امروز و در میان حملات شبه نظامیان طالبان که تهدید کردهاند مانع از برگزاری انتخابات میشوند، انتخابات ریاستجمهوری افغانستان برگزار میشود. در روزهای اخیر سرانجام با هر وسیلهای صندوقهای رأی حتی به مناطق صعبالعبور رسید تا برخلاف دهه80 میلادی اینبار صندوقهای رأی با چارپاها به جای سلاح، جابهجا شوند. پس از تبلیغات و رقابت سخت انتخاباتی در سال حساس برای افغانستان که قرار است خروج نظامیان خارجی در آن رقم بخورد ۸ نامزد در این رأیگیری برای گرفتن جای حامد کرزی در کاخ ریاستجمهوری تلاش میکنند. حامد کرزی بعد از 2دوره حضور در قدرت بعد از سقوط حکومت طالبان، امکان شرکت در این انتخابات را نداشت.
افغانها راهی پر فراز و نشیب را برای رسیدن به امروز طی کردند که بهای آن را همچنان با ریختهشدن خونشان میدهند. نیروهای امنیتی افغانستان اعلام کردهاند که طی ۲۰ روز گذشته حداقل ۳۵۰ عملیات نظامی علیه طالبان انجام دادهاند تا مانع از کارشکنی آنها در مسیر انتخابات شوند. شبه نظامیان طالبان که تهدید کرده بودند مانع از رفتن مردم به پای صندوق رأی میشود حملات مختلفی را انجام دادند تا شاید بتوانند دستکم تاریخ انتخابات را به تأخیر بیندازند. از جمعیت حدود ۳۰میلیون نفری افغانستان، ۱۲ میلیون نفر واجد شرکت در این رأیگیری هستند اما هنوز کسی نمیداند چه تعداد از کسانی که کارت شرکت در انتخابات را دریافت کردهاند ازجمله رایدهندگان زن، موفق میشوند در میان نگرانیهای امنیتی خود را به پای صندوق رأی برسانند.
طالبان تقریباً در هفتههای گذشته هر روز حملات مختلفی را علیه مردم، ساختمانهای دولتی و حتی کمیسیون انتخابات انجام داده است اما پیگیری روند انتخابات یک شکست دیگر را برای افراطگرایی رقم زده تا در زورآزمایی شبهنظامیان و دمکراسی، برگههای رأی هنوز پیروز میدان باشند. هر چند روز گذشته هم فرد مسلحی با لباس پلیس افغانستان 2خبرنگار زن آسوشیتدپرس را در شرق افغانستان به گلوله بست که آخرین گزارشها از کشته شدن یکی از آنها و وخامت حال دیگری خبر میدهد.
۸ نامزد، ۲۰۰ هزار نیروی امنیتی
از میان ۱۱نامزد تأیید شده از سوی کمیسیون انتخابات با کنارهگیری ۳نفر حالا رئیسجمهور آینده از میان آرای داده شده به ۸نفر در ۲۸هزارو500 حوزه رأیگیری انتخاب خواهد شد. بار اصلی تأمین امنیت این انتخابات بر دوش نظامیان افغانستان است و ۲۰۰ هزار نیروی امنیتی در آمادهباش کامل برای برگزاری رأیگیری از ۷ صبح امروز به وقت محلی تا ساعت ۱۶ هستند.
قیومی کرزی، عبدالرحیم وردک و محمد نادر نعیم از شرکت در انتخابات انصراف دادند. نظرسنجیها نشان میدهد که این بار رقابت اصلی میان 2دکتر خواهد بود. عبدالله عبدالله که چشم پزشک است و سابقه دوستی نزدیک با احمد شاه مسعود، فرمانده ارشد جبهه ضدطالبان را دارد با فعالیت بهعنوان وزیر امور خارجه افغانستان از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ بهخاطر تسلط به زبان انگلیسی خیلی سریع در میان کشورهای دیگر شناخته شد. در انتخابات سال ۲۰۰۹ او با بهدست آوردن30.5درصد آرا به دور دوم انتخابات راه پیدا کرد اما در اعتراض به آنچه تقلب گسترده خواند، از رقابت کنار کشید. اکنون بعد از گذشت ۴ سال او بار دیگر بهصورت رسمی بهعنوان یکی از منتقدان مهم کرزی به میدان رقابت بازگشتهاست.
