در این روزها که هوای خاکستری ریه‌هایمان را پر کرده است، خیلی‌ها توان زیستن را از دست می‌دهند. مثل همه آن 4196 نفری که در دی‌ماه امسال در تهران درگذشتند یا آن 4023نفری که در آذر‌ماه فوت شدند. چندی پیش رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران به نقل از وزارت بهداشت اعلام کرد که در یک سال گذشته در تهران 2724مرگ منتسب به آلودگی هوا داشته‌ایم. براساس آمارهای سازمان بهشت زهرا، ایست قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی، مرگ داخل رحم (سقط جنین) و نارسایی تنفسی ازجمله مهم‌ترین دلایل مرگ است. این دلایل همچنین ازجمله عوارضی است که پزشکان برای آلودگی هوا ذکر میکنند. اعتراضات در مورد آلودگی هوا تمامی ندارد و همه مسئولان از مجلس و محیط‌زیست تا هنرمندان و شهروندان عادی از شرایط موجود گله کرده‌اند ولی انگار این ابر خاکستری آسمان در ذهن‌های متولیان ته‌نشین شده و کاری اصولی و جدی در پیش نمی‌گیرند.
در این میان وزارت بهداشت سکوت بیشتری داشته است. هر چند تأمین بهداشت عمومی و ارتقای سطح آن از طریق اجرای برنامه‌های بهداشتی، خصوصاً در زمینه سلامت محیط و مبارزه با بیماری‌ها ازجمله مسئولیت‌های وزارت بهداشت است؛ اما هیچگاه وزارت بهداشت مستقیم وارد ماجرای آلودگی هوا نشده است. مدیران و مسئولان این وزارتخانه در بهترین حالت به مردم توصیه‌های بهداشتی مانند بیرون‌نیامدن از خانه ارائه میکنند. به قول رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران درصد بسیار کمی از عوامل تعیین‌کننده سلامت مردم در اختیار وزارت بهداشت و درمان است به‌طوری که تنها 25درصد عوامل تأثیرگذار بر سلامت افراد تحت کنترل وزارت بهداشت است و در 75درصد عوامل مداخله‌ای نمی‌تواند داشته باشد.
دکتر علی جعفریان به صراحت اعلام کرد که وزارت بهداشت قرار نیست آلودگی هوا را کنترل کند، وزارت بهداشت عوارض آلودگی هوا را کاهش می‌دهد و به بیمارانی که از آلودگی هوا صدمه می‌بینند خدمت‌رسانی می‌کند. سایر عوامل تأثیرگذار بر آلودگی هوا باید اصلاح شود تا کارایی وزارت بهداشت بیشتر و تعداد مراجعات کمتر شود.
متولیان وزارت بهداشت معتقدند که آلودگی هوا عملا کارایی وزارت بهداشت را کاهش داده است و مشکلات سیستم درمانی را اضافه می‌کند. با نگاهی به ماموریت، اهداف و شرح وظایف وزارت بهداشت که در پایگاه اینترنتی این وزارتخانه آمده متوجه می‌شویم که این وزارتخانه وظیفه مشخصی برای پیشگیری از بیماری‌هایی که شرایط محیطی مسبب آن است برای خود درنظر نگرفته است؛ شرایطی مانند آلودگی‌های زیست‌محیطی که می‌تواند سلامت همه افراد جامعه را به خطر بیندازد. گویی این وزارتخانه پس از بیماری خود را مسئول سلامت می‌داند درصورتی که اصل پیشگیری قبل از درمان در همه حوزه‌ها اهمیت بیشتری دارد.
موضوع آلودگی هوا مثل توپ در زمین بازی متولیان می‌گردد و کسی حاضر نیست تصمیم نهایی را بگیرد. هر از گاهی پیشنهادهایی در مورد انتقال پایتخت، ممنوعیت تردد خودروها، تغییر استاندارد سوخت و خودرو داده می‌شود ولی بسیاری از این پیشنهادها فارغ از عملی یا غیرعملی بودنشان، کمتر و جسته و گریخته اجرایی می‌شوند. تنها چیزی که در این میان به‌صورت جدی فرسوده و کاسته می‌شود جان آدم‌هاست. حال که این چندین متولی تولید یا کاهش آلودگی هوا در جامعه به دادن آمارهای تکان‌دهنده یا توصیه‌های تغذیه‌ای اکتفا کرده‌اند چه خوب است که دستگاه‌های مربوطه که امید شهروندان دودزده کلانشهر‌ها هستند قدمی جدی بردارند و با عاملان اصلی تولید آلودگی هوا برخورد کنند.
