اين طرح در شرايطي به جريان افتاده است كه اكثريت اعضاي كنگره آمريكا در اختيار جمهوريخواهان قرار گرفته است. جمهوريخواهان موضع تندتري در قبال مذاكرات هسته‌اي دارند و معتقدند درصورت تشديد تحريم‌ها و حتي به صفر رساندن صادرات نفت ايران، بهتر مي‌توان مذاكرات را به نتيجه رساند. با اين حال دولت آمريكا به رهبري باراك اوباما از سال گذشته و همزمان با توافق موقت هسته‌اي با ايران در ژنو، متعهد شده است تحريم‌هاي تازه عليه ايران تصويب نكند.
به همين دليل اوباما تأكيد كرده تحريم‌ها ضربات كاري را به مذاكرات وارد خواهد ساخت. او تهديد كرد مادام كه مذاكرات در جريان است، اگر كنگره چنين تحريم‌هايي را تصويب كند، از اختيار رياست‌جمهوري خود استفاده كرده و مصوبه كنگره را وتو خواهد كرد. طبق قوانين آمريكا اگر مصوبات كنگره به تصويب مجموع دوسوم نمايندگان برسد، رئيس‌جمهور توان وتوي مصوبات را نخواهد داشت اما اگر تعداد آرا كمتر از اين ميزان باشد، رئيس‌جمهور مي‌تواند از حق وتوي خود استفاده كند.
تا پايان سال 2014ميلادي اكثريت اعضاي كنگره با دمكرات‌ها بود. دمكرات‌ها كه هم حزبي‌هاي اوباما محسوب مي‌شوند، به توصيه اوباما توجه نشان دادند و مخالفت خود را با طرحي كه هدفش به صفر رساندن صادرات نفت ايران بود، اعلام كردند. اگر چه تعدادي از اعضاي دمكرات كنگره هم موافق تشديد تحريم‌ها بودند اما در مجموع آراي آنان در حدي نبود كه بدون موافقت رئيس‌جمهور مصوبه تحريم ايران را قانوني كنند. با اين حال در‌ماه نوامبر سال 2014ميلادي ورق برگشت و در انتخابات مياندوره‌اي آمريكا، اكثريت كنگره در اختيار حزب جمهوريخواه قرار گرفت.
جمهوريخواهان كه قدرت بيشتري به‌دست آورده‌اند، سعي دارند با جذب آرا تعدادي از نمايندگان دمكرات راه را براي تصويب قطعي تشديد تحريم ايران باز كنند به‌گونه‌اي كه اوباما توان وتوي آن‌را نداشته باشد. در سوي ديگر دولت اوباما همچنان با اين طرح مخالف است. كما اينكه روز دوشنبه هفته جاري در دانشگاه لويي ويل در ايالت كنتاكي آمريكا نشستي برگزار شد كه طي آن خانم سامنتا پاور، نماينده آمريكا در سازمان ملل در سخنراني خود به كنگره هشدار داد اين طرح مي‌تواند كل مذاكرات را با خطر جدي روبه‌رو كند.
در اين نشست، سناتور ميچل مك‌كانل، رهبر جمهوريخواهان سنا هم حضور داشت. مك كانل در كنار كساني چون باب منندز و مك كين ازجمله سرسخت‌ترين مدافعان تشديد تحريم‌ها عليه ايران هستند. سامنتا در اين نشست مك كانل را خطاب قرار داد و گفت: اعمال مجازات‌هاي جديد عليه تهران «تقريبا به‌طور قطعي» به مذاكرات هسته‌اي بين ايران و 6قدرت جهاني پايان خواهد داد.
به گزارش آسوشيتدپرس، پاور افزود: هرگونه لايحه پيشنهادي براي اعمال تحريم جديد، باعث تضعيف تحريم‌هاي موجود به‌دليل زير سؤال بردن همكاري‌هاي بين‌المللي خواهد شد. بي‌بي سي هم درباره اين سخنراني گزارش داد كه خانم پاور به‌شدت مخالف تشديد تحريم‌هاي ايران بوده و گفته است: اگر ماشه تحريم‌هاي تازه هسته‌اي عليه ايران را بكشيم، ممكن است وضعيت از منزوي كردن ايران به منزوي كردن خودمان تغيير پيدا كند. پاور البته اين‌را هم اضافه كرده كه با اصل افزايش تحريم‌ها مخالف نيست اما زمان فعلا مناسب نيست. او افزود: اگر مذاكرات ايران شكست بخورد، فرصت براي مجازات ايران همواره براي كنگره وجود خواهد داشت.
