۶۱ درصد بیکاران، جوانند

اين موضوع نگراني‌ها را از تبعات بحران بيكاري جوانان افزايش داده است. در حال حاضر 61درصد از مجموع بيكاران كشور در محدوده سني 15تا 29سال قرار دارند. طبق اعلام مقامات وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي چشم‌انداز بازار كار حتي نگران‌كننده‌تر از آمار فعلي است چراكه بيش از 4ميليون دانشجوي مشغول به تحصيل نيز طي سال‌هاي آينده وارد بازار كار خواهند شد تا تقاضا در اين بازار به‌شدت افزايش يابد. در حال حاضر مجموع بيكاران كشور طبق آمار رسمي مركز آمار در پاييز سال‌جاري، 2ميليون و 520هزار نفر برآورد شده است كه از اين تعداد يك ميليون و 559هزار نفر جوانان 15تا 29سال هستند.

بر اين اساس بيش از 61درصد از بيكاران در محدوده سني جوان قرار دارند. اين تعداد بيكار در اين رده سني، نرخ بيكاري جوانان را به 21.8درصد رسانده است درحالي‌كه نرخ بيكاري عمومي در فصل پاييز 10.5درصد برآورد شده است. با اين حساب نرخ بيكاري جوانان دوبرابر ميانگين نرخ بيكاري است كه كارشناسان اين موضوع را نقطه بحران بيكاري نامگذاري كرده‌اند.براساس آمارهاي مركز آمار، نرخ بيكاري پاييز در بين جوانان 15تا 24سال كشور 25.7درصد بوده است كه نشان‌دهنده وضعيت بحراني‌تر در ميان جوانان زير 24سال است. نرخ بيكاري جوانان 24تا 29سال16.1درصد برآورد مي‌شود.

• نقطه بحران

رئيس مركز آمار ايران در اظهارنظري اعلام كرده است كه نرخ بيكاري به نقطه بحران رسيده است. به گفته عادل آذر، استانداردها اينگونه مي‌گويند كه هرگاه نرخ بيكاري جوانان، حداقل دوبرابر نرخ بيكاري كلي بود، به نقطه بحران رسيده‌ايد كه در حال حاضر ما در چنين وضعيتي قرار داريم. او در گفت‌وگويي با ايلنا گفته است:‌ زماني نرخ بيكاري جوانان تا 2.5 برابر ميانگين نرخ بيكاري كه شامل افراد 15تا 64سال مي‌شود، پيش رفت اما اكنون در دوبرابر نرخ بيكاري كلي قرار داريم.

رئيس مركز آمار ايران معتقد است:‌ اين ارقامي كه اعلام شد، نرخ بيكاري فعلي است و ما هيچ‌گونه پيش‌بيني‌اي درخصوص آينده نداريم، اما اين مسئله حائز اهميت است كه قشر دانشگاهي ما در آستانه فارغ‌التحصيلي‌اند و نيازمند كار هستند و نكته مهم‌تر از آن كيفيت كار است. وي افزود:‌ نرخ بيكاري هرچقدر كه از زير ديپلم به ديپلم و از ديپلم به كارشناسي و مقاطع بالاتر مي‌آيد، بيشتر مي‌شود، درحالي‌كه در گذشته بيشتر قشر بيكار ما در گروه تحصيلي زير ديپلم قرار داشت. ايجاد شغل براي يك فرد كم‌سواد به‌مراتب آسان‌تر و كم‌هزينه‌تر از ايجاد شغل براي يك فرد تحصيلكرده است.

آذر تأكيد كرد: نرخ بيكاري 10.5درصد پاييز سال 1393از نظر اهميت و ضريب سرمايه‌گذاري برابري مي‌كند با نرخ بيكاري 12درصد سال 1390و اين مسئله قابل تحليل است، چراكه ماهيت و كيفيت تغيير كرده است. سرمايه‌گذاري‌اي كه براي توليد هر شغل به تناسب نرخ 10.5درصد مي‌خواهيم، به‌مراتب سنگين‌تر، پرهزينه‌تر و با بسيج بيشتر نسبت به سال 90يا 89 است.

• بنگاه‌هاي اشتغال‌زا فعال شوند

يك كارشناس بازار كار معتقد است كه توجه بيش از حد دولت به كنترل تورم موجب ايجاد انقباض مالي و عدم‌شكل‌گيري رونق در بخش‌هاي اقتصادي شده است. حميد حاج‌اسماعيلي به همشهري گفت: در كوتاه‌مدت براي ايجاد تغيير در وضعيت اشتغال‌زايي بايد روي بنگاه‌هاي كوچك و متوسط تمركز كرد چراكه با ايجاد رونق در اين بخش و بازيابي ظرفيت‌هاي محدود شده، مي‌توان به سرعت و با هزينه‌اي كمتر زمينه ايجاد اشتغال را فراهم كرد.

