سنگ‌آرامگاه‌ها، راويان تاريخ‌اند. امروزه سنگ‌آرامگاه‌هایی از دوره‌های گوناگون باستانی در گورستان‌های ایران دیده می‌شود كه پشتوانه‌های ارزشمند و هنرمندانه‌ای هستند، يادگار مانده از پس سالها. یکی از مهم‌ترین این گورستان‌ها، مجموعه «تخت‌فولاد» اصفهان است.
از سنگ‌آرامگاه‌هایی که هست، یا سنگ‌آرامگاه‌هایی که در نوشته‌های پژوهشگران پیشین از آنها بازگفتی شده، چنین روشن می‌شود که سنگ‌آرامگاه‌های مردم اصفهان بسیار ارزشمند و توانایی هنرمندان طراح و سنگتراش آن، در دوره‌های گوناگون نمونه بوده است.
بماند که بدبختانه از پایان دوران پهلوی اول تا به امروز، این هنر رو به نابودی رفته و اکنون می‌شود از آن به‌عنوان «هنر از یاد رفته» نام برد؛ همچنین بسیار می‌توان از رفتار ناشایست با سنگ آرامگاه‌های بازمانده از دوره‌های طلایی این هنر سخن گفت.
چه بسا دیده شده که در گورستان‌های ایران و یا حتی در برخی از موزه‌ها، با سنگ‌آرامگاه‌های باستانی چون سنگی دست‌وپاگیر و بی‌فایده رفتار می‌شود.
با وجودی که اگر کارنامة نشسته بر همین سنگ‌آرامگاه، روی هر اثر هنری دیگری بود، جای آن یا در پشت ویترین‌های ویژه بود، یا داخل جعبه‌های سفارش شده، یا سر از موزه‌های خصوصی درمی‌آورد و یا راه خارج از کشور را در پیش می‌گرفت.
به‌هر روی، تنها باید امیدوار و دلخوش بود به آنکه بیش از پیش، کارهایی برای مانایی هنر سنگتراشی بر سنگ‌آرامگاه انجام شود و آثاری در این زمینه تولید و منتشر شود.
یکی از اصلی‌ترین بارزه‌های این هنر، حضور قوی و محکم نماد و نشانه است.
سنگ‌آرامگاه نیز همانند همة نگاره‌های اطلاع‌رسان (Infographic) از نمادها و نشانه‌ها به‌گونه‌ای کاربردی سود برده؛ چنان که توانسته است سال‌های سال، مردمان را (در گروه‌های گوناگون اجتماعی) راهنمایی کند. شاید بهتر این باشد که بگوییم:
هنرمندان طراح و سنگتراش سنگ‌آرامگاه، جزو حرفه‌ای‌ترین استادان درس هنرهای کاربردی بوده‌اند. در اینجا با نگاهی به برخی از سنگ‌آرامگاه‌های تخت‌فولاد شهر اصفهان، به هنر از یاد رفته سنگتراشی بر سنگ‌آرامگاه خواهیم پرداخت.
متن و عكس: مهدی تمیزی/منبع:همشهري سرزمين من
نظر شما