اين روزها عراق بار ديگر با حملات گروه تروريستي موسوم به دولت اسلامي عراق و شام يا داعش، به صدر اخبار جهان بازگشته است. هر چند خبرهاي حملات داعش حالا پررنگ شده اما نگاهي به منطقه‌اي كه ايران در آن قرار دارد نشان مي‌دهد كه اكثر كشورها حالا درگير بحران و نا‌امني هستند. ناآرامي، كل منطقه را در برگرفته و شعله‌هاي آنچه زماني آتش زير خاكستر خوانده مي‌شد توسط هر كسي قابل ديدن است.
ميان بحران‌ها و درگيري‌هاي كشورهاي منطقه به‌نظر مي‌رسد كه تنها ايران است كه داراي ثبات و آرامش داخلي است و بقيه كشورها يا با اعتراض‌ها و حملات مسلحانه داخلي مواجه هستند يا با حضور نيروهاي خارجي و گروه‌هاي افراطي پرقدرت.
افغانستان؛ روياي بي‌سرانجام آرامش
نزديك به ۱۴ سال از حمله ائتلاف غرب به رهبري آمريكا به افغانستان گذشته است اما هنوز هم انگشتان مردم اين كشور به جرم راي‌دادن توسط طالبان قطع مي‌شود. ده‌ها كشته در انتخابات رياست‌جمهوري اخير افغانستان نشان داد كه اين كشور هنوز هم با وجود ادامه حضور نيروهاي آمريكايي نمي‌تواند انتخاباتي آرام و بدون انفجار و حمله را تجربه كند و مردم اين كشور هنوز هم بايد روزهايشان را با كابوس حملات شبه نظاميان افراطي به شب برسانند. با وضعيت كنوني افغانستان و برنامه اوباما براي خروج از افغانستان برخي نگران تكرار سناريوي عراق براي اين كشور هستند. هر چند حامد كرزي اين مسئله را رد كرده و هر دو نامزد مرحله دوم انتخابات از امضاي توافقنامه امنيتي با آمريكا خبر داده‌اند اما پس از 3دهه جنگ در افغانستان اين كشور هنوز هم روي آرامش را نديده است. به اين ناآرامي‌‌ها بايد بحران‌هاي سياسي را هم كه با اعلام تقلب در انتخابات از سوي عبدالله به اوج رسيده را اضافه كنيد.
پاكستان؛ حركت بر لبه تاريكي
مذاكرات صلح با طالبان را ديگر بايد براي پاكستان تمام‌شده فرض كنيد. بعد از حمله اخير به بزرگ‌ترين فرودگاه اين كشور در كراچي، عمليات ارتش در شمال غرب پاكستان به خوبي نشان داد كه بايد مذاكره را به فراموشي سپرد. حمله شبه نظاميان طالبان به فرودگاه كراچي هر چند پس از چندين ساعت درگيري به پايان رسيد اما براي اين كشور ضربه‌اي سخت و تلخ بود كه نشان داد مراكز حساس آن هنوز در تيررس حمله و بمبگذاري هستند. حملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا هم به مناطق مرزي اين كشور با افغانستان ادامه دارد و اعتراض‌هاي دولت اسلام‌آباد راه به جايي نمي‌برد. با بازگشت به نقطه صفر در مذاكرات صلح با طالبان بايد منتظر روزهاي ناآرام‌تر و درگيري‌هاي بيشتر در پاكستان بود.
بحرين؛ سركوب و ديگر هيچ
از ۱۴ فوريه سال ۲۰۱۱ دولت بحرين هر چه توان امنيتي داشته به‌كار گرفته تا اعتراض‌هاي مردم اين كشور را سركوب كند اما هنوز اعتراض‌ها ادامه دارد. اعتراض‌ها در اين كشور وارد سال چهارم خود شده است و هنوز اكثريت شيعه اين كشور با وجود سركوب‌ها، بازداشت‌ها و شكنجه‌هاي دولت آل‌خليفه به‌دنبال حقوق خود در مقابل اقليت حاكم سني هستند.
عراق باز هم جنگ
با گسترش حملات داعش و درگيري‌هاي عراق حالا مقام‌هاي آمريكايي از انجام حملات هدفمند در اين كشور حرف زده‌اند. شايد زماني كه سازمان ملل هشدار داد كه عراق و سوريه به يك ميدان جنگ يكپارچه تبديل شده‌اند كسي اين مسئله را جدي نگرفت. آمريكا يك‌بار در سال ۱۹۹۱ و بار ديگر در سال ۲۰۰۳ به عراق حمله كرده است و حالا برخي از رسانه‌هاي اين كشور از جنگ سوم حرف مي‌زنند. نيروهاي داعش به راحتي ميان سوريه و عراق رفت‌وآمد مي‌كنند و بدون حركت جدي آتش تروريسم ممكن است اين كشور را با خطر تجزيه روبه‌رو كند؛ حركتي كه به‌راحتي مهار نخواهد شد.
عربستان؛ پايه‌هاي لرزان يك پادشاهي
پس از انقلاب تونس، عربستان با اعتراض‌هاي مردمي در منطقه نفت‌خيز شرق اين كشور مواجه شد كه همچنان ادامه دارد. مقام‌هاي آل‌سعود هم روزهاي خوشي را پشت‌سر نمي‌گذارند. اوضاع و احوال ملك عبدالله پادشاه ۸۹ ساله اين كشور هر روز بدتر مي‌شود و جنگ قدرت ميان خاندان سعودي‌ها بيشتر خودش را نشان مي‌دهد. معترضان سعودي با سركوب شديد امنيتي مواجه شدند و تعداد بسياري از آنها همچنان در زندان به‌سرمي‌برند. عربستان پرونده‌اي قطور در حمايت از گروه‌هاي افراطي سلفي دارد؛ حمايتي كه بارها هشدار داده شده است روزي دامن خود اين كشور را خواهد گرفت.عربستان با توجه به شرايط اقتصادي، اجتماعي و امنيتي داخل اين كشور و همچنين شكست سياست‌خارجي‌اش، روزهاي دشواري را پيش رو دارد.
