وی با اشاره به تخریب گسترده پوشش گلسنگی تشکیل‌دهنده پوسته‌های زیستی خاک حاشیه این تالاب گفت که اگر روند موجود ادامه داشته باشد در آینده نزدیک، شاهد شکل‌گیری کانون ریزگردها در این استان سرسبز شمالی خواهیم بود.
عوامل تخریب‌کننده
براساس مستندات علمی پوسته‌های زیستی خاک یکی از مهم‌ترین فاکتورهای ارزیابی مراتع پایدار محسوب می‌شوند. پوسته‌های زیستی به اجتماعی از موجودات کوچک اما مهم شامل گلسنگ‌ها، خزه‌ها، جگرواش‌ها، سیانوباکتری‌ها و غیره اطلاق می‌شود که رابطه تنگاتنگی با سطح خاک دارند و یک لایه افقی نازک منسجم را ایجاد می‌کنند. این لایه‌ها باعث کاهش فرسایش بادی و آبی خاک می‌شوند. درعین حال پوسته‌های زیستی خاک، نسبت به تخریب‌ها بسیار آسیب‌پذیرند و به‌راحتی خرد می‌شوند، به‌ویژه وقتی این پوسته‌ها خشک هستند چرای دام، فعالیت‌های گردشگری و آتش‌سوزی بر تخریب این پوسته‌ها دامن می‌زند.
سهرابی که دکترای گل‌سنگ‌شناسی از دانشگاه هلسینکی دارد یکی از عوامل اصلی بروز ریزگردها را تخریب مراتع استپی کشور براثر چرای بیش از ظرفیت مجاز در مراتع کشور می‌داند. دیدگاهی که تا پیش از این کمتر به آن اشاره شده است با وجود این، وی با قاطعیت می‌گوید که بیش از 50درصد ریزگردهای کشور خاستگاه مرتعی و بیابانی دارد. با همین نگاه، وی وضعیت مراتع استپی حاشیه تالاب بین‌المللی آلاگل را بحرانی وصف و تصریح می‌کند که پوسته زیستی خاک(گلسنگ‌ها و خزه‌ها) در این منطقه سطح گسترده‌ای از زمین را پوشانده که نقش حفاظت از تالاب را برعهده دارد اما فعالیت‌های غیرمسئولانه اعم از تردد تراکتور، چرای بیش از حد دام و حضور دامداران و آتش‌سوزی در منطقه، این پوشش ارزشمند را به‌شدت تخریب کرده است.
پوشش اراضی اطراف تالاب آلاگل یکی از غنی‌ترین ذخیرگاه‌های گلسنگ‌های خاکزی کشور محسوب می‌شود. به‌عبارت دیگر مرغوب‌ترین پوشش گلسنگی است که به‌دلیل گستره‌ای که دارند مانع شست‌وشوی خاک شور اطراف تالاب، فرسایش و ایجاد سیلاب و نهایتا افزایش شوری تالاب می‌شوند. با وجود این، فعالیت‌های لجام‌گسیخته انسانی در فصول مرطوب بر تخریب این پوست‌های زیستی خاکی دامن می‌زند.
طرحی برای احیا یا تخریب؟
اجرای طرح احیای مرتع، بیابان‌زدایی و استفاده از گیاهان شوره‌زدا که با کاشت گیاه غیربومی اتریپلکس در این منطقه اجرا شده است یکی از عوامل بسیار اثر‌گذار در تخریب پوسته‌های ارزشمند خاکی حاشیه این تالاب بوده است تا آنجا که سهرابی می‌گوید: این طرح درحالی اجرا شده که این منطقه با داشتن چنین پوسته ارزشمندی مشکلی نداشته است، درواقع عملیاتی شدن این طرح سبب شد تا با تراکتور عرصه حاشیه تالاب شخم زده شود و در نتیجه زیست پوسته‌های خاکی (گلسنگ‌ها و خزه‌ها) که طی قرن‌ها شکل گرفته بود اغلب دفن و نابود شود. در واقع ما پایداری طبیعت را به بهانه اصلاح مرتع تخریب کردیم.
او تصریح می‌کند: با توجه به تغییر اقلیم چندان دور از انتظار نیست که روزی گنبدقابوس پوشیده از ریزگردها شود. وجود تپه‌های رسی در منطقه بستر مناسبی برای تولید ریزگردهاست و چرای دام می‌تواند این منطقه را به یک مخزن بزرگ ریزگرد در شمال‌شرق کشور تبدیل کند. این هشدارها بیش از هرچیز ضرورت ورود سازمان حفاظت محیط‌زیست را برای جلوگیری از فاجعه بروز ریزگردها در این بخش کشور خاطرنشان می‌کند. سهرابی با رد این نظریه که ریزگردها خاستگاه تالابی دارند، تأکید می‌کند که منشا بخش بزرگی از ریزگردها مرتعی و ناشی از چرای بیش از حد دام در مراتع است، درعین حال وی منکر ورود ریزگردهای عراقی به کشور نمی‌شود.
به اعتقاد این گلسنگ‌شناس، سازمان حفاظت محیط‌زیست باید در اسرع وقت چتر حفاظتی خود را بر اراضی حاشیه این تالاب که پوشیده از گلسنگ‌هاست بگستراند به‌ویژه آنکه تالاب آلاگل در فهرست کنوانسیون رامسر ثبت شده و جایگاه بین‌المللی دارد. در غیر این صورت، با نابودی پوسته‌های زیستی، شوری آب چند برابر افزایش می‌یابد و باعث تنش در تنوع زیستی تالاب می‌شود زیرا نبود پوسته‌های زیستی به شست‌وشوی خاک دامن می‌زند و به آفتی تهدید‌کننده تبدیل می‌شود. وی ضمن هشدار نسبت به بروز بحران در تالاب آلاگل می‌گوید که همان بلایی که بر سر ارومیه آمده است با تخریب و نابودی پوشش گلسنگ‌ها یا پوسته‌های زیستی در انتظار این تالاب است.
آلاگل روی لبه تیغ
سهرابی در حالی نسبت به بروز فاجعه در آلاگل هشدار می‌دهد که احمدعلی کیخا، معاون طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست در آستانه برگزاری روزجهانی تالاب‌ها از آلاگل، آلماگل و آجیگل به‌عنوان سایت تالابی نام برد که بر اثر تلاش‌های سازمان محیط‌زیست از لیست قرمز مونترو خارج شده است. لیست قرمز مونترو آن‌دسته از تالاب‌های ثبت‌شده در کنوانسیون رامسر را دربرمی‌گیرد که از نظر اکولوژیکی شرایط ناپایداری دارند و با خطر نابودی مواجه هستند در حال حاضر نام 6تالاب از تالاب‌های ثبت شده کشوردر کنوانسیون رامسر در لیست قرمز مونترو قرار دارد.
