داستان هروئین یا همان پودر کریستالی سفید رنگ، از سال 1874 آغاز شد و در حدود سال 1890 یک دانشمند آلمانی بنام «درسر» و چند دانشمند دیگر آن را پیگرفتند. این عده کشف کردند که هروئین میتواند در درمان برخی دردها موثر باشد.
از آن زمان به بعد بود که هروئین را برای معالجه اشخاص مبتلا به سل و سایر بیماریهای تنفسی و از همه جالبتر برای ترک اعتیاد به مرفین پیشنهاد کردند و گمان میکردند مصرف هروئین میتواند اثر اعتیاد مرفین را از بین ببرد.
علت این امر هم کاملا مشخص بود، چون یک مخدر قویتر میتواند اثرات فیزیولوژیکی داروی مخدر قبلی که ضعیفتر باشد را از بین ببرد و خود جانشین آن بشود. اما نکتهای که پزشکان آن زمان درک نمیکردند این بود که قدرت مسمومکنندگی هروئین 5 برابر مرفین است و این همان چیزی بود که هروئین را به زودی تبدیل به یک کابوس کرد.
هروئین که نام شیمیایی آن دیاستیل مورفین است، با عمل تقطیر از مورفین استخراج میشود. هروئین پودر کریستالی سفید رنگی است که در سال 1874 توسط دانشمند انگلیسی در بیمارستان سنتمری کشف شد.
وی این ماده را تترا استیل مورفین خواند تا اینکه در حدود سال 1890 دانشمند آلمانی بهنام درسر و چند دانشمند دیگر مطالعات بیشتری روی آن انجام دادند و دریافتند که از آن میشود برای معالجه اشخاص مبتلا به سل و سایر بیماریهای جهاز تنفسی و همچنین برای ترک اعتیاد به مورفین استفاده کرد. کارخانه بایر آلمان هم دست به تهیه تجارتی آن زد و به آن نام هروئین داد. شاید بایر کلمه هروئین را از کلمهای که در زبان آلمانی به معنی «عامل بسیار قوی و بسیار موثر که مقدار کم آن اثر زیاد دارد»، اقتباس کرده است.
چون مصرف هروئین میتواند اثر اعتیاد مورفین را از بین ببرد و در ضمن چون پس از مصرف هروئین البته فقط در شروع و اوایل مصرف آن، اعمال روانی و جسمانی به شدت تقویت میشود و شخص میتواند کار چند روزه را در یک روز تمام کند، به این ماده نام هروئین، مشتق از کلمهای به معنی قهرمان دادند.
پس از مصرف هروئین، معمولا کاهش ضربان قلب، کاهش تنفس، کم کردن حرکات روده و مهار رفلکس سرفه اتفاق میافتد و احساس گرما، به دنبال اولین مصرف معمولاً تهوع، استفراغ و خارش پیش میآید. یکی از ویژگیهای مصرفکنندگان، مردمکهای بسیار ریز (مردمک ته سنجاقی) است.
گذشته از این که هروئین اعتیاد شدید فیزیکی را در کمتر از 21 روز در 97 درصد اشخاصی که آن را مورد مصرف قرار دادهاند، به وجود میآورد. علایم کمبود هروئین بسیار زود احساس میشود، به طوری که معتاد را مجبور میسازد در فواصل زمانی مشخص (3 تا 5 ساعت برای هروئین در مقابل 8 تا 12 ساعت برای تریاک) از این ماده استفاده کند، تا اضطراب غیرقابل تحمل ناشی از کمبود را از بین ببرد.
علاوه بر این، پس از مدتی، مصرف هروئین به جز رفع احتیاج، اثر دیگری ندارد و مکانیسم وابستگی، ریتم تزریق و مقدار مصرف را رفته رفته افزایش میدهد و زوال و نابودی فرد را سرعت میبخشد.اعتیاد به هروئین بندگی مطلق است و معتاد فقط برای هروئین و توسط آن زنده است. فرد معتاد به علت آگاهی از اعتیاد خود رنج فراوان میبرد، اما ظاهرا کاری از دستش بر نمیآید.
هروئین برخلاف الکل که بعضی از رفتارهای سرکوب شده را آزاد میسازد، تعدادی از رفتارهای پایه، مانند رفتارهای جنسی، خشونتی و تهاجمی و حتی رفتارهای رفع گرسنگی را سرکوب کرده و از قدرت اصلی آن میکاهد و ایجاد حالت کرختی در معتاد باعث میشود که فشارهای مختلف و دردهای جسمانی بهویژه دلواپسی و اضطراب وی بهبود یابد.
وابستگی فیزیکی به هروئین بسیار شدید است و معتاد باید حداقل هر 8 تا 12 ساعت یکبار از این ماده مصرف کند تا از بروز علایم کمبود جلوگیری کند. هروئین که قدرت خوابآوری کمتری دارد، برانگیختگیهای شدید و خشنی ایجاد میکند، اما سهولت تفکر و خیالانگیزی مواد مخدر را ایجاد نمیکند، شاید به همین علت است که مصرف این ماده بیشتر در بین مردها متداول است. بررسیهای آماری نشان میدهد که در برابر هر 5 مرد معتاد فقط یک زن معتاد وجود دارد.
