سفارت ایالاتمتحده در آنکارا اولین هیأت دیپلماتیک خارجی مستقر در ترکیه بود که پیروزی (AKP) را به رجب طبیب اردوغان، نخستوزیر و رهبر این حزب تبریک گفت و با انتشار بیانیهای رسمی اعلام کرد واشنگتن خواستار افزایش همکاریها با دولت جدید برای حل پیگیری دغدغههای مشترک دو کشور است.
مهر تأیید واشنگتن بر AKP در یکی از یادداشتهای وال استریت ژورنال انعکاس یافت که ادعا دارد پیروزی این حزب در انتخابات راه را بر توسعه همکاریهای ترکیه و غرب در همه زمینهها فراهم میآورد.
این روزنامه که به نئومحافظهکاران آمریکایی گرایش دارد با یادآوری این که افکار عمومی ترکیه طی ماههای اخیر پیش از هر زمانی در گذشته از عملکرد ایالات متحده و اتحادیه اروپا ناراضی است بر لزوم پیشبرد برنامه الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا در سایه موفقیت اخیر AKP تاکید کرده است.
شادمانی سرمایهگذاران خارجی از پیروزی AKP در انتخابات پارلمانی ترکیه و واگذاری قدرت به حزبی منفرد که نزدیک به دو سوم کرسیهای پارلمانی را به تنهایی در اختیار دارد، موضوعی نیست که غربیها سعی داشته باشند بر آن سرپوش بگذارند.
با اعلام نتایج انتخابات پارلمانی شاخص سهام در بازارهای بورس ترکیه رشد یافت و فعالان اقتصادی ارشد در ترکیه ابراز امیدواری کردند دولت جدید برای رفع موانع سرمایهگذاری خارجی بیش از گذشته جدیت به خرج دهد.
پیروزی چشمگیر
حزب حاکم عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی یکشنبه این هفته سهم خود را از آراء انتخابات افزایش داد.
این حزب که در انتخابات سال 2002 میلادی 34 درصد آرا ریخته شده به صندوقها را به خود اختصاص داده بود در انتخابات اخیر 7/46 درصد آرا را کسب کرد. این حزب هم اکنون 340 کرسی از مجموع 550 کرسی پارلمانی را در اختیار دارد.
نرخ مشارکت در انتخابات اخیر ترکیه 80درصد بود در حالی که در انتخابات پارلمانی پیشین نرخ مشارکت از 74 درصد فراتر نرفت.
این انتخابات پیامی بزرگ برای حزب
جمهوری خواه خلق ترکیه (CHP)، که عمدهترین حزب اپوزیسیون است به همراه داشت و شکستی بزرگ برای این حزب تلقی میشود.
در انتخابات پارلمانی سال 2002 CHP ( که در زبان ترکی ج.ه.پ تلفظ میشود) 19 در صد آراء را کسب کرد و 177 نماینده این حزب به پارلمان راه یافتند در حالی که در انتخابات اخیر به رغم همکاری و حمایت حزب چپ دموکراتیک (DSP) این حزب توانست تنها دو درصد برآرا خود بیفزاید اما به دلیل افزایش موفقیت کاندیداهای مستقل تعداد کرسیهای CHP در پارلمان کاهش یافت و به 111 رسید.
حزب جنبش ملیگرایی، (MHP)، ناسیونالیستترین حزب ترکیه که دلوت باغجهلی رهبری آن را برعهده دارد توانست با جلب آرا بخشی از هواداران CHP سهم خود از آرا را از 3/8 درصد به 3/14 درصد افزایش دهد و 71 کرسی پارلمانی را بدست آورد.
با این حال این آراء به مراتب کمتر از 20 درصدی بود که MHP به کسبش چشم دوخته بود. دشمنی با اقلیت کرد ترکیه، حمایت از عملیات نظامی در شمال عراق و وعده اصلاح اوضاع معیشتی مردم در زمره مهمترین شعارهای انتخاباتی این حزب بود.
علاوه بر سه حزب اصلی حاضر در انتخابات 27 کاندیدای مستقل نیز به پارلمان ترکیه راه یافتند. از این تعداد 24 کرسی توسط نامزدهای حزب جامعه دموکراتیک (BTS) که به کردها گرایش دارد، پر میشود. اعضای این حزب برای معاف شدن از قانون کسب حداقل 10 درصد آرا از سوی احزاب برای راهیابی به پارلمان به طور مستقل در انتخابات پارلمانی شر کت کردند.
شکست برای CHP
نتایج انتخابات روز یکشنبه شکستی بزرگ برای CHP و دنیز بایکال، رهبر این حزب بود که طی چهار انتخابات پیاپی متحمل شکست شده است. اردوغان برای آن که بر زخمهای بایکال نمک بپاشد تعدادی از اعضای ارشد و صاحب نام CHPرا به عضویت AKP در آورد و این گروه به عنوان نمایندگان AKP به پارلمان راه یافتد.
CHP حتی در شهر ازمیر که پایگاه اصلی این حزب است هم متحمل شکست شد و تعداد نمایندگان این حزب در ازمیر از 16 به 11 کاهش یافت. مخالفان سرمست بایکال که از شکست او به وجد آمدهاند خواستار عمل او به یکی از وعدههای انتخاباتیاش هستند که در چارچوب آن گفته بود چنانچه حزبش در انتخابات نتایجی ضعیفتری از انتخابات قبلی بگیرد از سمت خود کنارهگیری خواهد کرد.
حزب جمهوریخواه خلق که توسط مصطفی کمال آتاتورک و در دهههای آغازین سده گذشته بنیان گذاشته شده است نزدیکترین متحده ارتش کمالیست ترکیه تلقی میشود و شکست این حزب در انتخابات به نوعی روی برگرداندن رأیدهندگان ترک از گرایشهای ارتش و مداخلات پیاپی نظامیان در ساختار سیاسی آن کشور تفسیر شده است.
AKP، حزب بانکها و صنایع بزرگ
در حالی کهAKP توانست با بهره جستن از وجهه بدی که احزاب کمالیست نزد افکار عمومی ترکها دارند باری دیگر اکثریت پارلمانی را کسب کند اما این حزب دیگر چون گذشته نماینده طبقه متوسط جامعه ترکیه نیست.
AKP در سال 2001 میلادی از بطن حزب منحل شده رفاه به رهبری نجمالدین اربکان سر برآورد و شعار خود را رهایی از بوروکراسی اداری و بیعدالتی در توزیع درآمدهای کشور قرار داد.
این حزب که در دورهای از بحران مالی و تورم مهار نشدنی آغاز به کار کرد توانست یک سال پس از تأسیس با شعارهایی چون مهار تورم و ایستادن در برابر مطالبات بانکها و موسسات اقتصادی بزرگ در انتخابات پارلمانی 2002 میلادی به پیروزی برسد.
با این حال AKP طی 5 سال گذشته در قامت حامی اصلی بنگاههای اقتصادی و منافع شرکتهای بزرگ ظاهر شدهاست.
در سال 2001 میلادی سرمایهگذاری خارجی در ترکیه از1/1 میلیارد دلار فراتر نرفت در صورتی که در سایه سیاستهای اعمال شده از سوی AKP سرمایهگذاری خارجی در سال 2006 به 20 میلیارد دلار بالغ شد و پیشبینی میشود تا پایان امسال از مرز 27 میلیارد دلار نیز بگذرد.