همشهری آنلاین: هفدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تاریخ اسلام منتشر شد. این شماره، حاوی هفت مقاله است:

faslnameh

نخستین مقاله این شماره با عنوان «جغرافیای تاریخی و جایگاه اقتصادی دینور» نوشته علیرضا اشتری تفرشی می‌کوشد با بررسی بیشترین اطلاعات موجود در منابع و پژوهش‌ های تاریخی و جغرافیایی در باب شهر و ناحیة دینور، با تحلیل این اطلاعات، به تصویری مطلوب از جغرافیای تاریخی دینور دست یابد و وجه بارز تاریخ اقتصادی این ناحیه را، به ‌ویژه در ارتباط با ویژگی ‌های جغرافیایی آن، مورد بررسی قرار دهد.

در مقاله بعدی غلامعلی پاشازاده به بررسی «جودت پاشا: پیوند تاریخ نگاری و اندیشة سیاسی با مبانی غربی- اسلامی» پرداخته است. نحوة استفادة همزمانِ جودت پاشا از اندیشة سیاسی غربی و اسلامی در مبانی نظریِ اندیشة سیاسی، مسألة این پژوهش است که با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از آثار جودت پاشا و منابع تاریخی آن زمان مورد بررسی قرار گرفته و به پرسش زیر پاسخ داده شده است: جودت پاشا چه پیوندی میان مبانی نظری اسلامی و غربی در مورد منشاءِ دولت برقرار کرده است؟

سومین مقاله این شماره «نقش و جایگاه شیخ هادی نجم ‌آبادی در تکوین جنبش مشروطیت ایران» اثر داریوش رحمانیان و سید مقداد نبوی رضوی است. در این مقاله، تأثیر شیخ هادی نجم ‌آبادی در برپایی نظام مشروطیت در ایران، بررسی شده است. نجم ‌آبادی، پیش از وقوع حوادث مشروطه ‌خواهی درگذشت؛ اما کسانی که محضرش را درک کرده بودند، با بهره‌ گیری از آموزه‌ های وی، تکاپوهایی بنیادین در آن حرکت مهم تاریخی انجام دادند. سهم شیخ هادی نجم ‌آبادی در انقلاب مشروطیت ایران با شناخت آنان معنا پیدا می ‌کند.

«بررسی مناسبات متوکل خلیفة عباسی با علویان» نوشته علی سالاری شادی و محمد خرم کشاورز موضوع مقاله بعدی این شماره است. در این مقاله، نویسنده تلاش دارد با اتکاء به منابع اصلی و متقدم به بررسی و تحلیلی تصحیح ‌گونه ازجوانب مختلف رفتار متوکل با علویان بپردازد و دو روایت متضاد را که حاکی از مناسبات حسنه و یا پر تنش او با علویان است، به نقد و ارزیابی بکشاند، تا معلوم شود که واقعیت در کدامین دسته از این روایات نهفته است.

بدرالسادات علیزاده مقدم در «نگاهی به جایگاه خاندان اعتمادالدولة طهرانی در دورة جهانگیر تیموری» تأثیر مهاجرت برخی خاندان ‌ها و به‌ خصوص خاندان طهرانی در دورة صفویه به سرزمین‌ های مجاور از جمله هندوستان، و همچنین جایگاه و تأثیر حضور آن‌ها در حیات سیاسی و فرهنگی دورة جهانگیر تیموری را مورد واکاوی قرار داده است. خدمات این خاندان به سلسلة تیموریان هند از دورة اکبرشاه آغاز و در دورة پادشاهی فرزندش جهانگیر به اوج خود رسید؛ چنان‌که در این دوره غیاث الدین طهرانی و دو فرزندش‌‌، عناوین مهمی چون اعتمادالدوله، ملکه و خان ‌سامانی به خود اختصاص دادند و در جریان سیاست داخلی و خارجی تیموریان هند نقش فعالی ایفاء کردند.

«جایگاه حج در مناسبات اقتصادی ایران و عثمانی در عصر قاجار» نوشته اصغر قائدان، محمدتقی امامی، اسرا دوغان عنوان مقاله بعدی است. در این پژوهش، جایگاه اقتصادی حج و تأثیر آن در روابط اقتصادی دولت عثمانی به عنوان برگزار کننده و دولت ایران عصر قاجار به عنوان میهمان، بررسی شده است. در این مقوله پیرامون سه رکن اصلی بحث شده است: 1. حجاج (میهمانان)؛ 2. دولت‌ (برگزارکنندگان) 3. بدویان و بومیان‌ (میزبانان).

آخرین مقاله این شماره به «بررسی تأثیر اعزام لشکر اسامه بر چگونگی مشارکت سیاسی نخبگان مهاجر و انصار در سقیفه و تثبیت خلافت» پرداخته است. زیبا معیر، حسین مفتخری، صادق آیینه‌وند و علی رجبلو نویسندگان این مقاله هستند. هرچند اغلب گزارش‌ هایی که از سقیفة بنی‌ساعده در منابع دست اول وجود دارد، حاکی از آن است که تصمیم ‌های اتخاذ شده در آن با حضور و مشارکت سیاسی عموم مهاجران و انصار صورت گرفته، مدعای مقالة پیش ‌رو بر این است که عموم مهاجران و انصار از وقایع مدینه بی ‌خبر بودند و به همین دلیل، مشارکت سیاسی فعالی در این وقایع نداشتند. حدود سه هزار نفر از بزرگان مهاجر و انصار که به دستور پیامبر(ص) ملزم به حضور در لشکر اسامه بودند، در منطقه ‌ای به نام «جِرف»، در سه مایلی(پنج کیلومتری) بیرون از مدینه، اردو زده و آمادة اعزام به شام بودند، تا آن که فرستاده‌ای از مدینه خبر رحلت پیامبر(ص) را به اسامه داد و او فقط با تنی چند از سران مهاجر و انصار به مدینه بازگشت. در حالی که برخی روایت‌ها، خبر بازگشت کل لشکر اسامه را به مدینه پس از رحلت پیامبر (ص) آورده‌اند.

کد خبر 235340
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز