به گزارش ایرنا، حسین موسویان درباره مذاکره میان ایران و آمریکا با بیان اینکه مذاکرات مستقیم میان دو کشور در دوران دکتر روحانی به بالاترین سطح خود در تاریخ روابط سیاسی دو کشور رسیده است، افزود: مذاکرات میان وزرای خارجه و مذاکره تلفنی میان دو رییس جمهوری برای نخستین بار در این دولت اتفاق افتاد.
وی اظهار داشت: اصل این پدیده در دوران آقای احمدی‌نژاد شکل گرفت. نخستین ملاقات دوجانبه میان سفرای ایران و آمریکا در بغداد صورت گرفت و سوژه هم پرونده عراق و مشکلات این کشور بود.
وی به مذاکرات سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی با ویلیام برنز نفر سوم وزارت خارجه امریکا در آن زمان اشاره کرد و افزود: احمدی‌نژاد در چهار سال دوم ریاست جمهوری خود از تمام پتانسیل و ظرفیتش برای مذاکره و کاهش تنش میان ایران و امریکا استفاده کرد.
موسویان با یادآوری اینکه در آن زمان فضای بین‌المللی به اندازه‌ای منفی بود که اجازه تحقق برنامه‌های عملیاتی احمدی‌نژاد را نمی‌داد، افزود: حالا اگر تلفن روحانی و اوباما مقداری مورد سوال قرار گرفته، احمدی‌نژاد بارها اعلام کرد که حاضر است بدون پیش شرط با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشد که این موضع‌گیری فراتر از تلفن میان دو رییس جمهور در دولت یازدهم بود.
این دیپلمات سابق کشورمان ادامه داد: روحانی محترمانه از زیر مذاکره مستقیم با اوباما شانه خالی کرد اما احمدی‌نژاد خواهان مذاکره مستقیم بود و مشکل از جانب طرف آمریکایی بود که آمادگی مذاکره را نداشت.
وی با یادآوری مواضع رهبر معظم انقلاب درباره مذاکره با آمریکا نیز اظهار داشت: ایشان در عید امسال فرمودند به نتیجه مذاکرات خوش‌بین نیستم اما اگر دولت معتقد به مذاکره مستقیم است می‌تواند این کار را انجام دهد، پس ایشان به دولت پیشین هم اجازه این کار را داده بود.
موسویان با تاکید بر یک مذاکره موازی افزود: باید یک مذاکره میان ایران و 1+5 پیرامون مساله هسته‌ای و یک مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا در خصوص تمام مسایل مورد نگرانی دو طرف صورت گیرد.
وی ادامه داد: چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم، ایران و آمریکا در عراق از یک دولت حمایت می‌کنند و هر دو موثرترین قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در عراق هستند که این مساله در افغانستان نیز مصداق دارد.
وی با یادآوری اینکه متحدان آمریکا در منطقه از طالبان و القاعده در افغانستان و عراق حمایت می‌کنند، اظهار داشت: در بحران سوریه هم ایران و آمریکا نقش عمده را بازی می‌کنند ضمن اینکه دو کشور می‌توانند در ثبات و امنیت خلیج‌فارس مسایل خود را حل و فصل کنند.
به عقیده وی، خروج نیروهای آمریکایی از خلیج‌فارس و واگذاری تامین امنیت آن به کشورهای منطقه به مرور زمان و بدون مذاکره مستقیم ایران و آمریکا عملی نمی‌شود.
موسویان تاکید کرد: ایران و آمریکا باید وارد مذاکرات جامعی شوند که تمام دغدغه‌های دو طرف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. این مذاکره قطعا با مخالفت جبهه‌ای از اعراب رو به رو خواهد شد و با تمام قدرت تلاش می‌کند مانع از هرگونه مذاکره میان دو طرف شود.
وی با بیان اینکه در هیات حاکمه آمریکا در مورد نحوه برخورد با ایران شکاف جدی ایجاد شده است، گفت: اسرائیل با تمام قدرت به دنبال متوقف کردن روند تنش‌زدایی میان ایران و آمریکا است و سفرای عرب برخی کشورها هر روز در کنگره آمریکا در حال مانور سیاسی و لابی کردن با یک نماینده هستند.
