در ۹ نوامبر سال ۱۹۸۹ ديوار برلين كه با شهرت به‌عنوان پرده آهنين ۲۸ سال برلين را به 2منطقه شرقي و غربي تقسيم مي‌كرد در ميان شادي مردم خراب شد اما همه كساني كه امروز در سالگرد اين حادثه تاريخي به ايستگاه بازرسي چارلي كه وصل‌كننده شرق و غرب بود مي‌روند مي‌دانند كه هيچ وقت جنگ سرد تمام نشده و هنوز صدها ديوار ميان دوطرف باقي‌مانده است.
روسيه و چين به‌عنوان 2نماد شرق و آمريكا و اروپا به‌عنوان قدرت‌هاي غربي جهان، در 2جبهه سياسي و اقتصادي رو در روي هم قرار گرفته‌اند و خيلي‌ها ديگر مي‌دانند كه اين روزها جهان جنگ سرد جديدي را تجربه مي‌كند. خيلي از كساني كه در فروريختن ديوار برلين نقش ايفا كرده‌اند حالا با يأس و نا‌اميدي از اوضاع جهان حرف مي‌زنند.
ميخائيل گورباچف، آخرين رهبر شوروي سابق كه به‌عنوان ميهمان ويژه به برلين رفته در مراسم فروپاشي ديوار درباره تنش‌هاي جديد ميان شرق و غرب به‌ويژه بر سر مسئله اوكراين هشدار داده است. گورباچف ۸۳ ساله درحالي‌كه آتش تنش‌ها ميان دوطرف اوج گرفته از مقام‌هاي شرق و غرب خواسته است از گذشته درس بگيرند. آخرين رهبر شوروي سابق همچنين در مصاحبه با اينترفاكس گفت: ما فرصت‌هايي كه پايان جنگ سرد پيش رويمان قرار داد را هدر داديم. ابتداي آن بسيار خوب شروع شد اما برخي آن را دوست نداشتند.
گورباچف اما حتي در برلين هم از سياست‌هاي ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه دفاع كرد و او را حافظ منافع مردم روسيه خواند. او در مصاحبه‌خود تأكيد كرد: باور من اين است كه اوكراين تنها بهانه‌اي بود كه آمريكا روي آن دست بگذارد. روسيه روابط جديد را پذيرفته و ساختارجديد همكاري ايجاد كرده است. اين مناسب خواهد بود اما همه در آمريكا آن را دوست ندارند. آمريكايي‌ها به شرايطي نياز دارند كه به آنها اجازه دهد تا در هر جايي مداخله كنند.
اوكراين حالا به نماد و نقطه مركزي تقابل شرق و غرب در قالب جنگ سرد جديد تبديل شده است اما آنهايي كه دستي بر آتش سياست دارند به خوبي مي‌دانند كه تقابل دوطرف در شرايط كنوني جهاني فراتر از اوكراين است.قدرت اقتصادي چين باعث شده كه رويارويي‌اش با غرب تحت‌تأثير مناسبات تجاري و منافع مشترك اقتصادي، كنترل شده باشد.
رابطه چين با غرب رابطه‌اي است كه غربي‌ها به آن ferenemy يا دوست-دشمن مي‌گويند. غربي‌ها با چين روابط تجاري خوبي دارند اما زير اين خاكستر آتشي هميشگي نهفته است. هر چند وقت يك‌بار مقام‌هاي وزارت دفاع آمريكا(پنتاگون) از حملات سايبري چين به ارگان‌هاي حساس اين كشور خبر مي‌دهند. جنگ سايبري ميان چين و آمريكا مدت‌هاست كه ميان دوطرف ادامه دارد و در پس لبخندهاي مقام‌هاي دوطرف نبرد در حوزه‌هاي مختلف ميان دوطرف از روز هم روشن‌تر است.
