خانه تکانی ازجمله پروژه‌هایی است که همه اعضای خانواده را درگیر می‌کند و برای برخی خانواده‌ها تا تمام نشود عید شروع نمی‌شود. با و جود اینکه این عملیات بشور و بساب و مرتب‌کن همه‌ساله تکرار می‌شود و صد البته که باید تکرار شود، باز نکات ایمنی اصلی گاهی نادیده گرفته می‌شود؛ در نتیجه آسیب‌های جسمی ناشی از آن فرد آسیب‌دیده و سایر اعضای خانواده را در ایام عید گرفتار می‌کند.
اول از همه مراقب کودکان باشید به‌خصوص کودکان زیر سن دبستان که آسیب‌پذیر‌ترند. دکتر امیر سلیمانی متخصص پوست و مو در گفت‌وگو با همشهری پیش از اینکه در مورد آسیب‌های خانه تکانی برای پوست افراد توصیه کند، در مورد مراقبت از کودکان هشدار داد و گفت: هنگام خانه‌تکانی مراقب بچه‌ها باشید. یکی از دلایل مراجعات در آستانه عید به اورژانس‌ها آسیبهایی است که به کودکان وارد آمده است. کودکان نادانسته به مواد شیمیایی دست‌زده یا از آن می‌خورند در نتیجه واکنش‌ها و علائم آلرژیک و مسمومیت در آنها ایجاد می‌شود.
وی در مورد راه‌های مراقبت از پوست در این روزها گفت: در این روزها بر اثر تماس با مواد شوینده قلیایی و گردوغبار 2 واکنش اصلی اگزمای تماسی آلرژیک و اگزمای تماسی تحریکی در افراد ایجاد می‌شود. در نوع آلرژیک، فرد سابقه آلرژی به آن ماده حساسیت‌زا را دارد در نتیجه درصورت تماس با آن ماده یا گرد و خاک علائم حساسیت بروز پیدا می‌کند. در نوع دوم تحریک در هر فردی با هر ماده‌ای می‌تواند به‌وجود بیاید. حتی اگر قبلا از آن استفاده کرده و مشکلی نداشته باشد باز هم ممکن است در اثر تماس ممتد با ماده‌ای غلیظ‌تر علائم حساسیت بروز پیدا کند.
جلوگیری از بروز حساسیت‌پوستی ساده است دکتر سلیمانی توصیه کرد که علاوه بر ماسک از دستکش پلاستیکی به همراه دستکش نخی طبی استفاده کنید. او در مورد علائم بیماری‌های پوستی در این وقت سال گفت: با هر کدام از دلایل ذکر شده حساسیت بروز پیدا کند، علائم تقریبا یکسان است. خشک شدن، سوزش و خارش پوست، قرمز شدن و ایجاد ترک و زخم روی آن از علائم است.
درصورتی که ترک و شکاف روی پوست ایجاد شود پوست مستعد بیماری‌های ثانویه مانند عفونت نیز هست.در این شرایط بهترین کار چرب کردن پوست است. هر کدام از این علائم را که دیدید از مرطوب‌کننده‌هایی که بو ندارند استفاده کنید. بهترین آنها وازلین است. البته دکتر سلیمانی توصیه کرد که درصورتی که اگزما بهبود پیدا نکرد حتما به پزشک مراجعه کنید تا در مرحله بعد کرم‌های استروئیدی موضعی بسته به نوع و محل ضایعه تجویز شود.
علاوه بر پوست، یکی از عمده‌ترین آسیبهایی که پیش از عید خیلی‌ها را زمینگیر می‌کند، آسیبهایی است که به استخوان‌ها و عضلات وارد می‌شود.دکتر وحید صمدی متخصص فیزیوتراپی در گفت‌وگو با همشهری گفت: یکی از کارهایی که خیلی از افراد ممکن در هنگام خانه‌تکانی با آن مواجه شوند حمل و بلند کردن اجسام سنگین است. نحوه بلند‌کردن اجسام در پیشگیری از مشکلات اسکلتی عضلانی به‌خصوص در قسمت ستون فقرات بسیار مهم است. نکته مهمی که باید در هنگام بلند کردن اجسام رعایت کنند این است که از فشار شدید و ناگهانی و خارج از تحمل ستون فقرات اجتناب کنید.
برای بلند‌کردن وسایل سنگین حتما از دیگران درخواست کمک کنید. دکتر صمدی توصیه کرد: حتما برای بلند کردن اجسام زانو را خم کنید و از خم کردن ستون فقرات اجتناب کنید. اگر وضعیت بدن و حرکت اندام‌ها نامناسب باشد و به خصوص وقتی حرکتی را سریع انجام دهید فشار بیش از حدی به بدن وارد می‌شود و بافت‌ها در این شرایط مستعد آسیب خواهد شد. مخصوصا خم کردن طولانی مدت تنه و همزمان چرخاندن آن می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به کمر درد باشد. اگر قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات کافی نباشد و حین کار خسته باشند آسیب بیشتر خواهد شد. ستون فقرات ترجیحا باید به‌صورت قائم باشد. بین بلند کردن یخچال و کمد کمی استراحت کنید از بلند کردن ناگهانی اجسام خودداری کنید.
برای خانه‌تکانی از روش‌های بهتر و البته راحت‌تر استفاده کنید. اگر جارو به نقاطی که می‌خواهید نمی‌رسد دسته‌جارو را بلند کنید، نه اینکه دست‌تان را بیش از حد دراز و کشیده کنید. زیر اجسام چرخ بگذارید مثل همان‌ها که زیر یخچال می‌گذارند تا حملشان راحت‌تر باشد.
اگر چنین نکردید و حادثه واقع شد و از کت و کول افتادید و درد ناگهانی حادث شد از ادامه دادن کار اجتناب کنید. این متخصص فیزیوتراپی گفت: اگر نکات ایمنی را رعایت نکنید مشکلاتی مانند کمر‌درد و فتق دیسک به‌صورت حاد ایجاد می‌شود. علائم آسیب‌دیدگی در اثر رعایت نکردن موارد گفته‌شده مورمور، گزگز، ضعف و خستگی در قسمت‌ها مختلف بدن است. وقتی این علائم هشدار‌دهنده ایجاد شد تنها چاره استراحت است.
استراحت به‌معنای مصرف خودسرانه مسکن‌ها نیست. در این شرایط برای ستون‌فقرات حالت ایستاده باید به‌صورت درازکش و یا نشسته‌ای که شبیه لم دادن است تبدیل شود تا کمترین فشار به ستون فقرات وارد شود. اگر آسیب زیاد نباشد می‌توان از ماساژ، حمام آب گرم یا کیسه آب گرم استفاده کرد.
از آنجایی که در خانه‌تکانی مردها نیز مانند زن‌ها به تمیز کردن خانه کمک می‌کنند، آنها نیز باید این نکات را رعایت کنند ولی به اعتقاد این متخصص فیزیوتراپی از آنجایی که بافت‌های عضلانی زن‌ها از قدرت و تحمل کمتری برخوردار است احتمال آسیبشان بیشتر است بنابراین این نکات را بیشتر باید رعایت کنند.