موسویان تاکید کرد: هر چند ده‌ها عضو منافقین در کنگره در حالی لابی برای ممانعت از مذاکره و تعامل میان تهران - واشنگتن هستند اما باراک اوباما با وجود تمام محدودیت‌هایی که دارد در استراتژی خود در قبال ایران کاملا جدی است. اوباما مصمم به شکستن این بن‌بست و عبور از مساله هسته‌ای ایران است. برای تحقق این امر هم اوباما باید امتیازهایی را واگذار و امتیازهایی را هم دریافت کند.
به گفته وی، در میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس هم در باره ایران شکاف و اختلافات جدی وجود دارد و اینطور نیست که تمام کشورها و افکار عمومی آنها معتقد به برخورد نظامی و تقابل با ایران باشند که این شکاف واقعیتی است که به دولت جدید ایران فرصت می‌دهد.
وی با یادآوری علت بهبود روابط تهران - ریاض در اواخر دولت هاشمی و دوران اصلاحات اظهار داشت: از طرف آقای هاشمی مامور رایزنی با ملک عبدالله که آن زمان ولیعهد بود، شدم که نتیجه آن توافق بر سر بسته جامعی از همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی بود.
موسویان با بیان اینکه موافقت تمامی مقام‌های ایرانی هم در این خصوص به دست آمده بود، افزود: بر اساس همین رایزنی‌ها بود که روابط تهران - ریاض در اواخر دوره آقای هاشمی و سپس اوایل دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی به سطحی رسیده بود که حتی قبل از انقلاب هم ما شاهد چنین روابط خوبی نبودیم.
وی یادآور شد: این بسته همچنان روی میز است و برای تنش‌زدایی از رابطه دو همسایه باید این بسته‌ها و طرح‌ها دوباره احیا شود.
عضو اسبق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران توافق اخیر ایران و گروه 1+5 در موضوع هسته‌ای را از دیدگاه دو طرف مطلوب و ایده‌آل ندانست و گفت: هیچ‌کدام از طرفین با امضای این توافق به خواسته‌های حداکثری خود نرسیدند اما با توجه به شرایط یا همان وضعیت پرونده هسته‌ای، کسب دستاوردهایی بیش از این نه برای طرف ایرانی و نه برای 1+5 مقدور و ممکن نبود.
موسویان با تاکید بر اینکه آمریکا از زمان اجرای معاهده ان. پی. تی تا کنون به شکل رسمی، غنی‌سازی در هیچ کشوری حتی متحدان و دوستان خود از جمله آلمان و ژاپن را به رسمیت نشناخته است، گفت: عدم به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی از جانب آمریکا تنها در خصوص ایران اعمال نمی‌شود و سیاست کلی و 40 ساله آمریکا است.
وی در عین حال افزود: امروز 1+5 پذیرفته است که ایران می‌تواند در عمل غنی‌سازی اورانیوم را در قبال اقدام‌های اعتمادسازی مانند شفافیت‌سازی، افزایش بازرسی‌ها و اعمال برخی محدودیت‌ها در درصد آن مانند ممنوعیت غنی‌سازی بیش از 5 درصد در خاک کشور خود انجام دهد.
به عقیده این دیپلمات ایرانی، توافقی که ایران در نهایت با قدرت‌های بزرگ جامعه جهانی خواهد داشت هم به این شکل خواهد بود که قدرت‌های بزرگ، غنی‌سازی را در عمل در ایران خواهند پذیرفت اما این مساله را به شکل رسمی اعلام نخواهند کرد.
موسویان به مذاکرات هسته‌ای در دوران اصلاحات اشاره کرد و گفت: متاسفانه در داخل کشور در خصوص ابعاد مثبت مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی و امتیازهای اقتصادی و تجاری که اروپایی‌ها به ایران می‌دادند، غفلت شد.
وی غنی‌سازی را نقطه اصلی اختلاف ایران و غرب در موضوع هسته‌ای دانست و افزود: در آن زمان آمریکا به دنبال غنی‌سازی صفر در ایران بود و در حالی که اکثر اروپایی‌ها آماده بودند غنی‌سازی محدود با کنترل ویژه را در ایران بپذیرند که همین مساله به شکست مذاکرات در 1384 منتهی شد.
این دیپلمات با سابقه، علت موفقیت این بار مذاکرات ایران با 1+5 را در تغییر موضع ایالات متحده دانست و اظهار داشت: موضع آمریکا از غنی‌سازی صفر به ایران بدون بمب هسته‌ای تغییر پیدا کرده است و آمریکایی‌ها پذیرفته‌اند که با غنی‌سازی در ایران مشکلی نداشته باشند.
