در این میان و در کنار لذت از برگزاری این کنسرتها، یکی از بحثهایی که عموم مردم را درگیر میکند، قیمت بلیتهاست که بعضیها معتقدند امکان فراهمکردن هزینه آن برای یک خانواده چندنفره از نظر اقتصادی دشوار است. برخلاف تصور عموم، قیمت بلیتها تنها با نظر شخصی تهیهکنندهها مشخص نمیشود و عوامل زیادی بر تعیین قیمت بلیت یک اجرا تأثیر میگذارد.
حمید اسفندیاری، مدیر مؤسسه فرهنگی هنری آوای باربد، در این زمینه میگوید: «تعیین قیمت بلیتهای یک کنسرت به عوامل زیادی بستگی دارد؛ ظرفیت و اجاره یک سالن، دستمزد خواننده، دستمزد ارکستر و خیلی از موارد دیگر در میزان قیمتها تأثیر گذارند. در خیلی از برنامهها از گروههای خارجی دعوت میشود تا برای نوازندگی به ایران بیایند، هزینه پذیرایی و همکاری با این گروهها هم برعهده تهیهکننده بوده و طبیعی است که هزینههای پرداختشده از جانب تهیهکننده نرخ قیمت بلیتها را مشخص میکند. حتی هزینههایی که برای گرفتن مجوزها پرداخت میشود هم در تعیین قیمتها نقش دارد.»
محمدحسین تفرشی، مدیر مؤسسه فرهنگی هنری آوای مهربانی هم در اینباره میگوید: «تعیین قیمت بلیتها و تعیین هزینهها در واقع مانند یک سیکل است. هرکدام از پارامترها روی عوامل دیگر تأثیر میگذارد. تهیهکننده برای انجام اقدامات اولیه هزینههایی مثل اخذ مجوزها، اجاره سالن و هماهنگی گروه را متقبل میشود. در کنار این مسائل موارد دیگری مثل هزینه نیروی انتظامی و حراست و عوامل تبلیغات هم وجود دارد که میزان تعیینشدهای ندارد. تهیهکننده در شرایطی این هزینهها را پرداخت میکند که هنوز از طریق اسپانسر یا گیشه تأمین نشده، پس با تخمین هزینهای که پرداخت کرده قیمت بلیتها را مشخص میکند.»
او ادامه چرخه قیمت بلیت را اینگونه شرح میدهد: «پس از تعیین قیمتها و آگاهی از میزان استقبال مردم از یک اجرا، برای برگزاری دوره بعدی کنسرتها، ناگهان قیمتها تغییر میکند. بسیاری از عوامل اجرایی میزان دستمزدها و اجارهها را بالا میبرند و همین امر باعث میشود تهیهکننده هم مجبور شود برای تأمین هزینهها، قیمت بلیتها را افزایش دهد و این چرخه ادامه پیدا میکند. در واقع تا زمانی که سطح توقعها پایین نیاید، نمیتوان انتظار داشت یکطرفه فقط قیمت بلیتها کاهش پیدا کند.»
تفرشی همچنین از اجرای برنامه در شهرستانها میگوید: «اجرای کنسرت در شهرستانها هم مشکلات خود را دارد. در شهرهای دیگر جز تهران محدودیتهایی که برای تهیهکنندهها در رابطه با قیمت بلیتها تعیین میشود، بیشتر است. این محدودیتها درصورتی است که سالنها امکانات و ظرفیت مناسب برای اجرا ندارند و هزینهای که تهیهکننده و هنرمند برای سفر متقبل میشوند، بسیار بیشتر از درآمد حاصل از اجرای برنامه است. مثلا سالن بوعلیسینا در همدان ظرفیت 450بیننده را دارد که با محدودیت قیمتی که برای بلیتها تعیین میشود، حتی هزینههای ابتدایی هم تأمین نمیشود.»
او همکاری سازمانهای مختلف و دولت را لازمه حلشدن مشکلات اقتصادی در این زمینه میداند و میگوید: «مثلا در شهر همدان جز سالن بوعلیسینا سالن دیگری به نام مجموعه ورزشی پیام وجود داشت که مدتی است اجازه اجرای برنامه در این مجموعه داده نمیشود. اگر دولت سالنهای مناسب بیشتری در شهرهای مختلف بسازد که مختص اجرای موسیقی باشد، طبیعتاً هزینه اجاره سالنها پایین میآید و همین امر اشتیاق بیشتر هنرمندان و برنامهگذاران و پایین آمدن قیمت بلیتها را بهدنبال خواهد داشت.»
