داعش چگونه روزنامه نگاران جهان را بازی می‌دهد؟

به گزارش شفقنا در این گزارش آمده است:"ما را جوری نشان ندهید که انگار ما هیولا و تروریست هستیم، می‌فهمی؟ ما هم مثل خانواده هایی مثل شما داریم، خواهرانی مثل شما داریم، و شما هم حتما برادرانی مثل من دارید."

علیرغم لحن جدی اش، افراد زیادی پیدا نمی‌شوند که برادرانی همچون "ابو سمیه" داشته باشند.

[ابو] سمیه که یک کشمیری بزرگ شده در انگلستان است، حدود یک سال است که در سوریه زندگی کرده است و اخیرا با "دولت اسلامی عراق و شام (داعش)" بیعت کرده است، گروه الهام گرفته از القاعده که در حال کسب فتوحات در سوریه و عراق است.

ابو سمیه پس از تشریح دلایلش برای اعلام جهاد در سوریه، اصرار دارد که مطمئن شود من در این مصاحبه تصویری مثبت از داعش به جای می‌گذارم. او می‌گوید: "روزنامه نگار خوبی باش و حقیقت را نشان بده، نه آنچه که [دیگران] می‌خواهند نشان بدهی."

اعضای داعش مانند [ابو] سمیه، از رهبران آن گرفته تا هوادارانش خارج از مرزها، برای تبلیغ یک روایت کاملا حساب شده درباره داعش از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. در این حین، آنها خودشان را با توییت کردن، دنبال کردن، و ارسال پیام‌های مستقیم‌ به روزنامه نگاران خارجی، به طور فزاینده‌ای دسترس پذیر کرده‌اند و حتی در بعضی موارد به شکل موفقیت آمیزی آنها را به بازی می‌گیرند.

داعش در اینترنت

استراتژی داعش در رسانه‌های اجتماعی، تعجب زیادی برانگیخته است. دیگر گروه‌های جهادگرا تاکنون از محیط‌های آنلاین، از جمله فیس بوک، اتاق‌های گفتگوی مستقل و توییتر بهره گرفته‌اند، اما شهرت داعش به خاطر کسب بیشترین موفقیت اینترنتی تا این لحظه است. سوای خط تولید محصولات تجاری اختصاصی شان، این گروه اپلیکیشن‌های اندروید، ویدئوهایی با تصویربرداری و ویرایش حرفه‌ای، و خروجی‌های رسانه‌ای چندزبانه را به زرادخانه رسانه‌ای خود افزوده است.

"ابوبکر الجنابی" یکی از هواداران جانسپار داعش که در اتحادیه اروپا زندگی می‌کند و معمولا بیانیه‌های این گروه را ترجمه و بازنشر می‌کند، می‌گوید: "ما اینجاییم که به مسلمانان نشان دهیم که ما برای خلافت می‌جنگیم... اعاده‌ی شکوه، فخر، عزت، و برابری به امت اسلامی. [داعش] به نیابت از ملل مسلمان می‌جنگد، بنابراین به رسانه‌های بسیار قوی نیازمند است."

یکی از تحلیلگران "موسسه واشنگتن برای سیاستگذاری خاور نزدیک" به نام "آرون زلین" می‌گوید که "الجنابی" و دیگرانی که شبیه او هستند، بخشی از یک شبکه گسترده و در عین حال نسبتا متمرکز از بلندگوهای آنلاین داعش هستند. این شبکه بر سه خروجی رسانه‌ای رسمی متمرکز است: الاعتصام، النجد و الحیات برای بروزرسانی‌های چندزبانه.

زلین می‌گوید: "ذیل آن شبکه، چهره‌های تاثیرگذار عمده‌ای هستند که اعضای این سازمان در عراق یا سوریه هستند، و محتوای مشخصی را به فعالان خودجوش می‌خورانند."

پس از آن نوبت به "سربازان پیاده نظام در صحنه" می‌رسد: رزمندگان داعش در عراق و سوریه که به طور منظم درباره تجاربشان توییت می‌کنند و با دیگر رزمندگان به طور آنلاین گفتگو می‌کنند. زلین افزود: "از آن نقطه، شما هوادارنشان را در کشورهای غربی مشاهده می‌کنید که هوراکشان آنلاین هستند."

محبوب و منفور

فارغ از پیام رسانی متمرکز، سخنگویان متعدد داعش غالبا محتوای بسیار متفاوتی را منتشر می‌کند.