موسویان تاکید کرد: دولت یازدهم با گرفتن پذیرش غنی‌سازی در خاک ایران از 1+5 حتی به همین میزان 5 درصد از اصلی‌ترین مانع پیش روی مذاکرات پیشین عبور کرده است.
وی اصول توافق ژنو را با طرحی که ایران در ماه مارس 2005 به اروپایی‌ها داده بود، یکی دانست و گفت: در آن زمان این طرح به دلیل موضع آمریکا در خصوص غنی‌سازی توافقی انجام نشد اما در 2013 به دلیل تغییر همین موضع بود که توافق حاصل شد.
موسویان درباره برخی انتقادهای داخلی به توافق ژنو نیز گفت: در داخل ایران طیف قابل توجهی توافق ژنو را قبول ندارند؛ ما در طول این شش ماه با انتقادهای داخلی فراوانی رو به رو خواهیم بود و اگر این پروسه به نتیجه رسیده و وارد فاز اجرایی توافقنامه نهایی هم شویم باز با همین موج از انتقادها باید دست و پنجه نرم کنیم.
وی پیش‌بینی کرد که گروه 1+5 در عمل با غنی‌سازی اورانیوم در ایران کنار خواهد آمد و در مقابل آن به بازرسی‌های گسترده از تاسیسات هسته‌ای ایران دست پیدا خواهد کرد.
این دیپلمات ایرانی با تاکید بر اینکه مصوبات شورای امنیت بالاتر از معاهده ان. پی. تی هستند، گفت: طبق منشور سازمان ملل، ایران متعهد است قطعنامه‌های شورای امنیت را اجرا کند اما ایران هم تا کنون قطعنامه‌های شورای امنیت را اجرا نکرده است اما در توافق نهایی کسی نمی‌تواند قطعنامه‌هایی را که از منظر حقوقی مسلط بر ان پی تی هستند، نادیده بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه دو طرف باید از خود انعطاف نشان دهند، گفت: گروه 1+5 باید اندکی از قطعنامه‌های شورای امنیت کوتاه بیاید و ایران هم باید اندکی فراتر از ان پی تی را بپذیرد هر چند ایران در حال حاضر هم با متوقف کردن غنی‌سازی بالای 5 درصد در حقیقت اقدامی فراتر از ان پی تی را پذیرفته است.
موسویان با بیان اینکه همه مذاکره‌کنندگان ایرانی توقف غنی‌سازی بالای 5 درصد را پذیرفته‌اند و این منحصر به دولت جدید نیست، گفت: این سیاست یک سیاست واحد و در حقیقت سیاست نظام است چراکه ایران به غنی‌سازی بیش از 5 درصد نیازی ندارد.
موسویان یادآور شد: فضای روابط ایران و جهان غرب در دوران احمدی‌نژاد به اندازه‌ای متشنج بود که امکان هیچ‌گونه معامله‌ای وجود نداشت. در دومین دور از ریاست جمهوری باراک اوباما حضور جان کری در جامه وزیر امور خارجه و چاک هیگل در قامت وزیر دفاع ورق را به سود دیپلماسی بازگرداندند.
وی تاکید کرد: در تاریخ 34 ساله روابط ایران و امریکا ما هیچ‌گاه شاهد شکل‌گیری چنین مثلثی در کاخ سفید نبوده‌ایم که تمام اضلاع آن در این سطح معتقد به تعامل و بهبود رابطه با ایران باشند. بنابراین این یک پدیده کمک‌کننده بود.
موسویان با تاکید بر این که انتخابات ایران بود فضای منفی علیه ایران در سطح بین‌الملل را تغییر داد، گفت: ترکیب آقایان ظریف، روحانی، شمخانی و صالحی که تصمیم‌گیرنده‌های اصلی در برنامه هسته‌ای ایران پس از رهبری هستند، نگاه مثبت جهان را به سمت خود جلب کرده‌اند.
به عقیده وی، گروه 1+5 بر سر اصل پذیرش مساله غنی‌سازی در خاک ایران در دوران احمدی‌نژاد به این باور رسیده بود اما به دنبال زمان و فرصتی برای معامله بودند که زمینه این معامله با انتخابات آمریکا و انتخابات ایران فراهم شد.