لبنان؛ هميشه در آماده‌باش
نزديك به يك‌ماه است كه لبنان بدون رئيس‌جمهور است و جلسه‌هاي پارلمان هم يكي پس از ديگري براي انتخاب رئيس‌جمهور جديد بدون نتيجه به پايان مي‌رسد. خلأ قدرت در اين كشور در حالي ادامه دارد كه اوضاع امنيتي لبنان هم با تحركات داعش در عراق به وضعيت قرمز بازگشته و نيروهاي امنيتي اين كشور در حال آماده باش به‌سرمي‌برند. حرف‌هاي سيدحسن نصرالله درباره اينكه اگر نيروهاي اين گروه نبودند داعش اكنون به بيروت رسيده بود به خوبي نشان مي‌دهد كه اوضاع و احوال نه در صحنه سياسي و نه در صحنه امنيتي اين كشور مساعد نيست. در روزهاي گذشته ده‌ها خودروي بمبگذاري شده توسط نيروهاي امنيتي لبنان كشف و خنثي شده‌اند. به اين ترتيب اوضاع شكننده اين كشور همچنان ادامه مي‌يابد.
آسياي ميانه؛ در سيبل افراط‌گراها
انصارالله، اتحاد جهاد اسلامي، جندالخلفه و ده‌ها نام ديگر، گروه‌هايي هستند كه علاوه بر فعاليت در افغانستان حركت خود به سمت آسياي ميانه را از سمت تاجيكستان آغاز كرده‌اند. هدف گروه‌هاي افراطي اما تنها تاجيكستان نيست؛ آنها قصد حمله به تمام آسياي ميانه را دارند. انفجارهاي اخير در منطقه داغستان روسيه هم به خوبي نشان داد كه هيچ‌كدام از كشورهاي اين منطقه نمي‌توانند روي امنيت كامل خود حساب باز كنند و بايد انتظار روزهاي سختي براي آنها را داشت.
تركيه؛ تنش داخلي و بحران خارجي
تركيه تا همين 3سال پيش، با فخر و غرور از موفقيت سياست‌هاي داخلي و خارجي‌اش، ميانجي و نصيحت‌كننده مناقشات منطقه‌اي بود اكنون اما وضعيت فرق كرده‌است. در يك‌سال گذشته شايد اين كشور حتي يك روز خوش هم نداشته است و حتي حوادث براي رهبر حزب عدالت و توسعه بدبياري آورده‌اند. پس از تظاهرات پارك گزي كه با سركوب گسترده روبه‌رو شد و هنوز پس از گذشت يك‌سال آتش آن روشن است مسئله پرونده فساد مالي گسترده اطرافيان نزديك اردوغان پيش آمد. ميان اين بحران‌ها كه همچنان ادامه دارد حتي حادثه‌اي مانند انفجار معدن توانست يك جنبش تمام‌عيار را عليه دولت اين كشور راه بيندازد. علاوه بر اين، با وجود برخي آزادي‌ها كه به اقليت كرد تركيه داده شد نبايد تنش‌هاي داخلي اين كشور را فراموش كرد. كردها و علوي‌هاي تركيه هنوز معترض سياست‌هاي دولت اين كشور هستند و اردوغان به خوبي مي‌داند كه هنوز در ميدان مين راه مي‌رود.
سوريه؛ تركش‌هاي يك جنگ
نزديك به ۴۰ماه است كه سوريه آرامش را فراموش كرده است. داعش كه حالا عراق را دستخوش بحران كرده است از سوريه پا گرفت. بسياري از اعضاي اين گروه تروريستي را نيروهاي افراطي تشكيل مي‌دهند كه از كشورهاي مختلف از جمله اروپا و آمريكا به تركيه رسيدند و با سياست غلط دولت تركيه به راحتي از مرز اين كشور وارد خاك سوريه شدند. هر چند نيروهاي دولتي سوريه در ماه‌هاي اخير پيشرفت چشمگيري داشتند و با محدود شدن عمليات گروه‌هاي افراطي، انتخابات رياست‌جمهوري اين كشور هم برگزار شد اما حدود ۴۰ماه جنگ داخلي مسئله‌اي نيست كه براي اين كشور به راحتي قابل فراموش‌شدن باشد. نيروهاي داعش حالا از عراق در حال انتقال تسليحات به سوريه هستند.
مصر؛ فضاي دوقطبي با بازگشت نظاميان
عبدالفتاح السيسي پس از بركناري دولت محمد مرسي و سركوب گسترده رهبران و هواداران اخوان‌المسلمين، سرانجام با برگزاري انتخابات براي مشروعيت قدرت خود تلاش كرد تا پس از سادات، ناصر و مبارك، يك نظامي ديگر در راس قدرت مصر قرار گيرد. فضاي اين كشور اما هيچ وقت به اين اندازه دوقطبي و متشنج نبوده است. فضاي به‌شدت دوقطبي مصر روزهاي آرامي را براي مصر و السيسي حتي با پوتين‌هاي نظامي‌اش رقم نخواهد زد.
نظر شما