ماه گذشته خانم دیلما روسف رئیس‌جمهوربرزیل سفر از پیش برنامه‌ریزی شده‌اش به واشنگتن و دیدار با اوباما در کاخ سفید را به‌خاطر همین مسئله شنود مکالمات، لغو کرد. اوباما به او تلفن کرد و گفته می‌شود که 20دقیقه با او صحبت کرد تا او را راضی کند این سفر را لغو نکند، اما در شرایطی که هر روز خبر تازه‌ای از شنود مکالمات و مکاتبات شهروندان برزیل و حتی نفوذ به ایمیل روسای جمهور برزیل و مکزیک منتشر می‌شد، خانم روسف این درخواست را رد کرد.
در روزهای اخیر هم خانم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در تماس تلفنی با اوباما از او این سؤال را پرسیده است: مکالمات تلفنی من را شنود می‌کنید؟ اوباما هم در پاسخ گفته که دیگر این کار تکرار نخواهد شد. چند روز قبل از این، اوباما با فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه هم تلفنی صحبت کرده و اطمینان داده که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا جزئیات مکالمات شهروندان فرانسوی را شنود نمی‌کنند و فقط شماره‌های مقصد و مبدأ و موارد مشکوک را زیرنظر دارند. ماجرا از بهار امسال شروع شد؛ وقتی ادوارد اسنودن کارمند سازمان امنیت آمریکا بعد از فرار به هنگ‌کنگ افشاگری درباره برنامه این سازمان در شنود و رصد میلیون‌ها مکالمه تلفنی و تماس اینترنتی شهروندان سراسر جهان را آغاز کرد. این خبر در روزهای نخست سروصدای زیادی به پا کرد و آمریکایی‌های نگران از حریم خصوصی را به‌شدت خشمگین کرد.
از همان ابتدا معلوم شد که این برنامه شنود گسترده، تنها به شهروندان داخل آمریکا محدود نبوده و کشورهای دیگر و نهادهای بین‌المللی را هم شامل می‌شده‌است. اما واکنش‌های خارجی به آن به مرور زمان و با تأخیر نسبت به واکنش‌های داخل آمریکا، ایجاد شد. وقتی نشریات اروپایی مانند اشپیگل در آلمان، لوموند در فرانسه و گاردین در انگلیس ابعاد جاسوسی آمریکا از شهروندان این کشورها را منتشر کردند، در لابه‌لای اخبارشان این را هم نوشتند که این موارد با اطلاع و گاه همکاری دستگاه‌های اطلاعاتی داخل این کشورها ازجمله دستگاه اطلاعاتی آلمان صورت گرفته‌است.
با انتشار جزئیات بیشتری از این ماجرا و وقتی معترضان در شهرهای آلمان و فرانسه در اعتراض به نقض حریم خصوصی‌شان توسط دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا تظاهرات کردند و دولت‌هایشان را به‌خاطر سکوت در این‌باره مورد پرسش قرار دادند، تازه واکنش دولت‌ها در این‌باره شروع شد. شنود مکالمات و رصد ارتباطات اینترنتی توسط دستگاه‌های اطلاعاتی سراسر دنیا موضوع عجیبی نیست. اساسا با توجه به پیشرفت‌های فنی و الکترونیک، شاید بتوان گفت راهی وجود ندارد برای آنکه مکالمه تلفنی، ایمیل یا هرگونه ارتباط الکترونیک در هرجایی از جهان امن و مخفی بماند. دستگاه‌های اطلاعاتی دنیا هر جا که بتوانند مکالمات و ارتباطات را شنود می‌کنند.
مادلین آلبرایت، وزیرخارجه پیشین آمریکا در مصاحبه‌ای گفته‌است زمانی که وزیر بوده، نقل قولی از خودش را که به‌طور خصوصی در تماس تلفنی گفته‌بود، از زبان سفیر فرانسه در سازمان ملل شنیده و متوجه شده که مکالماتش توسط فرانسوی‌ها شنود می‌شود. سال گذشته در انگلیس معلوم شد که نشریات پرتیراژ شرکت رسانه‌های روپرت مرداک حتی صندوق صوتی اعضای خاندان سلطنتی انگلیس را هم هک کرده و اطلاعات آن را شنود کرده‌اند تا اخبار داغ برای نشریاتشان به‌دست آورند.
در چنین شرایطی چه‌کسی می‌تواند از شنود مکالمات رهبران خارجی توسط دستگاه اطلاعاتی آمریکا تعجب کند؟ آنچه باعث ایجاد چنین موجی از واکنش‌ها شده، رسانه‌ای‌شدن جزئیات این مسئله و اطلاع و واکنش افکار عمومی نسبت به آن است. شهروندان آمریکایی مدتی است که دریافته‌اند آن رؤیای لیبرالیسم و آزادی مطلق که بنیانگذاران این کشور وعده آن را داده‌بودند، اکنون به بهانه تأمین امنیت و مقابله با تروریسم رؤیایی برباد رفته‌است. برای آمریکایی‌هایی که به‌خاطر دفاع از حریم خصوصی‌شان مجوز ساقط‌کردن هواپیماهای بدون‌سرنشین پلیس در برخی ایالت‌ها را گرفته‌اند و رسما به جنگ این تکنولوژی رفته‌اند، مسئله شنود مکالمات توسط سازمان‌های اطلاعاتی باعث بی‌اعتمادی گسترده به دولت شده‌است.
این فضای بی‌اعتمادی و واکنش خشمگینانه، اکنون به اروپا سرایت کرده و باعث شده تا فشار به دولت‌های اروپایی برای اعتراض به آمریکا و برنامه‌های شنود و جاسوسی‌اش بیشتر شود. دلیل واکنش‌های روزهای اخیر سران کشورها علیه آمریکا همین اعتراض افکار عمومی است. مسئله شنود مکالمات دیپلمات‌ها، مقامات و حتی سران کشورها که با اهداف سیاسی و اقتصادی صورت می‌گیرد، مسئله جدید و تازه کشف‌شده‌ای نیست. اطلاع افکار عمومی از این مسئله و واکنش منفی‌ای که نسبت به آمریکا در سراسر جهان وجود دارد، این مسئله را در کانون توجه قرار داده و باعث اعتراض به آن شده‌است. حالا این قدرتمندترین دستگاه‌های اطلاعاتی جهان هستند که در عصر اطلاعات زیر ذره‌بین افکار عمومی قرار گرفته‌اند و با تیزبینی رصد می‌شوند.
