خطر کمبود آب نیمی از مردم ایران را تهدید می‌کند

این یک واقعیت تلخ، تکان‌دهنده و هشدار‌آمیز است. مسئولان وزارت نیرو می‌کوشند تا تقاضا برای مصرف آب را کاهش دهند و امیدوارند با 10درصد کاهش مصرف، تابستان امسال را بی‌دردسر پشت سر بگذارند. اما اخبار هشداردهنده مقامات بخش آب کشور نشان می‌دهد اعمال محدودیت در تأمین آب درصورت تشدید بحران کم‌آبی و حتی جیره‌بندی موقت آب دور از انتظار نخواهد بود. آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که آب ورودی به سدهای ایران 10درصد و آب خارج شده از سدها از ابتدای سال آبی جاری تاکنون 9درصد کاهش یافته است. وزارت نیرو اما می‌گوید تنها 55درصد مخازن سدهای کشور آب دارد. آیا مردم با کاهش مصرف آب در ماه‌های آینده، خطر کمبود آب در کشور را کاهش می‌دهند؟

روز گذشته محمد حاج‌رسولی‌ها مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران اعلام کرد که بارش در 16استان آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، سمنان، فارس، قم، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، مازندران و یزد در مقایسه با دوره مشابه سال آبی گذشته کاهش یافته است.

تنش آبی در کمین 11کلانشهر ایران

پیش از این معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با اعلام اینکه 517شهر ایران در معرض تنش آبی قرار دارند، هشدار داده بود: هم‌اکنون تهران و 10کلانشهر دیگر ایران در معرض تنش آبی قرار دارند. رحیم میدانی با بیان آنکه برای تأمین آب شرب مورد نیاز کشور در تابستان جاری با 38مترمکعب در ثانیه کمبود مواجه هستیم، تصریح کرد: چنانچه 10درصد در مصارف مشترکان صرفه جویی شود، می‌توانیم تابستان امسال را با کمترین محدودیت و مشکل سپری کنیم. به گفته وی، در شرایط کنونی 37میلیون نفر از جمعیت کشور در معرض تنش آبی قرار دارند که این میزان 50درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود.

راه عبور از تابستان سخت

تکمیل سامانه‌های آبرسانی به کلانشهرها و مدیریت تقاضا راهکارهای مدیریت مصرف است که می‌تواند راهگشا باشد و ما را در تابستان سخت احتمالی یاری می‌رساند. این را حمید رضا جانباز مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور اعلام کرد. وی با بیان اینکه در زمان کنونی خود را برای تابستان پیش رو آماده می‌کنیم، گفت: تأمین آب شرب کلانشهرهای کشور از چالش‌های ماست.

هدر رفت بالای آب در ایران

مقامات ارشد ایران پیش از این بارها بر ضرورت اصلاح الگوی مصرف آب تأکید کرده‌اند، اما میزان بالای هدررفت آب در کشور واقعیتی است انکار ناشدنی؛ بخش کشاورزی ایران به‌عنوان یکی از بخش‌های پیشتاز در هدر دادن آب، به واسطه کشت سنتی، همواره یکی از چالش‌های دولت محسوب می‌شود. مسئولان وزارت نیرو بارها نسبت به میزان بالای اتلاف منابع آبی در بخش کشاورزی هشدار داده‌اند و اصرار دارند که مسئولان وزارت جهادکشاورزی به‌عنوان متولی بخش کشاورزی باید سیاست‌های خود را با آنها هماهنگ کنند. اما اختلاف نظر دیرین این دو وزارتخانه همچنان باعث شده تا سیاست و برنامه واحد، منسجم و عملی برای اصلاح الگوی مصرف آب کشاورزی اجرایی نشود.

برداشت از منابع آب زیرزمینی

خطر جدی دیگری که منابع آبی ایران را تهدید می‌کند، برداشت‌های بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی است؛ به‌نحوی که برخی کارشناسان و البته مسئولان وزارت نیرو می‌گویند: نشست زمین دست‌کم 300دشت کشور را تهدید می‌کند. براساس برخی مطالعات مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ شهرداری تهران و شهرهای اسلامشهر، شهریار و چهاردانگه به‌شدت تحت‌تأثیر فرونشست دشت تهران قرار‌دارند. به گفته مسئولان وزارت نیرو، تأمین بیش از 90درصد آب مورد نیاز بخش کشاورزی از منابع زیرزمینی در ایران نگران‌کننده است و نشست دشت‌ها را تشدید می‌کند. افزون بر این برداشت آب از منابع زیرزمینی با حفر چاه‌های غیرمجاز هم خطر دیگری است که به‌ویژه در استان خراسان رضوی نگران‌کننده است.

افت 40درصدی ذخیره سدهای تهران

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با بیان اینکه وضعیت ذخیره سدهای تهران ناگوار است، گفت: حجم آب موجود در مخازن سدهای تأمین‌کننده آب تهران با کاهش ۲۸۹ میلیون مترمکعبی(نزدیک به 40درصد) در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته به حدود ۴۳۵ میلیون مترمکعب رسیده است. به گزارش فارس، خسرو ارتقایی افزود: حجم آب ورودی به مخزن سدهای تهران از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه 92) تاکنون با 28درصد کاهش در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته، به حدود 421میلیون مترمکعب رسیده است. این مقام مسئول اظهار کرد: با توجه به شرایط ذخیره آب و کاهش منابع آبی در پشت سدهای پنج‌گانه تهران، شهروندان تهرانی باید نسبت به رعایت الگوی مصرف آب دقت لازم را داشته باشند و از اسراف آب آشامیدنی پرهیز کنند.