انگلستان، مهد هروئین
با وجود مشاهدات و داشتن اطلاعات زیاد، تا مدتها هروئین به همان رویه سابق مصرف میشد. به طوری که حتی این ماده با وجود ممنوعیت در آمریکا در کشورهای اروپایی و به خصوص انگلستان همچنان استعمال میشد. در اواسط دهه 1950 هروئین از صدر نگرانیهای مردم انگلستان بسیار فاصله داشت و کسی حاضر نبود حتی دقیقهای به آن توجه کند. البته آنزمان در سراسر انگلستان کمتر از هزار معتاد تحت درمان وجود داشت که تنها 51 درصد آنها به هروئین اعتیاد داشتند.
این در حالی بود که در مقایسه با انگلستان در آمریکا هروئین از سال 1925 ممنوع شده بود و آن را به عنوان یک معضل اجتماعی قبول کرده بودند. هروئین در جامعه آزاد پیش میرفت و تنها جایی که به آن تاخته میشد روزنامهها بود.
البته در دهه 1930 تنها این اعتیاد، برای طبقه ثروتمند جامعه بود و طبقه کارگر به هیچ وجه نمیتوانست به دلیل گرانی از آن استفاده کند. تنها جایی که یک زیر دست میتوانست به هروئین دسترسی داشته باشد از طریق نسخه پزشک بود که آن هم آنقدر مقدار کمی بود که به هیچ وجه اعتیاد درست نمیکرد.در سده نوزدهم مواد مخدر به یک کالای تجاری پر سود برای تاجران انگلیسی بدل شد، به طوری که آنها مواد مخدر را از شرقیترین نقاط جهان یعنی معدن کشت افیونهای مختلف مثل چین، به تمام دنیا میفرستادند.
اگر چه این تجارت در اوایل قرن بیستم کاهش پیدا کرد، اما باید مسبب همگانی شدن آن را تاجران انگلیسی حریصی دانست که به بهانه مصارف پزشکی اقدام به تجارت آن میکردند. به همین دلیل هم در انگلستان مقاومتهای بسیاری بر سر ممنوع نشدن آن از سوی پزشکان وجود داشت، یعنی همانهایی که صفات تسکیندهندگی هروئین را میستودند. اما به هر حال دولت انگلستان سرانجام شروع به تصویب قوانینی کرد تا با صرف هزینههای سنگین برای افراد اندکی که استفاده بیجا از هروئین میکنند، آنها را از مصرف آن اجتناب دهد.
هنر هروئین
در انگلستان مشهورترین مصرفکنندگان هروئین کسانی نبودند جز رهبران باندهای موزیک جاز که سال1930 در کنسرتها بیداد میکردند و جمعیت زیادی را در سالنها گرد هم میآوردند. آنها پس از این قوانین، مجبور بودند تا برای برآورده کردن نیاز خود به خارج از کشور کوچ کنند و برگردند.
چرا که هنوز کشورهایی وجود داشتند که هروئین در آنها ممنوع نشده بود و امکان تهیه و حتی خرید و فروش هروئین در آنها آزاد بود. این موزیسینها که بیشتر از انگلستان در آمریکا یافت میشدند، کسانی بودند که برای زندگی خود سبکی آزاد را برگزیده بودند و به اصطلاح در بوهیمیا زندگی میکردند. آنها لباسهای خاص خود را میپوشیدند و از هیچ قانونی برای زندگی خود استفاده نمیکردند. ظاهرا پلیس هم بر آنچه میگذشت تسلط کامل داشت.
دولت هم لیستی کامل از تمام معتادان در اختیار داشت که هیچگاه بالاتر از 500 نفر تجاوز نکرد. تنها کافی بود تا نام کسی به گوش پلیس برسد و او در دم دستگیر شود. تنها نگرانی دولت، کشورهای خارجی بود. یعنی کشورهایی که هنوز در آنها مصرف و خرید و فروش هروئین ممنوع نشده بود.
با اینحال، بعد از جنگ دوم جهانی مقدار داروهای ممنوع در انگلستان به طور عجیبی کاهش یافت. در اواسط دهه 1950 دولت انگلستان تصمیم گرفت تا تولید، صادرات و واردات هروئین را برخلاف انتظار عدهای به طور کامل ممنوع کند. قانونی که مدتی بعد باز هم دستخوش تغییر شد و در سال 1955 قانونی وضع شد تا پزشکان بتوانند باز هم مقدار محدودی هروئین تولید کنند.
اریک کلاپتون گیتاریست افسانهای که در خیلی از اجراهای زنده، سیمهای گیتار را بر اثر قدرت انگشتانش پاره میکرد، در دهه 70 از انظار عمومی دور شد و کاملا به حاشیه رانده شد. این موزیسین مشهور که در ایران او را با موسیقی سریال معروف «لبه تاریکی» میشناسیم، در گرداب اعتیاد به هروئین فرو رفت.
هر چند او بالاخره توانست بر اعتیاد خود غلبه کند و به عرصه موسیقی بازگردد، اما بسیاری معتقدند که اریک کلاپتون پس از رهایی از اعتیاد هرگز نتوانست روزهای طلائیش را تکرار کند. او البته تنها یکی از آدمهای مشهوری است که با اعتیاد ستاره اقبالشان افول کرد و چه بسیارند آدمهای گمنامی که در گرداب این ماده مخدر غرق شدهاند.هروئین بیشترین منع قانونی را بین مواد مخدر دارد زیرا در گروه معتادکنندهترین مواد است. اگرچه امروز مشتقات آن که به مواد مخدر صنعتی معروف شدهاند، مشهورتر و پرطرفدارترند.