از یک سو، چهره‌های تاثیرگذار اصلی و سربازان پیاده نظام تصاویر جنایت‌بار و وحشت انگیزی از سرهای بریده شده، مردان مصلوب، و توده‌های اجساد پس از اعدام های بیرحمانه منتشر کرده اند.

از سوی دیگر، رزمندگان خارجی در سوریه و عراق تصاویری از شکلات‌های نیمخورده ی اسنیکرز، خوراک مرغ سوخاری، و مهربانی با گربه ها توییت کرده‌اند.

"پیتر وان اوستاین" تحلیلگر مستقل میگوید که این تصویر دوگانه، تعمدی است.

او می‌گوید که داعش می‌خواهد هم محبوب باشد و هم از او بترسند. با توییت کردند تصاویر "نقل کردنی" از غذا و حیوانات بامزه، و نیز شواهدی مبنی بر برنامه‌های گسترده این گروه برای خدمات رسانی اجتماعی، داعش می‌خواهد که "مردم را مطمئن کند که آنها می‌خواهند به شیوه‌ای اکیدا اسلامی از آنها مراقبت کنند."

با این حال، ویدئوهای خشونت آمیز و ادبیات آشکارا فرقه گرایانه، به عنوان تهدیدی تلویحی برای مخالفان آنلاین این گروه استفاده می شود. الجنابی می گوید: "قطع سر و اعدام در ملأ عام هر دو پیام هایی به دشمنان داعش است، اما در عین حال بخشی از شریعت [اسلامی] نیز هست. اکثر مجرمان از عاقبتی مانند ویدئوهای داعش گریزانند."

"فیلیپ اسمیث" پژوهشگر دانشگاه مریلند می گوید: "این تصویر بی نقصی از یک موجودیت جامعه ستیز است. داعش می‌خواهد بگوید که آنها برای خروجی‌های رسانه‌ای غربی قابل پذیرش هستند. این بدان معنی نیست که این پذیرفتگی، از خشونتشان فراتر است: آنها هر دو را با یکدگیر ترکیب می‌کنند."

آیا روزنامه نگاران را باید سرزنش کرد؟

داعش با تصاویر "دوست داشتنی‌اش" تنها به دنبال فتح قلب ها و فکرها در عراق و سوریه - دو دولت اسلامی آینده در نظر این گروه - نیست. این گروه روزنامه نگاران آنلاین غربی را نیز هدف قرار داده است.

"الجنابی" (که خود را در صفحه توییترش همچون "یک گربه اسکاتلندی دوست داشتنی" توصیف می کند) می گوید که او صفحه توییتر من را، که شامل عکسی با موهای نپوشیده از من است، به این دلیل دنبال می‌کند که او اهل تساهل است.

او می‌گوید "... وقتی وارد منطقه داعش بشوی، نقاب انتظارت را می‌کشد" و بعد تاکید می کند که شوخی کرده است. او می‌گوید که افراد با اندیشه های مختلف باید قادر به گفتگو با یکدیگر باشند؛ تا وقتی که منصف هستند، به اسلام حمله نمی‌کنند و حقیقت را تغییر نمی‌دهند.

"زلین" می گوید که اعضای داعش در تلاش خود برای رابطه با روزنامه نگاران غربی شدیدا اهل محاسبه هستند. او می‌گوید: "این مسئله کاملا تعمدی است. آنها می‌خواهند پیام همدلانه تری از خود به جای بگذارند." آنها با مکالمه به زبان انگلیسی، دوستانه رفتار کردن، و پذیرفتن مصاحبه، قادرند پیام خود را به مخاطب گسترده تری برسانند.

و این مشکلی ندارد. مشکل وقتی پیش مي‌آید که روزنامه نگاران تفکر انتقادی را کنار می گذارند.

برخی خبرنگاران بسیار مشتاقند که یک "مصاحبه اختصاصی" از یکی از اعضای داعش بگیرند، و از پرسیدن سوالات سخت، یا به طور بالقوه توهین آمیز خودداری می کنند. "اسمیث" می گوید: "مخالفت بسیار اندکی [در مقابل داعش] وجود دارد، و [داعش] می داند که چطور از این موقعیت بهره برداری کند. چه کسی منبع خبری خود را می‌سوزاند؟"

"وان اوستاین" خاطرنشان می کند: "چنانچه به این روش ادامه دهیم، به نقطه می‌رسیم که آنها حتی دیگر به حضور در رسانه‌های اجتماعی نیز نیازی ندارند؛ ما برای آنها پروپاگاندا می‌کنیم."

زلین می‌گوید: "به این صورت، آنها روزنامه نگاران را به بازی می‌گیرند."