احیای هنرهای سنتی با مهندسی معکوس؛ نخ گلابتون چهل‌ساله در کارگاه پارچه‌بافی

سی‌ وپنجمین تهرانگردی احمد مسجدجامعی با حضور در سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آغاز شد.

مسجدجامعی و دنیا مالی، دیگر عضو شورای شهر تهران که در چند هفته‌ گذشته پایه ثابت تهرانگردی شده است، برنامه این هفته را با دیدن از کارگاه‌های هنرهای سنتی واقع در ساختمان مرکزی سازمان میراث فرهنگی آغاز کردند.

مسجدجامعی، دنیامالی و سایر تهرانگردان از کارگاه‌های سفالگری، قالی‌بافی، چاپ روی پارچه، گلیم‌بافی، پارچه‌بافی، زری‌بافی، ترمه‌بافی، قلم‌زنی، خاتم‌کاری، میناکاری، نگارگری، سازسازی، نقاشی پشت شیشه، گچ‌بری روی شیشه، خوشنویسی و نقاشی قهوه‌خانه‌ای و چندین کارگاه دیگر دیدن کردند. توضیحات هنرمندان حاضر درباره نحوه کار، ویژگی‌های هنرشان و مشکلات و موانع موجود مورد توجه تهرانگردان قرار گرفت.

دستیابی به شیوه پدیدآوری برخی از هنرهای فراموش شده، به‌ویژه در بافت پارچه‌های گرانب‌ها با شیوه مهندسی معکوس، تعطیل بودن برخی از کارگاه‌ها به دلیل کمبود نیروی متخصص هنرمند یا مواد اولیه از نکاتی بود که مورد توجه مسجدجامعی و تهرانگردان قرار گرفت. نکته جالب توجه در این بازدید توضیح هنرمندی بود که با نخ گلابتون پارچه‌های زربافت می‌بافت و در تشریح مشکل این هنر گفت نخ‌هایی که فعلا در این کارگاه استفاده می‌کنیم مربوط به چهار دهه پیش است و سالهاست این نخ‌ها در کشور تولید نمی‌شود.

مسجد‌جامعی پس از دیدن از کارگاه پارچه‌بافی و چند قطعه پارچه‌ هنری بافته شده در این کارگاه و اطلاع از مشکلات این هنر گفت: به منظور احیا و حفظ هنر پارچه‌بافی پیشنهاد می‌کنم موزه و کارگاه‌ پارچه‌های هنری در منطقه 10 ایجاد شود. این پیشنهاد با استقبال دنیامالی و شهردار منطقه 10 رو‌به‌رو و قرار شد به زودی محل موزه و کارگاه‌های پارچه‌بافی جانمایی شود.

مسجد‌جامعی پس از این بازدید گفت: پژوهشکده هنرهای دستی وظیفه پژوهش در زمینه‌های گوناگون را بر عهده دارد؛ میراثی که از یاد رفته و باید با زبان امروز مهندسی و بازسازی شود.

وی ادامه داد: این کارگاه‌ها تنها وظیفه آفرینش این آثار را بر عهده ندارد بلکه این فنون را دوباره بازشناسی کرده، هنرهای باستانی را با ویژگی‌ و خلاقیت‌ هنرمندان امروزی، بازسازی می‌کنند.

عضو شورای شهر تهران اظهار داشت: شهر تهران به دلیل پایتخت بودن در زمینه میراث و صنایع سنتی آن‌چنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته و مورد ظلم واقع شده است. دیدار امروز ما را با انواع هنرهای تهران آشنا کرد و امیدواریم شرایطی فراهم شود تا این هنرها را بازسازی کنیم.

اما در ادامه حضور تهرانگردان در سازمان میراث فرهنگی، برخی از اسناد تهران قدیم و مکان‌هایی که سالها پیش برای نخستین‌بار به ثبت میراث رسیده‌اند، در معرض دید خبرنگاران و تهرانگردان قرار گرفت.

در این دیدار نخستین سند ثبت شده در تهران و یکصد و چهل وهفتمین سند ثبت شده در کشور که مربوط به برج طغرل شهرری بود، به نمایش درآمد. این سند در دی‌ماه سال 1310 و درست چندماه بعد از تصویب قانون ثبت آثار ملی به ثبت رسیده است.

بخش دیگری از این اسناد، مربوط به سند خانه‌های تاریخی تهران در سال 1275قمری بود که مشخص می‌کرد نخستین خانه‌های قدیمی تهران خانه‌های صفوی، پیرنیا، دانش یزدی و چند چهره سرشناس دیگر بوده است.

عضو شورای شهر تهران در پایان از اسناد ثبت‌شده هفت‌چنار، به عنوان نخستین درخت ثبت شده در تاریخ تهران که در سال 1347شمسی به ثبت رسیده‌ است، دیدن و بر حفظ و نگهداری این اسناد تاکید کرد.