رشد انفجار گونه جمعیت انسانی و تولید و مصرف انواع مواد طبیعی و مصنوعی آنچنان چهره زمین را دگرگون ساخته که طبیعت قدرت بازسازی آن را از دست داده است.
روند تخریب محیط زیست در کشور ما نیز در نیم قرن اخیر آن چنان شتاب گرفته که اگر این روند متوقف نشود در آیندهای نه چندان دور بحران بسیار جدی محیط زیست زندگی همه ما را تهدید خواهد کرد. تبدیل 30 درصد از مراتع کشور به بیابان و تخریب 33 درصد از جنگلهای کشور طی سه دهه اخیر حکایت از میزان تخریب منابع طبیعی در این برهه را میدهد.
حیات وحش در معرض نابودی
در بحث حفظ حیات وحش کشور نیز کاهش چشمگیر تعداد وحوش بعضی از مناطق نشان از ضعف عملکرد دستگاههای متولی در این زمینه دارد. کاهش وحوش در پارک ملی گلستان از 16500 رأس به کمتر از 2000 رأس در 5 سال گذشته، کاهش تعداد وحوش در منطقه بختگان از 14 هزار رأس به کمتر از 5000 رأس آن هم در عرض 3 سال گذشته، کاهش تعداد وحوش در منطقه بیستون از 12 هزار رأس به زیر 100 رأس و باقی ماندن تنها 80 رأس گورخر ایرانی در منطقه بهرام گور استان فارس دلیلی بر این مدعا است.
این در حالی است که شمار محیطبانان برای مقابله با شکارچیان غیرمجاز اندک است ضمن آنکه به دلیل بودجه ناچیز سازمان محیط زیست، محیطبانان از تجهیزات کافی برخوردار نیستند از همین رو روزبهروز بر دامنه تخریب زیستگاهها افزوده میشود.
وضعیت تالابها
متأسفانه بسیاری از تالابهای ثبت شده جزو هیچ کدام از مناطق چهارگانه تحت مدیریت این سازمان (پارک ملی، مناطق حفاظت شده و...) نیستند و به تبع آن شکار و بهرهبرداری مجاز و غیرمجاز در آنها همچنان ادامه دارد. خشکسالی چند سال اخیر و مدیریت غلط در تالابها باعث تخریب یا تغییر شکل آن شده، برخی تالابهای عضو سایت رامسر نیز از این تخریبها مصون نماندهاند.
در محیط زیست دریایی نیز شاهد تخریب جوامع مرجانی که گونههای تحت حمایتاند هستیم به طوری که از 40 گونه مرجان شناخته شده در سواحل شمالی خلیج فارس دو سوم آن در معرض خطر معرفی شدهاند.
در حوالی برخی از جزایر ایرانی پوشش مرجانی تا 70 درصد کاهش یافته که این مسئله عمدتاً ناشی از عواملی چون ساخت و سازهای بدون مطالعه در خط ساحلی و تخلیه فاضلاب است.
جایگاه محیط زیست در قانون اساسی
در قانون اساسی قوانین بسیار جامع و کافی در مورد مسائل مختلف محیط زیست وضع شده است. طبق اصل پنجاهم قانون اساسی توجه ویژهای به این مقوله شده که هر گونه فعالیت صنعتی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب آن همراه باشد ممنوع است.
از سوی دیگر طبق آموزشهایی که در دانشکدههای محیط زیست داده میشود: هر طرح و پیشنهاد در مقوله محیط زیست در مقام عمل نیاز به ارزیابی کامل پروژه دارد بر این اساس انتظار میرود که متولیان حفظ محیط زیست کشور که در واقع مدافع حقوق حیاتی نسل امروز و فردا محسوب میشوند و به طور کامل از قوانین و نحوه اجرای آن با خبرند در اجرای قوانین و مقابله متخلفان با جدیت و قاطعیت بیشتری برخورد کنند.