طی سال‌های اخیر گزارش‌هایی مبنی بر آلودگی مواد غذایی به دلیل استفاده از کودها و سموم شیمیایی در تولید آنها و مضرات آن برای سلامت مردم انتشار یافته است. تعدادی از کارشناسان نیز به بررسی مشکلات و مسائل در این زمینه پرداختند. در ادامه به اظهارات برخی از این کارشناسان و تعدادی از کارشناسانی که با روزنامه همشهری گفت‌وگو کرده‌اند، خواهیم پرداخت. مسئله سلامت و امنیت غذایی، ازجمله چالش‌های اساسی در حوزه سلامت کشور است که بایستی به آن توجه ویژه شود.
دکتر محمدرضا واعظ مهدوی کارشناس سلامت در این‌باره گفت: به‌نظر می‌رسد که در مقوله مواد غذایی وارداتی، کنترلی وجود ندارد، به‌طوری‌که این وضعیت در ارتباط با میوه‌ها قابل طرح است. همچنین در زمینه محصولات غذایی که به‌صورت قاچاق وارد می‌شود این کنترل وجود ندارد. البته در این میان باید به روند رو به افزایش بیماری‌های غیرواگیر توجه داشت.
کارشناسان زیادی ازجمله دکتر مهدوی بروز این وضعیت را مرتبط با غذا و تغذیه می‌دانند؛ افزایش ابتلا به بیماری‌هایی همچون کبد چرب و قلبی عروقی، می‌تواند از آثار ناگوار تغذیه نادرست و ناسالم باشد. موضوع دیگری که طی 8سال به کرات از سوی کارشناسان تغذیه عنوان شده این موضوع بوده که دسترسی مردم به غذای سالم از وظایف دولت است. کارشناسان با این توصیه می‌خواهند این مسئله را یادآور شوند که یک اهرم نظارتی بسیار قوی باید بالای سر تولید‌کنندگان قرار داشته باشد.
دکتر رسول خضری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس معتقد است که مستندات و اسناد بالادستی و همچنین سند چشم‌انداز 20ساله بر سلامت و امنیت غذایی تأکید دارند. استفاده از کودهای شیمیایی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارشناسان تغذیه است؛ چراکه آنها بر این باورند که کشاورزان ما هنوز در مورد استفاده از این کودها اطلاعات کافی ندارند و به‌طور دقیق نمی‌دانند چه میزان از این کودها باید مصرف کنند.
طبق برنامه 5ساله پنجم توسعه کشور می‌بایست تا پایان این برنامه 35درصد کودهای مصرفی در تولید محصولات کشاورزی از نوع کودهای آلی و ارگانیک باشد، اما متأسفانه آنچه را ما می‌بینیم، اینگونه نیست و کودهایی که برای محصولات کشاورزی و باغی استفاده می‌شود، سرشار از سموم هستند. دکتر صفوی، مدیر گروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با همشهری تاکید کرد: نظارت دقیقی بر مصرف کود و سموم در زمین‌های زراعی اعمال نمی‌شود، متأسفانه استانداردهای مصرف کود و سم در ایران رعایت نمی‌شود.
در واقع افرادی که در مزارع کار می‌کنند اغلب از این استانداردها یا آگاهی ندارند یا تصور می‌کنند با استفاده از هرنوع سم یا کود و مصرف آنها به هر میزان می‌توان بهتر آفت‌ها را از بین برد و محصولات مطلوب‌تر و با کیفیت بالاتری نیز ارائه داد که البته این تصوری کاملا اشتباه است. یکی از اشکالاتی که وجود دارد این است که نظارت دقیقی بر میزان استفاده از سموم برای از بین بردن آفات در مزارع وجود ندارد. او موادی را که از طریق کودها و سموم به بدن منتقل می‌شوند بسیار خطرناک دانست و گفت: نیترات و نیتریت با حرارت دیدن تبدیل به نیتروزامین می‌شوند. نیتروزامین یک ماده سرطان‌زاست که اصطلاحا به آن ماده کارسینوژن یا سرطان‌زا می‌گویند.
دکتر هدایت حسینی، از مسئولان سازمان غذا و دارو اما راه‌حل را در این می‌داند که باید این مسئله را درنظر داشت که نمی‌توان هر سمی را برای هر گیاهی استفاده کرد. هر سم مخصوص یک گیاه است این مسئله به‌ویژه درباره گیاهانی که منشأ مواد غذایی محسوب می‌شود باید رعایت شود. اگر سمی مخصوص گندم است باید فقط برای گندم استفاده شود و اگر سمی مختص خیار است، باید آن را در مزارع خیار به‌کار برد. یکی از موضوعات مهم در استفاده از کود و کودهای شیمیایی این است که کود را باید بر حسب نیاز زمین و نوع محصول استفاده کرد.