- محتواي طرح جديد چيست؟
ظاهرا در اين طرح اهدافي چون صفر كردن صادرات نفت ايران و فشارهاي بيشتر اقتصادي و تجاري بر ايران تدارك ديده شده است. البته در طرح قيد شده است درصورت نتيجه نداشتن مذاكرات، تحريم‌هاي جديد به‌صورت خودكار اعمال خواهد شد. اين طرح بازسازي شده طرحي است كه زمستان سال گذشته از سوي چند سناتور جمهوريخواه و دمكرات به گردش افتاد ليكن به‌علت نداشتن رأي لازم به بايگاني رفت. اين طرح را مي‌توان به‌اصطلاح «انگشت روي ماشه» ارزيابي كرد. چرا كه در آن قيد شده است تحريم‌ها به‌صورت خودكار اعمال خواهد شد و شرط عملياتي شدن آن هم نرسيدن مذاكرات به نتيجه لازم در زمان معيني است.
- موضع ايران
ايران همواره تحريم‌ها را ظالمانه و البته بي‌تأثير در تصميم‌گيري‌هايش اعلام كرده است. حسن روحاني رئيس‌جمهور كه ديروز به بوشهر سفر كرده بود غيرمستقيم به طرح يادشده اشاره كرد و گفت: به همه آنهايي كه در اين تحريم ظالمانه قدم گذاشته بودند و امروز نيز در اين مسير ممكن است به فكر قدم گذاشتن باشند، اعلام مي‌كنم دوران تهديد و تحريم سپري شده است. روحاني تأكيد كرد: همه ملت خواستار پايان تحريم ظالمانه عليه ملت ايران هستند. اين بخش از سخنان روحاني ناظر به شرايطي است كه هيأت مذاكره ايراني در گفت‌وگو با گروه 1+5دنبال مي‌كند چرا كه ايران خواستار حذف كامل و فوري تحريم‌ها در چارچوب توافق نهايي مذاكرات هسته‌اي است. محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه پنجم دي‌ماه در نامه‌اي به همتايانش در سراسر جهان تأكيد كرد كه تعلق خاطر شديد به تحريم‌ها در مسير حصول به يك توافق جامع دراز مدت ايجاد مانع كرده است. ظريف از اينكه غرب به فكر حفظ رژيم تحريم‌هاست، ابراز تأسف كرد.
- مذاكرات جديد با چاشني تهديد
به هر حال آنچه از تحركات جمهوريخواهان در كنگره آمريكا ديده مي‌شود، شروع دور تازه مذاكرات ايران و گروه 1+5با چاشني تحريم‌هاي جديد است. قرار است امروز جان كري و محمد جواد ظريف وزيران خارجه ايران و آمريكا در وين ديدار كنند و دور تازه مذاكرات از روز 28دي‌ماه در وين از سر گرفته شود. اين مذاكرات در چارچوب توافق 7ماهه جديدي است كه تا تير‌ماه سال 94ادامه خواهد داشت.
در همين راستا ديروز كاخ سفيد در بيانيه‌اي از گفت‌وگوي تلفني باراك اوبامارئيس‌جمهور آمريكا با بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم صهيونيستي در مورد ادامه مذاكرات هسته‌اي ايران خبر داد.
ايران و گروه 1+5متعهد شده‌اند تا اين تاريخ به توافق نهايي دست پيدا كنند. كشاندن تحريم‌هاي جديد روي ميز مذاكره اگر چه از ناحيه دولت آمريكا نيست و كنگره نقش اصلي را بازي مي‌كند اما با اين حال كنگره هم جزئي از حاكميت آمريكاست و اگر تحريم‌هاي جديد را تصويب كنند به منزله نقض توافق ژنو است. آمريكا در اين توافقنامه متعهد است تحريم‌هاي جديد را عليه ايران وضع نكند. اقدام كنگره به منزله آن است كه اين توافقنامه دچار مرگ پيش از موعد خواهد شد و دست ايران هم براي اقدام متقابل باز خواهد بود.
نظر شما