علاوه بر فضاي مجازي، شرق و غرب در حوزه‌هاي اقتصادي و سياسي هم نبردهاي سختي دارند كه بارها طي ماه‌هاي گذشته تا مرز تقابل نظامي هم پيش رفته است. تحريم‌هاي اخير غرب عليه روسيه هر چند به بهانه اوكراين صورت گرفت اما نتوانست كار به جايي ببرد و بيشتر به ضرر شركت‌هاي اروپايي تمام شد. هيچ وقت سابقه نداشت كه غرب دست به تحريم‌هايي به اين وسعت عليه روسيه بزند اما هنوز با سلاح تحريم دوطرف در حال جنگ با يكديگر هستند تا ديوار بن‌بست بيشتر از هميشه به چشم بيايد.
در اوكراين تنش‌ها ميان شرق و غرب همچنان ادامه دارد. هر چند توافق آتش بس شكل گرفته اما روسيه در مقابل آمريكا و اروپا همچنان قرار دارد تا هر كسي منافع خود را در اين كشور پيگيري كند. در خاورميانه هم تقابل شرق و غرب در اوج است. تلاش آمريكا به همراه متحدانش زماني براي تغيير رژيم در سوريه به اوج رسيد تا شايد بتوانند اين نقطه راهبردي براي روسيه را به زير سلطه خود درآورند. مقاومت در سوريه اما آنقدر ادامه يافت كه ديگر كسي فكر كنار رفتن بشار اسد از قدرت به فكرش هم خطور نمي‌كند. در ديگر نقاط خاورميانه هم شرق و غرب تقابل پنهان خود را دارند تا در كشورهاي مختلف اين منطقه راهبردي جنگ سرد جريان داشته باشد.
خراب شدن ديوار برلين را زماني به‌عنوان نماد پايان جنگ سرد و رويارويي ابرقدرت‌ها مي‌خواندند اما اكنون اوضاع جهان ميان شرق و غرب چنان پرتنش است كه ديوار برلين مرتفع‌تر از هميشه ديده مي‌شود. امروز بيست و پنجمين سالگرد پايان ديواري جشن گرفته مي‌شود كه هر چند ۳۴ قطعه‌اش حالا در موزه به سر مي‌برد اما به‌نظر نمي‌رسد هيچ وقت فروريخته باشد.
- ديوار تقابل شرق و غرب
سال ۱۹۴۵ بلافاصله پس از جنگ جهاني دوم، متفقين شامل آمريكا، انگليس، فرانسه و شوروي كه در اين جنگ به پيروزي رسيده بودند كشور آلمان را به 4بخش كه هر كدام تحت كنترل يكي از آنها بود، تقسيم كردند. 3بخش تحت كنترل آمريكا، انگليس و فرانسه پس از مدتي يكي شدند و جمهوري فدرال آلمان يا همان آلمان غربي را تشكيل دادند.با حاكم شدن مناسبات كمونيستي در آلمان شرقي شرايط اقتصادي و سياسي آن وخيم شد كه نارضايتي مردم را به‌دنبال داشت.
ساكنان ناراضي مخصوصا در برلين شرقي به‌دنبال شرايط بهتر زندگي راه برلين غربي را در پيش گرفتند. اين مسئله سرانجام باعث شد نيكيتا خروشچف، نخست‌وزير وقت شوروي، دستور ساخت ديوار برلين را صادر كند. در سال ۱۹۸۹ و به‌دنبال گشوده شدن درهاي مجارستان به روي غرب، تظاهرات مردم عليه دولت آلمان شرقي هم گسترش پيدا كرد.
پس از مدتي دولت آلمان شرقي تصميم گرفت به ساكنان برلين شرقي اجازه دهد تا براي سفر به برلين غربي تقاضاي ويزا كنند. به همين‌خاطر ده‌ها هزار نفر از ساكنان برلين شرقي خود را به محل‌هاي مشخص شده رساندند تا از مرز عبور كنند.با گسترده شدن جمعيت سرانجام مأموران مرز را گشودند وبا خراب شدن تدريجي اين ديوار سرانجام نهم نوامبر ۱۹۸۹ به روز فروپاشي ديوار برلين تبديل شد.
نظر شما