روایت شبنامه‌هایی که گاه در مجلس منتشر می‌شود صرفا به مجلس نهم، هشتم یا هفتم و قبل‌تر برنمی‌گردد، این مسئله‌ای است که در تمام ادوار مجلس به‌نوعی در صحن علنی ظهور و بروز داشته است.
این بازی معمولا در جلسات رأی اعتماد یا جلسات استیضاح بیشترین نمود را در صحن علنی دارد اما گاهی در جریان بررسی برخی طرح‌ها و لایحه‌های جنجالی هم در صحن علنی چنین پدیده‌ای خود را نشان می‌دهد. نمونه آن در ماجرای بررسی وقف اموال دانشگاه آزاد بود که نوشته‌هایی بی‌نام‌ونشان درباره حمایت هیأت رئیسه مجلس از این طرح منتشر شد و بعد هم عده‌ای از نمایندگان درپی شکایت از هیأت‌رئیسه مجلس برآمدند. در ماجرای تحقیق و تفحص‌ها هم این پدیده در صحن علنی خودی نشان می‌دهد. درهمین بحث تحقیق و تفحص از تأمین اجتماعی که یک‌بار در مجلس هشتم بایکوت شده بود و در مجلس نهم دوباره کلید خورد و هفته گذشته بالاخره قرائت شد، پای برخی مطالب بی‌نام‌ونشان در جلوگیری از تصویب طرح به صحن کشیده شد.
در بررسی طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس و اوراق بهادار شبنامه‌هایی منتشر شد تا جلوی تصویب این طرح گرفته شود؛ به‌گونه‌ای که الیاس نادران به طنز گفت که من نمی‌دانم «ومن‌الله توفیق» کیست که پای این شبنامه‌ها را امضا کرده است. در جریان رأی‌اعتماد به کابینه روحانی این پدیده به بدترین شکل خود را نشان داد؛ ماجرایی که می‌توانست رابطه دولت و مجلس را خراب کند.
داستان پخش و انتشار شبنامه‌ها در مجلس و میان نمایندگان سر درازی دارد؛ از انتشار شبنامه علیه علی لاریجانی، رئیس مجلس گرفته تا پخش شبنامه علیه وزیران پیشنهادی دولت حسن روحانی؛ شبنامه‌هایی که یا در کازیه نمایندگان گذاشته می‌شود و یا در صحن علنی دست به‌دست می‌چرخد و گاهی نیز به‌صورت پیامک یا فکس برای نمایندگان ارسال می‌شود. تأثیر انتشار و پخش این شبنامه‌ها تا اندازه‌ای است که می‌تواند از ورود یک یا چند وزیر پیشنهادی به پاستور جلوگیری کند و مانع اعتماد نمایندگان به آنان شود. این موضوع بیش از پیش در جریان نشست‌های مجلس برای رأی اعتماد به وزیران پیشنهادی حسن روحانی خودنمایی کرد.
دست‌هایی از بیرون مجلس
در جریان رای اعتماد به وزیران دولت روحانی، علی مطهری، نماینده تهران و غلامرضا تاجگردون، نماینده گچساران از توزیع ده‌ها شبنامه علیه محمدعلی نجفی، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش خبر دادند. همان زمان عبدالوحید فیاضی، عضو کمیسیون آموزش نیز گفته بود: «توزیع نامه‌های بدون تأییدیه هیأت رئیسه در روز آخر به‌شدت افزایش یافت. متأسفانه بعضی نمایندگان در نامه‌های توزیع‌شده فقط به تخریب بعضی وزرا پرداختند و منافع حزبی خود را دنبال کردند».
حامد قادرمرزی، عضو فراکسیون رهروان ولایت نیز بیان کرده بود که با توجه به رأی ناپلئونی آقای نجفی اگر شبنامه‌ای یک رأی از 284رأی موجود نمایندگان را تحت تأثیر قرار داده باشد، تخلف محرز قانونی رخ داده و هیأت رئیسه باید به این تخلف خلاف آیین‌نامه رسیدگی کرده و نام افراد متخلف را از تریبون مجلس اعلام کند.اما توزیع شبنامه تنها محدود به درون مجلس نبود بلکه آنطور که علی مطهری گفته بود، تأثیر برخی از بیرون در ماجرای رأی اعتماد به کابینه یازدهم بسیار آشکار بود.
