چندی پیش در فرهنگ‌سرای اشراق نمایشگاهی از حشرات خشک شده به نمایش در آمد که همه‌ی آن‌ها را سید محمدحسین یزدان‌شناس، طی سال‌ها جمع‌آوری کرده بود.
یزدان‌شناس، عاشق حشره‌ها است از تمام انواع. خودش می‌گوید: «از موقعی که یادم می‌آید، حشرات را دوست داشتم و به‌دنبال جمع کردنشان بودم و درست وقتی دبیرستانی شدم، به‌دنبال روش‌های صحیح جمع‌آوری این موجودات رفتم.»
او می‌گوید: «از ابتدا برای جمع کردن حشره‌ها هدفی نداشتم. فقط می‌خواستم همه را در کنار هم داشته باشم و در دوران دانشجویی، با توجه به رشته‌ی تحصیلی‌ام به شکل تخصصی حشرات را خشک و جمع‌آوری می‌کردم.»
یزدان‌شناس از آن دسته افرادی است که رشته‌ی دانشگاهی‌اش را براساس علاقه انتخاب کرده است، او در این‌باره توضیح می‌دهد: «بین رشته‌های دانشگاهی رشته‌ای که بیش‌ترین ارتباط را با حشرات دارد، گیاه‌شناسی است و دو انتخاب اول من همین رشته بود که قبول نشدم، ولی در گرایش زراعت و اصلاح نباتات قبول شدم که آن هم بی‌ربط به حشرات نیست.»
می‌پرسم تا حالا چه تعداد از این حشره‌ها را جمع کرده‌ای و شیوه دسته‌بندی آن‌ها نیز به چه صورت است؟ می‌گوید: «حشرات در تمام دنیا ۲۹ راسته دارند که تعدادی از آن‌ها در ایران وجود ندارند، اما تا کنون من ۱۵ راسته از آن‌ها را جمع‌آوری کرده‌ام.»
این دانشجوی علاقه‌مند به حشره‌ها این‌طور ادامه می‌دهد: «حشرات در رده‌ی خودشان بین همه‌ی موجودات کره‌ی زمین بیش‌ترین تنوع را دارند و تاکنون بیش از یک میلیون از آن‌ها کشف شده‌اند که دانشمندان حدس می‌زنند، نزدیک به شش میلیون از این موجودات هم‌چنان ناشناخته باقی مانده‌اند.»
به یزدان‌شناس می‌گویم، هرچند می‌دانم همه‌ی راسته‌ها را دوست داری، اما در بین انوع حشرات، نوع خاصی یا موجود مشخصی وجود دارد که نسبت به بقیه کمی بیش‌تر توجه را جلب کند؟ قبل از پاسخ دادن می‌خندد و می‌گوید: «خب، بله! راسته‌ی پروانه‌ها را همیشه بیش‌تر از بقیه‌ی دوست داشته‌ام که البته پروانه‌ها هم به دو دسته‌ی روزپره و شب‌پره دسته‌بندی می‌شوند و من از کودکی به شب‌پره‌ها علاقه‌ی بیش‌تری داشته‌ام.»
سیدمحمدحسین از آرزویش برای شکل‌گیری موزه‌ی حشرات هم صحبت می‌کند: «نمایشگاه فرهنگ‌سرای اشراق چهارمین نمایشگاه حشراتی است که دایر می‌کنم، اما همیشه دلم می‌خواهد موزه‌ی حشرات داشته باشم که البته هنوز تعداد تابلو‌هایم برای موزه کافی نیست.»
سؤالی را طرح می‌کنم که تمام مدت در ذهنم بود. بالأخره، چه‌طور این حشرات را می‌کُشید و خشک می‌کنید؟
او توضیح می‌دهد: «برای کشتن آن‌ها از گاز سیانور استفاده می‌کنم، به شکلی که سیانور مایع یا جامد در ظرفی قرار دارد و با قرار گرفتن سطح گچی روی آن، می‌توان حشره را داخل آن گذاشت و پس از چندثانیه که حشره از گاز مسموم تنفس می‌کند، می‌میرد.»
وی ادامه می‌دهد: «برای خشک کردن هم حشره را در حالت طبیعی پرواز یا ایستاده روی یک سطح زمینه مانند یونولیت با سوزن محکم می‌کنم، بعد از چند روز رطوبت بدن حشره از بین می‌رود و با جدا کردن سوزن‌ها به همان شکل باقی می‌ماند.»
وقتی همه این‌ها را تعریف می‌کرد، من به جان دادن پروانه‌ها و هزارپا‌ها فکر کردم و گفتم: دلتان برای آن‌ها نمی‌سوزد؟ می‌گوید: «دل سوختن که دارد، چندباری هم تصمیم گرفتم این کار را کنار بگذارم، اما کار کردن روی حشرات را دوست دارم و دید پژوهشی نسبت به این کار پیدا کرده‌ام.»
سید محمدحسین یزدان‌شناس/ عکس: محمود اعتمادی
