بدون اینکه راه برگشت را به او نشان داده باشیم. بدون شک فکرش را نمیکردیم که روزی نتوانیم او را کنترل کنیم. نمیدانستیم خیلی زود مجبور میشویم فرزندمان را فقط در حال جنگیدن با غول بازی ببینیم و تازه معلوم هم نباشد غول مذکور چه زمانی شکست میخورد و کی قرار است جانش تمام شود. حالا همین من و شما از آن دسته والدینی هستیم که حتی به اندازه نمک، در غذای کودکمان حساسیم اما انگار نه انگار که وابستگی و غرقشدن در همین بازیهای دیجیتال ظاهرا ساده میتواند چه آسیبهای جبرانناپذیری به فرزند ما بزند.
آیا میدانید وابستگی به بازیهای رایانهای سلامت جسمی و روانی کودک شما را به طور جدی تهدید میکند؟
تمرکز ندارد
وقتی غذا میخورد آرام و قرار ندارد
وقت ندارد به کارهای روزانه خود برسد
افت تحصیلی دارد
شما نمیتوانید کامپیوتر یا دستگاه دیجیتال را از او بگیرید زیرا به شدت عصبانی میشود
زمانی که درگیر بازی نباشد بی قرار است
خواب خوبی ندارد
هر روز زمان بیشتری را نسبت به قبل به بازیهای رایانهای اختصاص میدهد
اگر برق برود و دستگاه او خاموش شود، مضطرب و بی قرار میشود
کم حرف میشود
برای دوستان و همسالانش به اندازه کافی وقت نمیگذارد
حوصله خانواده و جمعهای خانوادگی را ندارد
بازی و سرگرمیهای دستی و فیزیکی برایش جذاب نیست
رابطهاش با پدر و مادر محدود میشود
گوش به زنگ است و نسبت به محرکها سریعتر از معمول واکنش نشان میدهد
آیا خانوادهها برای حل مشکل اعتیاد فرزندانشان به بازیهای رایانهای به مشاوره مراجعه میکنند؟
مراجعه والدین به مشاوره صرفا برای این موضوع نیست. هنوز والدین این مسئله را بهعنوان یک اختلال یا مشکل اصلی به رسمیت نمیشناسند. در اکثر موارد والدین با شکایت و موضوعات دیگر مراجعه میکنند، مثلا افت تحصیلی، عدمتمرکز و اختلال در روابط اجتماعی و مشکلات رفتاری و هیجانی و... البته جالب توجه است که بسیاری از والدین خودشان هم درگیر مسئله اعتیاد به این بازیها هستند.
آیا نسبت به هر کودک و نوجوانی که به بازیهای رایانهای علاقه نشان داد باید نگران شویم؟
خیر. ملاک اعتیاد به این بازیها فقط در میزان زمان استفاده از آنها نیست. در کنار میزان ساعات استفاده از این بازیها، آنچه مهم است پیامدهای ناشی از این بازیهاست. تأثیر مخرب پیامدهای منفی وابستگی به این بازیها در عملکرد روزمره بچهها، موجب اختلالهای رفتاری و هیجانی در کودک و نوجوان میشود.
بازیهای دیجیتال همیشه بد است؟
خیر. بعضی از این بازیها به رشد مهارتهای شناختی یا اجتماعی کمک میکند. بهطور مثال بازیهایی هستند که برای هماهنگی حرکتی، یا هماهنگی چشم و دست، توجه و تمرکز، مهارتهای برنامهریزی، حل مسئله و مدیریت منابع مفید هستند. انواعی از این بازیها نوعی آموزش کمک درسی محسوب میشوند اما آنچه اهمیت دارد اعتدال و میانهروی در استفاده از بازیهاست.
چه کارهایی نکنیم؟
ارتباط او را با بازیهای مورد علاقهاش بهطور ناگهانی قطع نکنید.
در جمع خانوادگی با حالت انتقاد و تحقیر با فرزندتان صحبت نکنید.
مدام در اینباره به او غر نزنید.
ساعتهای طولانی تنهایش نگذارید.
مخفیانه او را کنترل نکنید.
در وضع کردن و اجرای قوانین بیثبات عمل نکنید.
چه کارهایی بکنیم؟
از بازیهای رایانهای مورد علاقه او آگاهی داشته باشید.
او را در فرایندهای تصمیمگیری خانواده درگیر کنید.
نوجوانتان را در مرکز توجه خانواده قرار بدهید.
روابط درون خانواده را گرمتر و صمیمیتر کنید.
او را با افراد و دوستان جدید آشنا کنید.
بر کارهایش نظارت مناسب داشته باشید.
برای او برنامه منظم ورزشی درنظر بگیرید.
اوقات فراغت را با برنامههای مفید پر کنید.
در انتخاب بازیهای دیجیتال مناسب به او کمک کنید.
از یک مشاور کودک و نوجوان راهنمایی بخواهید.
وسایل و ابزارهای دیجیتال خود را در دسترس بچههارها نکنید.
به علاقهمندیهای فرزندتان علاقه نشان بدهید.
کودک را در دنیای بازیهای دیجیتال همراهی کنید.
با او بازیهای فکری و فیزیکی هیجانانگیز انجام دهید.
بر روابط او با دوستانش نظارت داشته باشید.
برای ساعت بازی و انجام تکالیف، قوانین محکم وضع کنید.
در مورد محتوای بازی با آنها صحبت کنید.
برخی مواقع نیاز به کنترل مستقیم وجود دارد.
بیشترین سن ابتلا به اعتیاد در بازی های رایانه ای؟
سن استفاده از بازیهای دیجیتال هر روز پایین و پایینتر میآید اما در حال حاضر اوج آن در بچههای 9-8 ساله و بالاتر است ولی در نوجوانان شایعتر است.
عوارض روحی و روانی
کودک و نوجوان وابسته به این بازیها به فعالیتهای متناسب با سن خود نمیرسد و مدام در کارهایش عقب میافتد.
کودکان کم سن، قدرت تشخیص مرز دنیای واقعی و خیالی را ندارند، به همین دلیل حتی زمانی که بازی نمیکنند، همچنان در همان فضا زندگی میکنند و همهچیز دنیای واقعی را متناسب با دنیای تخیلی بازیها شبیهسازی میکنند. این امر میتواند موجب واکنشهای خطرناک یا ترسهای غیرمنطقی در کودک شود. برای مثال ممکن است کودک متوجه پیامدهای فیزیکی واکنشهای درون بازی نشود و کارهایی را انجام دهد که به او آسیب زند.
بسیاری از کودکان، دچار مشکلات خلقی و بهویژه ترس و اضطراب میشوند.
اغلب کودکان، دچار مشکلات شناختی مانند نقص توجه شده یا بهدلیل درگیری ذهنی بیش از حد با بازی، تمرکز مناسب برای فعالیتهای تحصیلی را از دست میدهند و به مرور انگیزه تحصیلی نیز افت جدی پیدا میکند.
فضای حاکم بر بیشتر بازیها مناسب با آداب و رسوم و فرهنگ و شرایط سنی فرزندان ما نیست و این مسئله برای آنها در روابط جنسی و روابط اجتماعی مشکلساز میشود. لذا انتخاب بازیهای ایرانی میتواند آسیب کمتری به فرزند شما وارد کند.
در موارد بحرانی گاهی ارتباط کودک و نوجوان با دنیای واقعی رفته رفته محدودتر شده و او را هرچه بیشتر به سمت دنیای فانتزی درونی و گاهی محدود شدن ارتباط با واقعیتهای بیرونی سوق میدهد.