وي ادامه داد: مشاهده وضعيت شهرك‌هاي صنعتي نشان مي‌دهد كه حدود 50درصد از بنگاه‌ها تعطيل شده‌اند. در اين شرايط، بايد تسهيلات بانكي براي به‌كار انداختن اين بخش از اقتصاد به‌كار بسته شود اما تسهيلات بانكي به سمت بنگاه‌هاي بزرگ و شركت‌هاي زيرمجموعه بانك‌ها سرازير شده است و بنگاه‌هاي كوچك كه مي‌توانند نقش محرك را داشته باشند، هنوز عايدي چنداني از تسهيلات نداشته‌اند.

اين فعال كارگري اعلام كرد: درست است كه رشد اقتصادي مثبت شده اما اين رشد در بنگاه‌هاي بزرگ وابسته به دولت اتفاق افتاده است. اين بخش‌ها نيز طي سال‌هاي گذشته با وجود كاهش ظرفيت توليد اجازه تعديل نيرو و اخراج كاركنان را نداشته‌اند اما در بنگاه‌هاي كوچك و متوسط با كاهش ظرفيت توليد يا تعطيلي بنگاه، كارگران بيكار شده‌اند. براي بهبود وضعيت اشتغال بايد به فكر راه‌اندازي مجدد اين بنگاه‌ها بود.

• بيكاري زنان

نرخ بيكاري براي مردان در فصل پاييز8.7درصد و براي زنان 20.3درصد برآورد شده است. در اين فصل نرخ بيكاري مناطق شهري 11.7درصد و مناطق روستايي 7.4درصد بوده است. براساس اعلام مركز آمار ايران، در فصل سوم سال نرخ مشاركت اقتصادي مردان 62.9و زنان 11.8درصد است.

براساس اين گزارش همچنين نرخ مشاركت اقتصادي در مناطق شهري 36.9و روستايي 38.6درصد بوده است. نرخ بيكاري جوانان15تا 24ساله 25.7درصد است كه به تفكيك براي مردان و زنان به‌ترتيب 21.9و 42.8درصد گزارش شده‌است.

• تبعات بيكاري جوانان

حسين راغفر، كارشناس اقتصادي: نرخ بالاي بيكاري به‌ويژه در ميان جوانان پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي زيادي را به‌دنبال دارد. در حال حاضر نرخ بيكاري جوانان حدود دوبرابر نرخ ميانگين بيكاري است. نرخ بيكاري 10.5درصدي نيز رقم بالايي محسوب مي‌شود. اين ميزان بيكاري در جامعه و همچنين در ميان جوانان آسيب‌هاي اجتماعي را بر جاي مي‌گذارد. آسيب‌هاي جدي به روحيه جوانان به اشكال مختلف خود را نشان مي‌دهد. در برخي كشورها اين موضوع با افزايش ناآرامي‌هاي اجتماعي نمايان شده است. اين موضوع همچنين در قالب افسردگي و آسيب رواني منعكس مي‌شود.

در بسياري از موارد به‌دليل سرخوردگي عميق در ميان جوانان به افيون و اعتياد پناه برده مي‌شود كه عوارض عميقي براي فرد و جامعه به همراه دارد. از سوي ديگر بيكاري براي گروهي از جوانان كه در سن ازدواج قرار دارند و قادر به اين كار نيستند، مشكلات رشد جمعيت را در پي خواهد داشت. گروهي ديگر از جوانان كه ازدواج كرده‌اند و با فقدان كار مواجه شده‌اند، ممكن است به از هم گسيختگي زندگي دچار شوند كه اين موضوع در افزايش نرخ طلاق در جامعه خود را نشان مي‌دهد. شكل‌گيري احساس نابرابري و تبعيض در ميان اقشار جامعه حتي مشكلات جدي‌تري را در سطح جامعه ايجاد خواهد كرد، به‌همين دليل بايد به اشتغال جوانان توجه جدي‌تري شود. براي اين كار بايد به ظرفيت‌هاي مردمي بيشتر توجه شود. تصحيح فضاي كسب و كار كشور بايد در دستور كار قرار گيرد تا سرمايه‌ها و منابع بانكي به سمت بخش‌هاي مولد هدايت و فضا براي اشتغال جوانان فراهم شود.