برای گامهای جزئی در مراحل بعد تصمیمگیری خواهد شد. این گامها شامل اقدامات متقابل دوطرف شده و طی یک جدولبندی نهایی میشود. در مسیر 6ماهه توافق اولیه ایران و 1+5 برخی اقدامات تحریکآمیز از سوی کشورهای غربی طرف مذاکره با ایران رخ داده است که برخورد هوشمندانه و عقلانی ایران را طلب میکند. تحریمی که وزارت خزانهداری آمریکا اخیراً علیه 19شخصیت و شرکت ایرانی و خارجی اعمال کرد یکی از این اقدامات بود که به روح توافقنامه آسیب زد.
در ایران و آمریکا جریانهایی مخالف توافق هستند و این به سابقه بیاعتمادی در تعاملات سیاسی 2 کشور طی سالهای طولانی برمیگردد. حکومتهای ایران و آمریکا اکثریتی هستند و بدیهی است که احزاب و جریانات رقیب در توافق تشکیک داشته باشند. براین اساس تحریم اخیر را نمیتوان برخورد حاکمیتی آمریکا با ایران تلقی کرد، چرا که تا نهاییشدن فاصله زیادی دارد. براین اساس ایران همچنان باید براساس حسننیت برخورد کند و امیدوار بماند که رئیسجمهور آمریکا شخصاً تحریمهای مشابه را به امضا و تأیید نرساند. تصمیمی که آقای ظریف برای ادامه گفتوگوها گرفت قابل توجیه و براساس یک تحلیل درست صورت گرفته است؛ ایران نمیتواند در این مرحله برخورد منفی کند.
غرب اگرچه رفتار منفی از خود نشان میدهد اما نمیشود ایران در مرحلهای که در آن قرار داریم برخورد منفی با کشورهای طرف مذاکره داشته باشد. حضور آقای عراقچی در بروکسل و دیدار با خانم اشتون اعتبار ایران را بالا میبرد و نشاندهنده رفتار سازندهای است که ایران در قبال برخورد منفی غرب در پیش گرفته است. اتخاذ چنین سیاستی از سوی دیپلماتهای کشورمان اثبات میکند که ایران بهطور واقعی بهدنبال حل مشکل است و بهدنبال بهانهای برای فرار از توافق نمیگردد.
این تصمیم هم که شورای وزیران اتحادیه اروپا در آخرین نشست خود در سال 2013رفع تحریمها را به بعد از اجرای تعهدات ایران، تأیید آژانس بینالمللی انرژی اتمی و توصیه کاترین اشتون منوط کرد مشکلی در اجرای توافقنامه ایجاد نمیکند. توافقنامه میگوید رفع تحریمها بهتدریج و طی یک بازه زمانی 6ماهه انجام میشود و دوطرف در این مسیر حرکت خواهند کرد.
هرگونه اقدام در جهت اثبات صلحآمیز بودن برنامه هستهای در عرصه بینالمللی به نفع ایران است. عدمهمکاری سوءظنها را تشدید میکند. به همین دلیل همکاری یک ضرورت در تعامل با 1+5 محسوب میشود. اراده ایران پس از 10سال در حل پرونده هستهای محرز است. بهنظر میرسد در طرف مقابل نیز اراده برای حل نهایی مسئله هستهای ایران وجود دارد. بهدلیل اینکه آمریکا توافقنامه ژنو را بهرغم اعتراض رژیم صهیونیستی و عربستان امضا کرد.
جان کری در مصاحبهای به صراحت به منتقدان توافق اعلام کرد که ایران زمانی که 164سانتریفیوژ داشت پیشنهاد توافق داد ولی با رد پذیرش از سوی غرب الان 19هزار سانتریفیوژ دارد. این نشان میدهد که آمریکا شرایط منطقه را درک کرده و دنبال تعامل با ایران بهعنوان یک قدرت منطقهای است. اراده غرب تحتتأثیر گروههای فشار و لابی صهیونیستها در داخل آمریکا متزلزل نشان میدهد اما از بین رفتنی نیست. آقای اوباما تصمیم دارد که پرونده هستهای ایران به نتیجه برسد. تحولاتی که در نظام منطقهای و بینالمللی اتفاق افتاده کشورهای غربی را وادار به نشستن پای میز مذاکره کرده است. چنین شرایطی آنها را ناچار به اجرای توافقنامه ژنو نیز خواهد کرد.
* کارشناس مسائل بینالملل