اين شوخي گمراه‌كننده از آن سال به بعد هرسال تكرار شد و هنوز هم ادامه دارد و ظاهرا پاياني براي آن متصور نيست. هرسال بسياري از افراد اين فريب را باور مي‌كنند و با اشتياق براي يكديگر تعريف كرده و از يكديگر براي تماشاي اين رويداد عظيم نجومي دعوت مي‌كنند.
اين اشتباه كه اكنون به شايعه‌اي آنلاين تبديل شده، در تفسير نادرست و بزرگنمايي پديده‌اي نجومي ريشه دارد كه در سال 2003 رخ داد: در 27 آگوست سال 2003 سياره مريخ تنها 30 كيلومتر به زمين نزديك‌تر شد. شايد با دانستن اينكه نزديك‌ترين فاصله مريخ تا زمين تقريبا 54.6 ميليون كيلومتر و دورترين فاصله آن 401 ميليون كيلومتر است، 31 كيلومتر در نظر ناچيز‌تر بيايد. ميانگين فاصله زمين تا مريخ 225 ميليون كيلومتر است.
نكته قابل توجه ديگر اين است كه در آن تاريخ مريخ به نزديك‌ترين فاصله خود به زمين طي دوره‌اي 60 هزار ساله مي‌رسيد. به بياني ديگر، آخرين باري كه مريخ به چنين فاصله نزديكي از زمين مي‌رسيد به دوران پيش از ميلاد مسيح بازمي‌گردد.
ريشه‌يابي شايعه
زمين و مريخ هردو مدارهايي بيضوي به دور خورشيد دارند. بر اساس طبيعت قانون‌هاي فيزيكي، فاصله اين دو سياره نسبت به هم به صورت دروه‌اي تغيير پيدا مي‌كند، گاه بسيار از هم دور مي‌شوند و گاه بسيار نزديك. اين نوسانات فاصله‌اي به دليل منحني بودن مدارهاي دو سياره به شدت متغير بوده و هر 780 روز يكبار رخ مي‌دهد.
متن ايميلي كه در سال 2003 آغازگر اين شايعه آنلاين شد از اين قرار است:
- قرار است سياره سرخ ديدني‌شود! اين ماه و ماه آينده زمين و مريخ در نزديك‌ترين فاصله خود از يكديگر قرار خواهند‌گرفت و شايد تكرار دوباره اين رويداد در سال 2287 باشد. به دليل وجود كشش‌هاي گرانشي سياره مشتري روي مريخ و ايجاد نوساناتي در مدار اين سياره، اخترشناسان از اين موضوع اطمينان دارند كه مريخ تا پنج هزار سال ديگر به اين فاصله نزديك از زمين نخواهد‌رسيد، اما ممكن است تا 60 هزار سال ديگر نيز اين رويداد تكرار نشود. اين تقابل در تاريخ 27 آگوست رخ خواهد‌داد، زماني كه مريخ به فاصله 55 ميليون و 763 هزار و 108 كيلومتري از زمين خواهد رسيدو در كنار ماه به درخشان‌ترين جرم آسماني شب تبديل خواهد شد. مريخ در اين زمان 75 بار بزرگتر ديده خواهد شد. در اين تاريخ مريخ در چشم غير‌مسلح به بزرگي ماه كامل ديده خواهد شد. موقعيت‌يابي مريخ در اين تاريخ ساده‌است. در پايان ماه آگوست، زماني كه دو سياره در نزديك‌ترين فاصله از يكديگر قرار گرفته‌اند، مريخ ساعت 12:30 بامداد به بلند‌ترين موقعيت خود در آسمان رسيده و در اين زمان است كه انسان يكي از تاريخي‌ترين رويداد‌هاي نجومي را به چشم خواهد‌ديد كه هيچ‌يك از انسان‌هايي كه امروز زنده هستند، به اندازه‌اي زنده نخواهند بود كه دوباره آن را به چشم ببينند.
بزرگنمايي 75 برابر نكته‌اي بود كه گروهي از كاربران را به اشتباه انداخت تا باور كنند قرار است ماه و مريخ به يك اندازه در آسمان ديده شوند، اما نكته اينجاست كه جمله‌اي كه حاوي اين عبارت بوده‌است،به صورت ناقص در اين ايميل استفاده شده‌است. جمله اصلي اين است: مريخ با بزرگنمايي 75 برابر هم اندازه ماه كامل ديده خواهد شد؛ و تنها بخشي از اين جمله در ايميل استفاده شده‌است، از اين رو گروهي باور كردند كه قرار است مريخ و ماه به يك اندازه ديده شوند،درحالي كه منظور پيام اين است كه اگر مريخ را 75 بار بزرگنمايي كنيم، ابعادش برابر با ماه كاملي خواهد شد كه بزرگنمايي نشده‌است.
از نظر علمي، مريخ هرگز نمي‌تواند بزرگتر از يك نقطه كوچك درخشان در آسمان زمين ديده شود. اگر مريخ به بزرگي ماه ديده شود، آثار گرانشي و جزر و مدي آن روي زمين مي‌تواند ويرانگر باشد. قطر مريخ دو برابر ماه است و جرم آن 9 بار بيشتر از ماه، به همين منوال اگر در فاصله‌اي برابر ماه از زمين قرار بگيرد عوارض گرانشي آن نيز بايد چندين برابر بيشتر از ماه شود. از سويي ديگر، ميانگين فاصله مريخ تا زمين 225 ميليون كيلومتر و فاصله ماه تا زمين 384 هزار و 400 كيلومتر تخمين زده شده‌است. مقايسه چشمي اين فواصل نيز مي‌تواند در رد اين شايعه كارساز باشد.
با اين‌همه تكرار اين ايميل در شكل‌هاي ديگر همچنان ادامه يافت و افزوده شدن تصويري ساختگي از دو ماه در آسمان زمين به شدت آن دامن زد.
امسال در تاريخ 27 آگوست ماه نيز به نفي اين شايعه كمك كرده و به شكل يك هلال باريك در آسمان ديده خواهد شد،و مريخ نيز در نزديك‌ترين فاصله‌اش از زمين قرار نخواهد داشت، نه در 27 آگوست 2014 و نه در هيچ روز ديگري از سال 2014، در حقيقت مريخ تا 28 آگوست سال 2287 به فاصله‌اي كه در سال 2003 از زمين قرار گرفته بود نخواهد رسيد.
نظر شما