چندي پيش رئيس كميسيون نظارت و حقوقي شوراي شهر تهران هنگام ارائه گزارش اقدامات صورت گرفته در جريان طوفان تهران از «واقعيت تلخي» سخن گفته بود. به تعبير پرويز سروري «شهروندان تهراني در قبال حوادث غيرمترقبه بي‌پناه و بي‌دفاع هستند و سازوكارهاي قانوني براي مقابله با حوادث هنوز كارآمد و اجرايي نشده است.»
در طول سال‌هاي گذشته استقرار بيش از 120پايگاه پشتيباني مديريت بحران در مناطق 22گانه شهر تهران نخستين گام پايتخت براي آمادگي مقابل بحران‌هاي پيش روي تهران بوده‌است. اين اقدام از ابتداي سال 85در مناطق شهر تهران آغاز و تا پايان سال 87نيز 99پايگاه پشتيباني مديريت بحران در شهر تهران احداث شد. سال 88نيز پاياني بر احداث 120پايگاه پشتيباني مديريت بحران شهر تهران بود، اما اين پايگاه‌ها امكان خدمات‌دهي گسترده به همه شهروندان تهراني را ندارند.
اگرچه احداث پايگاه‌هاي پشتيباني مديريت بحران در شهر تهران بارها از سوي مسئولان به‌ويژه استاندار وقت تهران مورد تقدير قرار گرفت و ايجاد مركز فرماندهي و ستاد مديريت بحران شهر تهران نيز در پايتخت مورد توجه جدي استاندار فعلي و حتي وزير كشور قرار گرفته است، اما همچنان كارشناسان بين‌المللي از قدرت تاب‌آوري شهرهاي بزرگ برابر بحران‌هاي پيش رو به‌عنوان يك گام بزرگ مديريت هوشمند شهري ياد مي‌كنند و معتقدند تهران براي ايجاد يك سامانه مؤثر بسترهاي قابل‌قبولي دارد.
تهران در مقايسه با ساير كلانشهرهاي كشور، بسترهاي گوناگوني براي مقابله با بحران ايجاد كرده است؛ برنامه‌هاي گوناگوني كه از سوي شهرهاي بزرگ كشور نيز مورد استقبال قرار گرفته و بسياري از مديران شهري خواستار انتقال تجارب تهران به كلانشهرها شده‌اند كه هم‌اكنون اين اقدام در حال اجراست. با توجه به جمعيت 8.5ميليوني پايتخت و استقرار آن بر گسل زلزله نياز ضروري براي ايجاد بستري مناسب براي آمادگي پايتخت‌نشينان جهت مواجهه با اين بلاي طبيعي وجود دارد. نهادهايي چون پژوهشگاه بين‌المللي زلزله و زلزله شناسي نيز هر ساله با اجراي مانور زلزله سعي در توانمند‌كردن دانش‌آموزان كشور و افزايش حساسيت ميان شهروندان دارد كه مديريت شهري نيز در اين زمينه همكاري‌هاي بسياري با اين نهاد كرده‌است.
كارشناسان شهري اما همچنان از لزوم آمادگي بيشتر تهران براي مواجهه با بحران‌هاي طبيعي صحبت كرده و خواستار بهينه‌شدن همه اركان يك شهر براي واكنش بهتر آن در برابر بحران‌هاي احتمالي هستند. مدير شبكه جهاني شهرهاي هوشمند با اشاره به تاب‌آوري شهرهاي بزرگ برابر بحران‌ها گفت: تاب‌آوري توانايي يك شهر براي بازگشت به عملكرد بهينه پس از وقوع يك بحران بزرگ است كه به اين منظور بايد زيرساخت‌هاي لازم در شهرها وجود داشته باشد. علي مستشاري در اين مورد افزود: هر شهر پس از وقوع بحران، به زماني مناسب نياز دارد تا بتواند به عملكرد طبيعي و معمول خود بازگردد، بنابراين هر اندازه زيرساخت‌هاي شهري بيشتر باشد و مشاركت شهروندان در اداره يك شهر افزون‌تر باشد، قدرت تاب‌آوري شهرها برابر بحران‌ها بيشتر است.
سامانه‌ها ابزارهايي هستند براي تسهيل و بهبود مديريت كه درصورت استفاده صحيح و در جهت مناسب، مي‌توانند در كاهش اثرات و احراز آمادگي برابر سوانح تأثير بسزايي داشته باشند. مجموعه شهرداري تهران در بيش از يك دهه اخير گام‌هاي مثبتي در زمينه ايجاد سامانه‌هايي نظير تخمين خسارت لرزه‌اي برداشته است. از مهم‌ترين تأثيرات چنين سامانه‌هايي، مي‌توان به بهبود برنامه‌ريزي با توجه به سناريوهاي لرزه‌اي محتمل براي پايتخت اشاره كرد.
از طرفي بهروز بالايي، كارشناس مديريت بحران شهري از دانشگاه اوكلند گفت: براي ارتقاي سامانه‌هايي كه هنگام بحران‌ها يك شهر را زنده نگه مي‌دارد، اقدامات گسترده‌اي بايد پيش‌بيني شود كه البته شهرداري تهران در اين زمينه گام‌هاي مثبتي برداشته است. به گفته وي، طرح جامع كاهش خطرپذيري لرزه‌اي شهر تهران، طرح اسكان اضطراري، طرح پيشگيري و كاهش خطرپذيري سيلاب و تخليه اضطراري 72ساعته ازجمله اقدامات مناسب و قابل توجه مديريت شهري براي مقابله با بحران‌هاي احتمالي است.
نظر شما