نامه یا شبنامه‌های دقیقه 90
تنها محمدعلی نجفی مخاطب این شبنامه‌ها نبود بلکه وزیران پیشنهادی دیگر مانند بیژن زنگه، میلی‌منفرد، سلطانی‌فر و صالحی‌امیری نیز از تیررس این شبنامه‌ها درامان نماندند.در جریان رأی اعتماد به صالحی‌امیری به‌عنوان وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان، سایت خانه ملت خبری مبنی بر توزیع نامه‌هایی در صحن علنی مجلس منتشر کرد که منجر به واکنش تند حمید رسایی نسبت به انتشار این خبر شد.
وی در تذکری آیین‌نامه‌ای با بیان اینکه می‌خواهم جوالدوزی به‌خودمان یعنی به مجموعه‌ای که به مجلس مربوط است بزنم، گفت: «روز یکشنبه در جریان رأی‌گیری برای صلاحیت وزرای پیشنهادی برخی نمایندگان از پشت تریبون به‌عنوان موافق و مخالف وزرای پیشنهادی اعلام موضع کردند و برخی دیگر از نمایندگان نیز برحسب وظیفه نمایندگی‌شان خارج از تریبون به‌صورت مکتوب اعلام نظر کردند ازجمله روحانیون مجلس که تعدادی از آنان طی نامه‌ای نظرشان را گفتند و اعلام کردند که صلاح نمی‌دانند به آقای صالحی‌امیری رأی اعتماد داده شود، ضمن آنکه آرزو کردیم از آقای صالحی‌امیری در جایگاه‌های مناسب دیگری استفاده شود».رسایی ادامه داد: «خبرگزاری خانه ملت خبری را در مورد نامه روحانیون مجلس با تیتر «توزیع نامه علیه وزیر پیشنهادی در صحن علنی» منتشر کرد که الان این خبر در دست بنده است و در ذیل نامه نوشته‌اند که امروز، یعنی یکشنبه، برخی نمایندگان مجلس نسبت به توزیع شبنامه در مجلس تذکر داده بودند».
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: «آیا نامه‌ای که به‌صورت رسمی و با اسم و امضا توسط روحانیون مجلس ارائه می‌شود، شبنامه است؟ بنده طلبه کوچکی هستم اما نامه حاج‌آقای آشتیانی، حاج‌آقای سالک، حاج‌آقای آقاتهرانی و روحانیون دیگر مجلس که همه استاد بنده هستند آیا شبنامه است که خبرگزاری خانه ملت که منتسب به مجلس است چنین خبری را منتشر می‌کند؟» البته کمال‌الدین پیرموذن، عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت در نشست مجلس برای بررسی رأی اعتماد به صالحی‌امیری از پخش شبنامه‌هایی در دقیقه 90خبر داده بود که منجر به افزایش آرای ممتنع می‌شد. وی پیش از این نیز در 23مرداد از انتشار شبنامه‌ای در صحن علنی مجلس علیه روحانی و وزرایش در 10صفحه خبر داده بود.
این شبنامه‌های دقیقه90 آنقدر قدرتمند هستند که می‌توانند تأثیر بسزایی به‌خصوص بر آرای خاکستری نمایندگان مجلس بگذارند؛ آنان را از اظهار نطقشان در دفاع از وزیری منصرف و در آخر، راه رسیدن وزیران پیشنهادی به پاستور را سد کنند.
در این میان برخی نمایندگان که این اتفاق را امری سیاسی و نه فنی و کارشناسی عنوان می‌کنند، بر نقش نامه‌ای که در لحظه‌های پایانی از سوی یکی از نمایندگان که در آن از نمایندگان خواسته شده بود به وزیران ورزش، آموزش و پرورش، علوم، کار و تعاون، نفت و مسکن شهرسازی رأی اعتماد ندهند روی میز نمایندگان گذاشته می‌شد صحبت کرده و عدم‌کسب رأی اعتماد این سه وزیر را با این نامه مرتبط دانسته‌اند.در همین زمان بود که علی لاریجانی، رئیس مجلس نهم، در نشست خبری بیان کرد که توزیع شبنامه‌ها در رأی نمایندگان تأثیری نداشت.
«ومن‌الله توفیق» که بود؟
پیش از ماجرا و جنجال‌های رأی اعتماد مجلس به کابینه دولت حسن روحانی، توزیع برخی از شبنامه‌ها در داخل و بیرون از مجلس خبرساز شده بود.