لزوم ارائه تخفیف
تخفیفهای مختلف برای اقشار گوناگون سبب جذب بیشتر مردم برای استقبال از برنامههای فرهنگی میشود مثل تخفیفهای دانشجویی.صدرالدین حسینخانی، مدیر مؤسسه فرهنگی هنری ایران گام، در رابطه با این موضوع میگوید: «حمایت از اقشار مختلف بهمنظور جذب بیشتر آنها به برنامههای فرهنگی ایده بسیار خوبی است؛ بهخصوص تخفیفهای دانشجویی نسل جوان را به سمت هنر میکشاند، اما این بحثی است که باید از جانب دولت مورد حمایت قرار گیرد. هزینههای تحمیلی به تهیهکننده برای برگزاری یک برنامه به قدری زیاد است که جایی برای این موارد باقی نمیگذارد. اگر دولت کمکهزینهای برای این برنامهها پرداخت کند، میتواند باعث جذب افراد بیشتری به سمت برنامههای فرهنگی شود. این مورد جایی است که دولت میتواند حمایت خود را از برنامهگذاران و هنرمندان و همزمان از قشر جوانی که توانایی مالی کمتری دارند، نشان دهد.»
در بسیاری از کشورها در میادین اصلی و بزرگ شهرها کنسرتهایی بهصورت رایگان یا با قیمت بسیار پایین برگزار میشود و این امر باعث میشود مردمی که توانایی مالی خوبی ندارند هم بتوانند از برنامههای فرهنگی لذت ببرند. مدتی است که در کشور ما هم این برنامهها آغاز شده و مورد استقبال قرار گرفته است. حسینخانی در مورد این برنامهها اینچنین توضیح میدهد: «مدتی قبل در شهر تهران و در پارک آزادگان اجراهای زنده بهمدت یکماه انجام شد و شبی 10 تا 15 هزار نفر تماشاگر این برنامهها بودند اما متأسفانه این برنامهها بهصورت هدفمند و متوالی برگزار نمیشود و این حمایتی است که از جانب دولت باید انجام پذیرد. گاهی هم پیش میآید که دولت بدون وجود یک متخصص در زمینه موسیقی تصمیم به برگزاری چنین برنامههایی میگیرد و این امر بهدلیل آشنا نبودن دولتمردان با سلیقه مردم با شکست روبهرو میشود.»
حمید اسفندیاری هم با بیان چنین مطالبی میگوید: «برای برگزاری چنین برنامههایی به کمک ارگانهایی مانند شهرداری احتیاج داریم تا مکانهایی را در اختیار برنامهگذاران قرار دهند که امکانات مناسبی برای برپایی این اجراها در آنها وجود داشته باشد. وقتی چنین برنامههایی با کیفیت بالا برگزار میشوند مردم بیشتر به دولت و برنامهگذاران اعتماد میکنند. در سرتاسر جهان این مردم هستند که تعداد و ظرفیت اجراهای مختلف را مشخص میکنند و این سرمایهگذاری از جانب دولت و تهیهکنندگان اعتماد مردم را جلب میکند و باعث میشود برنامههای دیگر فرهنگی را هم با استقبال بیشتری پیگیری کنند.» اما محمدحسین تفرشی این برنامهها را از نگاه دیگری بررسی میکند و میگوید: «در اکثر کشورهای دنیا هنرمندان با افتخار در مناسبتهای ملی برای عموم مردم بهصورت رایگان برنامه اجرا میکنند که این کار پیامدهای مثبت بسیاری برای هنرمند و دولت دارد، اما در ایران مسائلی پیش میآید که هنرمندان و برنامهگذاران کمکم رغبت خود را برای اجرای چنین برنامههایی از دست میدهند.
در حال حاضر در ایران رفتن به کنسرت ازجمله کارهای مدرن و لوکس محسوب میشود و مردم زمانی که در سالنها قرار میگیرند شأن و منزلت هنرمند و برنامه را حفظ میکنند، اما وقتی برنامه از سالنها بیرون میآید، بعضی وقتها شاهد این امر هستیم که متأسفانه در فضای باز هنرمند احترام و توجهی را که انتظار دارد، از جانب مخاطب دریافت نمیکند، درصورتی که هنرمند و متولیان برنامه با کمترین امکانات صوتی و انتظامی و تنها به عشق مخاطبانشان برنامه را آماده کردهاند. مردم باید با احترام، هنرمند مورد علاقه خود را مورد توجه قرار دهند و عشقی را که باعث اجرای کنسرتها در فضای باز شده، به هنرمند بازگردانند.» او همچنین اظهار امیدواری کرد که اجرای چنین برنامههایی ادامه پیدا کند و هم مخاطبان و هم تمامی دستاندرکاران تلاش کنند تا احترام به یکدیگر و به اجرای این نوع برنامههای هنری به بخشی از فرهنگ جامعه و مردم تبدیل شود.