به گزارش همشهری، هیأت اجرایی صندوق بینالمللی پول که اخیرا به ایران سفر کرده بود علاوه بر ارزیابی کلیت اقتصاد ایران و چشمانداز آن، بهطور ویژه فاز نخست طرح هدفمندی یارانهها در ایران را زیر ذرهبین قرار داده و به تحلیل آثار آن پرداخته است.
گزارش صندوق ضمن شجاعانه خواندن اجرای این طرح و تأیید موفقیتآمیز بودن آن در مراحل ابتدایی تأکید میکند که اجرای آن مطابق طراحی اولیه پیش نرفته که در این راستا سیاستهای داخلی و هم عوامل خارجی نقش داشتهاند.
سیاستهای کلان اقتصادی نسبتا تطبیقی، کسری بودجه برنامه پرداخت یارانه نقدی به خانوارها، شکست در اعمال محدودیتهای بودجهای سختگیرانه بر بنگاههای اقتصادی و نبود ارتباطات آزاد و مشکلات در زمینه هماهنگی درون دولت در جریان اجرا، تأثیری منفی بر اجرای این طرح گذاشت. متعاقبا، تشدید تحریمها و کاهش قابل توجه ارزش پول ملی منجر به خنثی شدن دستاوردهای حاصله و به تعویق افتادن مشروط اصلاحات شد.
صندوق بینالمللی پول موفقیت اولیه طرح را در کاهش مصرف فرآوردههایی که یارانه به آنها تعلق میگرفت و بهبود توزیع درآمد، میداند اما ادامه میدهد که موفقیت این اقدامات با افزایش ناگهانی نرخ تورم از بین رفت بهگونهای که مصرف انرژی مجددا افزایش یافت، زیرا قیمت واقعی انرژی با توجه به افزایش نرخ تورم و بالا رفتن اسمی درآمدها، کاهش یافته بود. بهبود توزیع درآمد، نیز با کاهش حدود 5درصدی نرخ فقر در 3ماهه ابتدایی اجرای طرح و کاهش0.04درصدی ضریب جینی در کل سال، بهدلیل افزایش سریع تورم و کاهش ارزش واقعی دستمزدها و یارانههای نقدی، تا حدی بیاثر شد. با توجه به آسیب پذیری اقتصاد در این مقطع حساس، صندوق بینالمللی پول تأکید میکند که زمانبندی پیش بردن اصلاح یارانهها باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.