به جاده نگاه کن و مراقب «ما» باش

اگر برنامه سفر در آخرین روزهای زمستان92 تا هفته‌های نخست بهار93 را ریخته‌اید و می‌خواهید جاده‌های کشور را مسیر سفر خود قرار دهید، بهتر است با چشم بازتری به جاده نگاه کنید و گام‌های آگاهانه‌تری بردارید؛ فرقی نمی‌کند، راننده خودروی شخصی‌تان باشید، یا راننده خودرویی جمعی که گاهی تا 50مسافر در آن جاداده شده‌اند.

اغلب ما مرگ را برای همسایه می‌دانیم و هنگام مشاهده یک تصادف منجر به فوت یا جراحت دائمی، احتمال نمی‌دهیم که بی‌احتیاطی و بی‌توجهی خودمان یا ناتوانی در برابر غفلت و سهل‌انگاری دیگران ممکن است این‌بار تن بی‌جان «ما» و خانواده و همراهان «ما» را در یک تصادف به تماشای دیگران بگذارد.

حتی اگر کیفیت جاده‌ها و خودروها یا ضعف قوانین و زیرساخت‌ها مقصر بخش بزرگی از تصادف‌های جاده‌ای باشند، همواره این «ما» هستیم که دارای اختیاریم و هرگونه کوتاهی، ناآگاهی و ناتوانی، داغ‌های جبران‌نشدنی به دل‌های «ما» خواهد نشاند. آمارهای این گزارش می‌تواند تلنگری برای احتیاط و رفتار آگاهانه در سفرهای جاده‌ای کشور باشد. نگاهی به آمار تلفات جاده‌ای در 5سال اخیر و به‌ویژه در 2سال آخر آن می‌تواند برآوردی نزدیک به واقع از آنچه در نوروز93 رخ خواهد داد، به‌دست دهد.

حدود 60کشته در روز

در 5 نوروز اخیر، یعنی از نوروز سال88 تا نوروز سال92، درمجموع 6هزارو445نفر در تصادف جاده‌ای خود را از دست داد‌ه‌اند.
سفرهای نوروزی به سفرهای بازه‌ای 20روزه گفته می‌شود - که با احتساب کبیسه بودن یا تعطیلی‌های دیگر - از آخرین روزهای اسفند سال کهنه تا نیمه‌های فروردین سال نو ادامه دارد.

به این ترتیب در 20روز از 365روز سال که کمتر از 5.5درصد از روزهای کل سال است، نام حدود 6.5درصد کشته‌شدگان جاده‌ای ثبت می‌شود. آمار تلفات تصادف‌های نوروزی براساس میانگین روزانه، در سال88، 65.1نفر، در سال89، 69.6نفر و در سال90، 65.9نفر و در سال91، 57.1نفر بوده است. همچنین در هر روز از روزهای سفر نوروزی در سال92، 58.4 نفر جان باخته‌اند. این آمار به جز مجروحانی است که از سفرهای نوروزی به‌جامانده‌اند و خارج از بازه 20روزه این سفرها، بعد از چند روز جدال با مرگ، جان خود را از دست می‌دهند. برای مثال نوروز سال92 با 1136کشته جاده‌ای پایان یافت درحالی‌که سازمان پزشکی قانونی کشور، آمار نهایی کشته‌شدگان سفرهای نوروزی این سال را 1227نفر اعلام کرد. همچنین در اعلام آمار اولیه کشته‌های نوروزی سال90 تعداد کشته‌های جاده‌ای هزارو204نفر اعلام شد اما با آغاز اردیبهشت‌ماه و مرگ گروهی از مجروحان تصادفات، این رقم به هزارو322نفر رسید.

جاده‌های اصلی بیشتر جان می‌گیرند

در نوروز92 از بین 1227کشته‌شده در تصادف‌ها، 850نفر در جاده‌های برون‌شهری، 252نفر در راه‌های درون‌شهری، 117نفر در جاده‌های روستایی و 8 نفر در محلی نامعلوم تصادف کرده‌اند و جان خود را از دست داده‌اند.

