آسیب شناسی حجاب و عفاف

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد و استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد آسیب‌های حجاب و عفاف در کشور گفت: با دو مفهوم بسیار اخلاقی مواجه هستیم؛ عفاف نوعی پرهیز و خودنگهداری است؛ معنای وسیعی دارد حتی تا سطح قلب هم پیش می رود و قلب را از وساوس و هرگونه تفکرات باطل و ناصواب محافظت می کند. عفت نگاه، عفت بیان، عفت شکم یعنی قوت و غذا و درآمد همه اینها در مفهوم عفاف جای می گیرد.

وی با اشاره به اینکه بخشی از عفاف هم عفت جنسی است که در تعاملات جنس موافق یا مخالف خودنمایی می کند. گفت: عفاف دعوت به پاکی است. در بخش حجاب که باز مفهوم دیگری دارد، آن هم یک مفهوم اخلاقی و کاربردی است که بیشتر برای خانمها به کار می رود. اما لزوما هم برای خانمها نیست وقتی می گوییم پوشش برای مرد هم قوانین و وجوهی دارد. باید مردان هم حجاب را رعایت کنند.

نصیری در ادامه سخنانش اظهار داشت: اگر بخواهیم نگاه جامعی از بیرون به عفاف و حجاب بیندازیم می تواند برون داد رفتاری باشد که مبتنی بر نظام بینشی است، یعنی نوع نگاه، نوع تفسیری که اشخاص نسبت به هستی و خدا و جامعه اشان دارند آن نگاه و بینش وقتی که منطقی باشد و درست تعریف شده باشد در بُعد عفت و حجاب خودنمایی می کند. وقتی درباره عفاف و حجاب صحبت می کنیم بلافاصله نباید به برون داد یا بُعد رفتاری برویم و آنجا متوقف شویم.

وی بیان کرد: این نوع نگاه و نظام کنشی رابطه مستقیمی با نظام بینشی ما دارد. این نوع نگاه و تفسیر بسیار مهم است. آنرا مقایسه کنید در رفتار یک زن مسلمان در امریکا یا فرانسه، یا در کانادا یا زن مسلمانی در ترکیه و افغانستان و پاکستان و دیگر کشورها، آن دسته از زنانی که در نظام بینشی اشان باور به پروردگار و اسلام، باور و اعتمادی که به حقانیت دین دارند و باور به اینکه دین هرچیزی که می گوید درست است حتی اگر فلسفه اش را ندانند؛ هر چقدر این ایمان قویتر و ریشه دارتر باشد خودش را در آن حد بروز می دهد.

این محقق و استاد دانشگاه افزود: بعضی از خانم‌ها الان هم در بعضی از این کشورها روبنده می زنند حتی اروپا قانونی وضع کرد که مانع از روبند زدن زنان مسلمان می شود، یعنی فقط چشم‌هاشون پیدا بود. آن نگاه و تفسیر در حد خود، در رفتار اثر می گذارد. هرچه آن تفسیر و نگاه رقیق تر و کمرنگ تر شود به هر دلیل یا می گوید فلسفه اش را نمی دانم یا فلسفه را قبول ندارم یا اساسا تفسیر درست و واقع بینانه ای از پروردگار عالم و هستی و روز قیامت ندارند در بُعدی که بُعد عفاف و حجاب است کاملا اثر مستقیم می گذارد. (کاری به سایر ادیان و مذاهب ندارم)، همین بچه مسلمانهایی که آن طرف رفتند و دارند زندگی می کنند 5 میلیون ایرانی در خارج از کشور داریم. تعداد قابل ملاحظه شان در اثر مواجه شدن با فرهنگهای لجام گسیخته غربی باورهایشان صدمه خورده است. به نوعی باورها و اعتقاداتشان باور صادقی، دیگر نیست. اینها خودشان اعتراف می کنند که در نظام رفتاری و کنشی خود کاملا پاشیده شده اند، یعنی بسیاری از آن مرزها، حدود روابط اینها صدمه خورده اند.

نصیری تصریح کرد: از طرفی هم برگردیم به داخل کشور، باید این آسیبی که الان در جامعه می بینیم و مدتهاست ادامه دارد هر چقدر که جلو می رویم آسیب‌ها زیادتر می شود یعنی کنار گذاشتن و کمرنگ شدن حجاب، و رفتارهای آن طرفی، رفتارهایی که در آن جلوه گری بزگ و تمایل به مد و مدگرایی به شدت در جامعه ترغیب و ترویج می شود؛ یا از این زاویه نگاه کنیم که در بُعد نظام بینشی چه صدمه جدی ای خورده است؛ آن اعتقادات و باورها و حقانیت اصالت دین و درستی آموزه های دینی چه صدمه ای خورده است؛ یا حتی منادیان دین، اینهایی که رفتاری از خودشان نشان می دهند. حالا ما می رویم به سمت اینکه می گوییم دستگاه های تبلیغاتی خودمان را فعال کنیم دستگاه انتظامی سختگیرانه تر برقرار کنیم؛ ظاهرا هر چقدر در این طرف تلاش کردیم چندان نتایج مثبت و دلخواهی به دست نیاوردیم.

وی در ادامه سخنانش گفت: نوعی شتاب و حرکت سریع آن طرف دارد اتفاق می افتد و روز به روز هم نمادهای جدید تر و ناپسندتر دیده می شود مثل برداشتن روسری در ماشین یا کوچه یا پارک یا پوشیدن لباسهای خیلی جلف، این بیماری دارد زیاد می شود. واقع قضیه این است که باید کارِ کارشناسی جدی صورت گیرد که در بعد نظام بینش و باورها چه آسیبها و صدماتی وارد است کجای کار ایراد داشته است؟ اکثر بدحجابان افراد تحصیلکرده و تربیت شده در فضای جمهوری اسلامی هستند جوانهای 19،20 ساله ای که با کتابهای دینی ما رشد پیدا کردند. آموزه های دینی راجع به حجاب به آنها گفته شده باید روی این مسئله بیشتر کار کنیم.

نصیری افزود: البته در تحلیل نهایی معتقدم که یکسری آسیب‌ها را از بیرون می خوریم مثل همان بحث جهانی شدن و مدرنیته و بسترهایی که از بیرون مثل آب آلوده ای که به برکه ما می ریزد و آب پاک و زلال معنوی ما را آلوده می سازد همین موبایل و اینترنت و ماهواره حقیقتا خیلی جای نگرانی دارند. ولی آسیب درونی بسیار جدی تر از آسیب بیرونی است. این آسیبی که از درون است اینکه خدای ناکرده نکند جوان‌ها، دیگر به ما اعتماد نکنند، نکند جوان‌ها ما را به عنوان منادی دین نشناسند.

وی در پایان سخنانش گفت: ما مثل داورهای کنار خط هستیم که اوت شدن توپ را اعلام می کنیم نکند جوانها، دیگر ما را داور خط قبول نکنند. خطر بزرگی است که باید برای آن فکری کرد باید فکر بازسازی اعتماد جوانها به خود باشیم. اعتماد فقط اعتماد سیاسی و اقتصادی نیست باید جامعه جوان ما به عنوان منادیان دین به ما اعتماد کنند.