در حال حاضر 1308گونه گیاهی، 136گونه پرنده، 38گونه پستاندار، 28گونه خزنده، 2گونه دوزیست و 10گونه ماهی در تهران شناسایی و گزارش شده است و این ستاد حفاظت از تنوع زیستی را در دستور کار خود قرار داده است.آنگونه که علی محمد شاعری رئیس ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران خبر داده، توسعه شهر‌نشینی همواره با تخریب کوسیستم‌های طبیعی و تنوع زیستی همراه است و پیامد آن، از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری است.
با توجه به نقش بی‌بدیل اکوسیستم‌های طبیعی و ارزشمند اطراف شهر تهران نظیر پارک‌های جنگلی، آثار طبیعی ملی، رود‌دره‌ها، مناطق حفاظت شده و ارتفاعات و کوه‌های مشرف به شهر تهران، لزوم حفظ اینگونه مناطق بیش از گذشته احساس می‌شود.
2منطقه جاجرود و ورجین در استان تهران با مساحت 82118هکتار جزو مناطق حفاظت‌شده به شمار می‌روند و 2 پارک ملی سرخه‌حصار و خجیر در استان تهران انواعی از بکر‌ترین و ارزشمندترین رویشگاه‌های طبیعی، استپی، بیشه‌ای و کوهستانی را در خود جای داده‌اند. این‌دو منطقه حفاظت شده و پارک‌های ملی تهران در حال حاضر از تنوع زیستی بسیار بالایی برخوردار هستند و نقش بسیار مهمی در بهبود زندگی شهروندان تهرانی دارند. اهمیت تنوع زیستی شهری و حفظ بقا و احیای گونه‌های گیاهی و جانوری در شهر تهران، این ستاد را برآن داشت تا عملیات مدیریت تنوع زیستی را تدوین کرده و با همکاری شهرداری‌های مناطق 22گانه و سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی به اجرا گذارد.
شاعری مهم‌ترین محورهای عملیاتی مدیریت تنوع زیستی را تشکیل بانک اطلاعات تنوع زیستی شهر تهران، مدیریت صحیح منابع زیستی و اکو‌لوژیک شهر تهران، بررسی و مطالعه گونه‌های گیاهی مؤثر در ارتقا و بهبود محیط‌زیست، حفاظت از آثار طبیعی و ثبت آن در فهرست آثار طبیعی ملی، اتخاذ شیوه‌های مناسب به‌منظور جلوگیری از انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری شهر تهران، برنامه‌ریزی جهت ارتقای سطح آگاهی‌های شهروندان درخصوص اهمیت و ارزش تنوع زیستی، ایجاد سیستم پایش دقیق تنوع زیستی شهر به‌طور مستمر، نظارت و کنترل باغ‌ها و موزه‌های تاریخ طبیعی و حیات‌وحش عنوان کرد.
همچنین حفاظت از گونه‌های زیستی شهر تهران تأثیر بسیار مهمی بر اکوتوریسم شهری و جذب گردشگر داخلی و خارجی و بهبود شرایط اشتغال خواهد گذاشت. حفاظت از تنوع زیستی پایه و اساس اکوتوریسم شهری به شمار می‌رود و با همین رویکرد در شهرهای بزرگ دنیا حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی نظیر پارک‌ملی، مناطق حفاظت شده، آثار طبیعی ملی، پارک‌های جنگلی و توسعه جنگلداری شهری و اجرای طرح‌های گردشگری سازگار با محیط‌زیست از اولویت‌های مهم مدیریت شهری به شمار می‌رود.
کمربندی برای حفاظت از زیست بوم
یکی دیگر از طرح‌های حفاظت از تنوع زیستی پایتخت در قالب طرح کمربند سبز تهران به اجرا در می‌آید. با اجرای 2فاز طرح کمربند سبز حاشیه تهران، سرانه فضای سبز برون‌شهری از 14.8 مترمربع به 23مترمربع افزایش یافت که این میزان نزدیک به استاندارد جهانی است و با اجرای فاز سوم طرح، این میزان نیز افزایش خواهد یافت و تا پایان سال به حدود 41هزار هکتار می‌رسد.
همچنین با تملک و تهیه شناسنامه برای باغ‌های دامنه جنوبی البرز، به‌زودی این باغ‌ها به پارک‌های عمومی تبدیل می‌شوند. این طرح در قالب طرح کمربند سبز تهران در مناطق یک، 2، 5، 4و 22 اجرا می‌شود.در فازهای اول و دوم طرح کمربند سبز پیرامون تهران 39هزار و 620هکتار فضای سبز در اختیار شهروندان تهرانی قرار گرفته بود. در فاز سوم این طرح که از سال‌جاری به اجرا درآمده است، تا 15اسفند ماه، 1350هکتار دیگر از کمربند سبز مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
موضوع تملک و تبدیل باغ‌ها به پارک‌های عمومی با حفظ تمامیت باغ‌ها از مدتی پیش با هدف اجرایی کردن منویات رهبر معظم انقلاب در دستور کار شهرداری قرار گرفته است. این طرح قرار است با شناسایی عرصه‌هایی که قابلیت جنگلکاری در ارتفاع بالای 1800متر دارند، 10هزار هکتار باغ‌های دامنه جنوبی البرز را به فضای سبز تهران بیفزاید. پیش از این باغ ایرانی در ده‌ونک و باغ‌موزه آب در قلهک نمونه این طرح‌ها بود که برای استفاده عموم به بهره‌برداری رسید.