بیست‌وسوم آبان سال گذشته در زمان بررسی طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس و اوراق بهادر، نادر قاضی‌پور از طراحان این طرح از پخش شبنامه‌ای درکازیه نمایندگان علیه این تحقیق و تفحص خبر داده بود. در ادامه اظهارات وی، الیاس نادران، نماینده تهران نیز در زمان بررسی این طرح در تذکری به هیأت رئیسه گفته بود: «گزارشی 3 برگی در کازیه نمایندگان توزیع شده است که امضا ندارد و ذیل آن نوشته شده است «و من‌الله توفیق». من این «و من‌الله توفیق» را نمی‌شناسم! براساس آیین‌نامه هر کس که گزارشی می‌نویسد باید مسئولیت آن را بپذیرد و مرجع گزارش باید با امضا مشخص شود».
نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی و یکی از طراحان تحقیق و تفحص از سازمان بورس نیز گفته بود: «شبنامه‌ای بدون مجوز هیأت رئیسه علیه طرح تحقیق و تفحص پخش شده که خلاف است. از هیأت رئیسه می‌خواهیم با کسی که این شبنامه را چاپ و توزیع کرده برخورد کند». آن روز از ۲۴۳ نماینده مجلس شورای اسلامی به طرح تحقیق و تفحص از بورس، ۸۲ نماینده رأی موافق، ۱۱۸ نماینده رأی مخالف و ۲۰ نماینده رأی ممتنع دادند.
علی لاریجانی رئیس مجلس نیز با تأیید سخنان نادران، بیان کرده بود که به‌زودی این «و من‌الله توفیق» را خواهید شناخت. اما بازهم این شبنامه مانع از کلیدخوردن این تحقیق و تفحص در مجلس شد و «ومن‌الله توفیق» شناسایی نشد. البته علی لاریجانی نیز خود زمانی در معرض تخریب این شبنامه‌ها قرار گرفته بود. بهمن سال 1390و در جریان انتخابات نهمین دوره مجلس، بیانیه و شبنامه‌هایی علیه وی در شهر قم درباره وضعیت اموال و دارایی‌هایش منتشر شده بود.
وی در این‌باره گفته بود: «بنده نه در شهرک قدس و نه در پردیسان هیچ ساخت و‌سازی ندارم و اینجا باید عنوان کنم که بنده در قم به جز همان خانه پدری، یک وجب زمین هم ندارم. معتقدم رجال سیاسی نباید به این سمت حرکت کنند اما می‌توانند با بیرون‌آوردن لباس سیاست به‌دنبال مسائل اقتصادی و مادی باشند».
توزیع شبنامه‌های انتخاباتی به‌خصوص در حوزه‌های انتخابیه کاندیداها رنگ و بوی دیگری دارد. این‌بار نه وزیری در کار است و نه تحقیق و تفحصی بلکه رقابت و جنگ تن به تن یک کاندیدا با کاندیدایی دیگر بر سر ورود به بهارستان است.کم نیستند شبنامه‌هایی که درباره بسیاری از طرح‌ها و لایحه‌ها در مجلس توزیع می‌شوند و چه بسا تأثیرگذار هم خواهند بود؛ کاغذهایی که شاید بخش کوچکی از آنها در رسانه‌ها منتشر می‌شود و بخش اعظم آنها در کازیه‌های نمایندگان پنهان می‌ماند.
بازار توزیع شبنامه‌ها در مجلس بیش از گذشته داغ شده‌است. به‌طور قطع باید منتظر انتشار شبنامه‌های دیگری از سوی افراد مجهول‌الهویه در کازیه‌ها یا تلفن‌های همراه نمایندگان مجلس بود. قرائت گزارش تحقیق و تفحص از تأمین اجتماعی که پای 37 نماینده مجلس را به مجموعه کسانی که از مدیران این سازمان هدایای کلان دریافت کرده‌اند باز کرد، زنگ خطر را برای مجلس به صدا درآورد. شاید عده‌ای از داخل یا بیرون مجلس در آینده بخواهند با هر اهرم فشاری جلوی برخی تحقیق و تفحص‌ها را بگیرند. توزیع شبنامه‌ها درهمان ایام رأی اعتماد به کابینه می‌توانست محل ورود هیأت نظارت بر نمایندگان باشد؛ هیأتی که برای بررسی عملکرد نمایندگان تشکیل شده اما عملا هنوز گزارش جامعی از آن منتشر نشده است.
