای آرژانتین، فنلاند و فرانسه در ردیف‌های بعدی قرار دارند. آمریکا اکنون 103 نیروگاه فعال دارد که این بیشتر از کشور دیگری در دنیاست. 31نیروگاه دیگر در آمریکا در حال ساخت است. کشورهای دیگری همچون نیجریه و اندونزی هم در حال آماده شدن برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای هستند.
بلاروس و ویتنام از آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای خواسته‌اند تا در این مورد به این کشورها مشاوره بدهد. الجزایر به تازگی با روسیه قراردادی امضا کرده که موضوع آن همکاری هسته‌ای است. مراکش و لهستان هم در حال بررسی ساخت نیروگاه هسته‌ای هستند.
میانمار به تازگی از برنامه‌هایش برای خرید یک راکتور تحقیقات هسته‌ای از روسیه خبر داده است. حتی کشور سودان که یکی از فقیرترین کشورهای جهان است نسبت به داشتن توان هسته‌ای ابراز تمایل کرده است.
لس‌آنجلس تایمز/ 26 می
