اخیرا وزیر نیرو با اعلام اینکه از طریق باروری ابرها 15درصد بارش بیشتر در کشور اتفاق افتاده است، گفت: منابع آب تجدیدشونده کشور بهشدت افت کرده است. این اظهارنظر وزیر را میتوان به نوعی موافقت تلویحی وی با پدیده بارورکردن ابرها دانست. هدف باروری ابرها تقویت تشکیل و رشد بلورهاییخ (Ice Crystal) در ابرهای سرد و رشد قطرکهای درون ابرهای گرم و درنتیجه افزایش بارش برف یا باران است.
بهعبارت دیگر، باروری ابرها روشی جدید برای تأثیرگذاری روی ابرهای طبیعی است که در آن با استفاده از مواد شیمیایی آب بیشتری از ابر به شکل باران یا برف گرفته میشود. اما همه مسئولان درباره استفاده از سامانههای بارورسازی ابرها نظر یکسانی ندارند از جمله خانم ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیطزیست که معتقد است نباید از دستگاههای بارورکننده ابر به هیچ وجه استفاده کرد.
به گفته وی، این کار تأثیر چندانی ندارد و عوارض و آثاری نیز دارد و نباید از این سامانه آزمایشی تا زمانی که استاندارد بینالمللی دریافت نکرده است، در جوامعی که انسان در آن زندگی میکند، استفاده شود. اما چه دلیل علمی برای مخالفت معاون رئیسجمهور با استفاده از این سامانه وجود دارد؟
به اعتقاد این مقام مسئول، بیشترین نگرانی سازمانهای دیگر همچون سازمان زمینشناسی در استفاده از این دستگاهها درخصوص تأثیرگذاری آن روی زمینلرزه است. اما این تنها دلیل مخالفت با سامانههای بارورسازی ابرها نیست. به اعتقاد کارشناسان، بارورسازی ابرها تنها در مناطق مستعد میتواند باعث افزایش بارش شود و در هر منطقهای جواب نمیدهد. مثلا در مناطقی که آلودگی هوا زیاد است، ممکن است ذرات ریز داخل ابرها آنقدر زیاد شود که به جای بارورشدن ابر، آن را عقیم سازند.
در منطقه خشک هرقدر هم عمل بارورسازی انجام شود یا چنانچه در منطقه مرطوب، ذرات معلق کم باشد، بارش صورت نخواهد گرفت. بعضی مناطق هم مناطق فرونشینی هوا هستند و هوای مرطوب به اندازه کافی بالا نمیرود و بنابراین بارش هم در کار نخواهد بود. اما تحقیقات علمی برای اثبات این مسئله که کار بارورسازی ابرها در کل کار صحیحی است یا اشتباه، ضروری بهنظر میرسد چرا که به گفته مدیرمرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، هزینه هر سورتی پرواز برای باروری ابرها حدود 50 تا 60 میلیون تومان است که بهطور میانگین هزینه انجام یک عملیات 2ماهه برای باروری ابرها بیش از 500میلیون تومان است.
بنابراین باید درنظر داشت که هر بار اشتباه در زمینه باروری ابرها میتواند هزینه بسیار زیادی در بر داشته باشد. اما مسئولانی که در زمینه بارورسازی ابرها فعالیت دارند با این انتقادات موافق نیستند و بر این باورند که این کار در کشور دستاوردهای مثبتی ازجمله افزایش 15درصدی میزان بارش داشته است.
حدود 12سال از راهاندازی مرکز ملی بارورسازی ابرها میگذرد که مسئولان این مرکز معتقدند، تاکنون اقدامات فراوانی در زمینه کسب دانش فنی باروری ابرها، ایجاد مرکزی با عنوان مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، خرید هواپیما و تجهیزات مخصوص بارورکردن ابرها و تهیه رادارهای هواشناسی انجام شده است.
مسئولان این امر معتقدند که در این سالها موضوع باروری ابرها از جایگاهی ویژه در کشور و منطقه برخوردار است. به گفته مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری، علم باروری ابرها در ایران کاملا بومیسازی شده و از سال1387 فعالیت باروری ابرها در ایران بهصورت کاملا مستقل انجام میشود. اکنون 2فروند هواپیمای آنتونوف26 مجهز به وسایل و تجهیزات مختلف اندازهگیری پارامترهای جوی، تجهیزات تزریق مواد بارورسازی شامل سیستم شلیک یدید نقره و ژنراتورهای توزیع نیتروژن مایع در اختیار مرکز باروری ابرهاست.