چهره مهم و پیشتاز دیگر انتخابات امروز، اشرف غنی احمدزی، وزیر دارایی سابق افغانستان و از مقامهای سابق بانک جهانی است. اشرف غنی احمدزی اما علاوه بر تجربه اقتصادی، دکتری خود را در رشته مردمشناسی از دانشگاه آمریکایی بیروت گرفته و چهرهای روشنفکر در جامعه افغانستان شناخته میشود. این نامزد ریاستجمهوری که در خانوادهای پشتون به دنیا آمده یک سیاستمدار تکنوکرات بهحساب میآید و گفته میشود حمایت حامد کرزی را پشت سرش دارد. پشت سر این دو نفر زلمی رسول، وزیر سابق امور خارجه افغانستان قرار دارد که او هم مورد حمایت کرزی بهحساب میآید. زلمی رسول از چهرههای برجسته پشتون و از قبیله قدرتمند محمدزی در جنوب افغانستان است. او هم در رشته پزشکی تحصیل کرده و از افرادی است که به همراه حامد کرزی پس از سقوط طالبان به کابل آمد.
از میان ۸ نامزد اما احتمالاً هیچکدام نخواهند توانست ۵۰ درصد آرای مردم را کسب کنند و بسیاری منتظر مرحله دوم انتخابات هستند. درصورتی که هیچکدام از نامزدها نتوانند اکثریت آرا را بهدست آورند براساس برنامه تعیین شده 2نامزد پیشتاز انتخابات باید در ۲۸ می(۷ خرداد) در دور دوم انتخابات شرکت کنند.نتایج اولیه انتخابات قرار است ۲۴ آوریل (۴ اردیبهشت) اعلام شود.
ناظران و جنجال تقلب
بحث و جدلها درباره تقلب در انتخابات سال ۲۰۰۹ افغانستان باعث شده تا رأیگیری امروز نیز از مدتها پیش زیر سایه شک و تردید باشد. مسئولان کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان گفتهاند که ۳۲۵ هزار نفر بر روند رأیگیری و شمارش آرا در انتخابات روز شنبه در این کشور نظارت خواهند کرد. ۶۷ نهاد داخلی، ۱۶ نهاد بینالمللی، ۷۱ رسانه داخلی، ۴۵ رسانه بینالمللی، ۳۱ حزب سیاسی، نمایندگان نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری و نمایندگان ۲۰۲۸ نامزد شورای ولایتی از ناظران انتخابات بهحساب میآیند.
ناظران بینالمللی اما مانند گذشته بیشتر مورد توجه هستند. حامد کرزی، رئیسجمهور افغانستان که در سال ۲۰۰۹ «خارجیها» را به دخالت در انتخابات متهم کرد از ناظران بینالمللی انتخابات خواسته «بیطرف و امانتدار» باشند و به قانون این کشور احترام بگذارند. در روزهای گذشته اما برخی از ناظران و تیمهای انتخاباتی در مورد احتمال تقلب در انتخابات ابراز نگرانی کردهاند. امضای توافقنامه امنیتی با آمریکا، امنیت و اقتصاد از مسائل مورد توجه افغانها در این انتخابات است و احتمالاً این رأیگیری هم بهعنوان قدمهای اول مردم افغانستان در مسیر دمکراسی بیحاشیه و اعتراض نخواهد بود. امروز اما به هر شکل، فصلی مهم در تاریخ افغانستان را رقم خواهد زد تا رأی بهتدریج جای گلوله را در خشاب فکرها بگیرد.