این آمار در نوروز91 به‌ترتیب، 762کشته در جاده، 259کشته درون شهرها، 114کشته در راه‌های روستایی و 6 نفر در محلی نامعلوم بوده است. آمار 1141کشته در سال91، نشان از رشد 2.4درصدی کشته‌شدگان نوروزی جاده‌ها در سال92 دارد. همچنین آمار کشته‌شدگان استان فارس با 137کشته در سال92 و 96کشته در سال91 در این دو سال در صدر استان‌های کشور قرار دارد. به این ترتیب در جاده‌های استان فارس روزانه به‌طور میانگین 6.5نفر در سال92 و4.8نفر در سال91 به کام مرگ رفته‌اند. پس از استان فارس، در سال92 به‌ترتیب جاده‌ها در استان‌های خراسان رضوی با 4.4کشته در روز، تهران با 3.9کشته در روز، اصفهان با 3.7کشته در روز و آذربایجان شرقی با 3.3کشته در روز، بیشترین کشته‌ها را از مسافران نوروزی گرفته‌اند. این در حالی است که بیشترین جابه‌جایی در استان‌های مازندران، گیلان، فارس، اصفهان، خراسان رضوی و تهران انجام شده است.
در نوروز سال92 خورشیدی 94درصد سفرهای نوروزی از طریق جاده‌های کشور انجام شد که در این میان 56درصد با خودروهای شخصی و 44درصد از طریق ناوگان عمومی جاده‌ای، 23میلیون و 647هزارو439 نفر با اتوبوس، 19میلیون‌و64 هزار و 263نفر با مینی‌بوس و 11میلیون و 65هزارو39نفر نیز با سواری‌های برون شهری به سفر رفته‌اند. براساس آمارهای رئیس پلیس راهور ناجا، در آمار نوروز سال92 بیشترین جراحت‌ها به تصادفی با حضور پراید مربوط بوده و در آمار تصادف سال91 خانواده پژو در رتبه نخست قرار گرفت که البته این دو آمار با فراوانی انواع پراید و انواع پژو در کشور تناسب دارد. سردار اسکندر مومنی همچنین درباره علت تصادفات نوروزی در سال92 چنین گزارش داده است: خستگی و خواب آلودگی منجر به واژگونی با 38درصد، تجاوز به چپ با 22درصد و سرعت غیرمجاز با 20درصد مهم‌ترین علت تصادفات نوروزی بوده است.

بیش از 50هزار مجروح

آمار مجروحیت‌های قطعی در 2سال اخیر نشان می‌دهد که سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر بر اثر تصادف رانندگی مجروح شده‌اند. در این آمار که رئیس اورژانس کشور به همشهری داده است، معلولیت‌های مادام‌العمر و قطع عضوهای همیشگی هم مجروحیت شمرده شده است. با تکرار 6.5درصد که تلفات نوروزی از کل تلفات رانندگی سال را شامل می‌شود، می‌توان به‌طور آماری پیش‌بینی کرد که بیش از 50هزار نفر در سفرهای نوروزی سال93 با مجروحیتی همیشگی یا درمان‌شدنی از سفر باز خواهند گشت یعنی تقریبا در هر 450خانوار از حدود 22میلیون خانوار ایرانی، 2خانوار وجود دارند که فقط در نوروز سال93 یکی از دوطرف تصادفی باشند که مجروح یا کشته داشته است؛ حال یا در جایگاه خانواده فرد آسیب‌دیده و یا در جایگاه خانواده فرد مقصر، به‌معنایی که در قوانین راهنمایی و رانندگی به‌کار می‌رود.

تکرار این عدد در نوروز و روزهای دیگر سال‌های پیشین و پسین 91، بخش بزرگ و تازه‌ای از جمعیت 77.2میلیون نفری کشور را درگیر داغ دائمی یکی از خویشان یا هزینه‌ها و آسیب‌های جاده‌ای می‌کند؛ آسیب‌هایی که ممکن است کوتاه‌مدت، بلندمدت یا همیشگی باشد. در پشت این آمار، والدین، کودکان، خواهران و برادران، همکاران و دوستان داغداری هستندکه بهار آنها سیاه و عیدشان عزا شده است. مشکل آنان تنها احساسی نیست، تصادفات ترافیکی همواره زیان مالی عمده‌ای به همراه دارد و خانواده‌های زیادی به‌دلیل از دست دادن نان‌آور خود یا ضرر مربوط به از دست دادن درآمد و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی طولانی‌مدت به پرتگاه فقر سقوط خواهند کرد.